از بروسلوز تا آفلاتوکسین

میکروب‌ها یکی از کوچکترین و ساده‌ترین موجودات جهان هستی به‌شمار می‌روند موجوداتی که علی‌رغم میکروسکوپی بودن، مشکلاتی بزرگ برای جوامع بشری ایجاد کرده و می‌کنند. همه جا هستند، حضوری ساکت و پرشمار، کافی است که محیط برایشان فراهم شود، آنوقت آنگرادیسمانی از مشکلات را برای سایر موجودات زنده، خصوصا انسان می‌آفرینند مشکلاتی که به بیماری می‌شناسیم و گاه در برابرشان زمین‌گیر می‌شویم.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)‌منطقه فارس، میکروب‌ها اما همیشه مغلوب علم بشر بوده‌اند، بشری که آنها را خوب شناخت و راه‌های مقابله با آن موجودات کوچک را به‌خوبی یافت و در مقابل میکروب‌ها هم دست از کار و تلاش برنداشته‌اند و با جهش‌های وقت و بی‌وقت، همچنان دشمن درجه یک سلامت انسان هستند.

اگرچه تلاش‌ها، تحقیقات و پژوهش‌های انسان منجر به تولید واکسن، دارو و روش‌های از بین بردن میکروب شده و در عصر حاضر بیماری‌های عفونی و مرگ و میر و معلولیت‌های ناشی از آنها را به‌ شدت کاهش داده است اما هر ازچندگاهی، میکروبی جدید ظهور و بروز می‌کند تا به دغدغه انسان تبدیل شود.

میکروب‌ها همان عوامل ایجاد کننده بیماری‌های عفونی هستند، بیماری‌هایی که در گذشته تاریخ، ردی عمیق در زندگی انسان برجا گذاشته و بسیاری را ناتوان کرده و یا کشته‌اند؛ کشتارهایی پرشمار!

حتی در سال‌های اخیر هم بارها خبرهایی از حمله میکروب‌ها در نقاط مختلف جهان منتشر شده و می‌شود، میکروب‌هایی که با علائم وبا و یا سل عنوان شده و امروز با علائمی جدید تحت عنوان کرونا شهرت یافته و مدام در میان انسان‌ها گردش بیماری‌های عفونی را ایجاد کرده‌اند. در هر دوره‌ زمانی یک بیماری عفونی وجود دارد که موجی از نگرانی را در میان جوامع ایجاد می‌کند. این در حالی است که تحقیقات در زمینه این بیماری‌ها به سرعت رو به رشد است و همواره اطلاعات جدیدی به دست ما می‌رسد ولی همیشه سدهایی در مسیر تحقیق و توسعه وجود داشته و دارد.

دکتر عبدالله کریمی عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت وگو با خبرنگار ایسنا منطقه فارس با بیان اینکه برای انجام یک تحقیق و کار پژوهشی نیاز به رعایت اصول اولیه‌ است، می‌افزاید: اولویت بندی، سئوال پژوهشی، استفاده از شواهد علمی، تولید دانش، انتقال دانش و نقد اثر از این اصول هستند.

وی، با بیان اینکه یکی از مشکلات بزرگ ما در حوزه پژوهش مربوط به اولویت‌های پژوهشی است، گفت: برای انجام تحقیقات، سلیقه‌ها اعمال می‌شود و اولویت خاصی در نظر نیست. در بسیاری از تحقیقات ما تنها از مقالات خارجی کپی برداری شده است. یعنی ما منتظریم ببینیم در مقالات خارجی چه موضوعی مطرح و چه کار جدیدی انجام می‌شود تا ما نیز همان کار را انجام دهیم و تنها از اولویت‌های آنها استفاده می‌کنیم.

کریمی عنوان کرد: باید بررسی کنیم هر مرکز تحقیقاتی چه کارهایی انجام داده و به چه نتایجی رسیده است و تا چه حد توانسته برای خود اولویت تعیین کرده و در انتقال دانش موفق عمل کند.

سید بصیر هاشمی معاون پ‍ژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شیراز نیز با اشاره به اینکه 400 مرکز تحقیقاتی در حوزه علوم پزشکی در کشور وجود دارد که از این تعداد 60 مرکز مربوط به دانشگاه علوم پزشکی شیراز است، افزود: برخی از این مراکز بسیار فعال بوده‌ و توانسته‌اند پیشرفت‌های خوبی در این چند سال داشته باشند در حالی که برخی دیگر آنچنان که باید ظاهر نشده‌ و نیاز است برای آنها کاری انجام داد.

وی، ادامه داد: به این مراکز اخطار داده‌ایم که سریع‌تر مشکل خود را حل کنند در غیر این صورت آن مرکز تعطیل شده و یا با مراکز دیگر ادغام می‌شود.

وی گفت: مرکز تحقیقات میکروب شناسی از بهترین مراکز تحقیقاتی در شیراز و فارس است که توانسته مقالات خوبی ارائه دهد و تعداد ارجاعات به این مقاله‌ها در حد قابل قبولی است.

هاشمی خاطرنشان کرد: در دوره‌های زمانی خاصی همه گروه‌های آموزشی مایل بودند که مرکز تحقیقات ایجاد کنند و فشار زیادی بر ما حاکم بود. به همین دلیل نیز مجوزهای زیادی صادر شد در حالی که برخی مراکز امکانات مورد نظر را نداشتند و به همین دلیل نیز کار آنها خوب پیش نرفت.

معاون پژوهش دانشگاه علوم پزشکی شیراز گفت: در حال حاضر ما از پژوهش‌های بنیادی حمایت می‌کنیم و برج پژوهشی شیراز که یک سیستم جالب و منحصر به فرد در کشور به‌ شمار می‌رود نیز در اختیار افرادی است که می‌خواهند پژوهش‌های واقعی و کاربردی داشته باشند.

دکتر باقری‌لنکرانی رئیس مرکز تحقیقات سیاستگذاری سلامت علوم پزشکی شیراز نیز گفت: اواخر دهه 80 میلادی بیماری‌های عفونی اهمیت خود را از دست داد و بسیاری از دانشمندان نگاهشان را به سمت بیماری‌های دیگر تغییر دادند. همین بی توجهی موجب شد بیماری‌های عفونی و میکروبی دوباره به وضعیت سابق بازگردد و شاهد شیوع بیماری سل مقاوم به درمان در جهان هستیم.

وی با بیان اینکه در دنیا برای مصرف آنتی بیوتیک‌ها تا به حال تحقیق نشده است، گفت: در این زمینه باید تحقیق کنیم تا دلیل بدمصرفی‌ها و مقاومت به آنتی بیوتیک‌ها مشخص شود.

لنکرانی با اشاره به همه گیری گاستروآنتریتی که مدتی پیش در سپیدان رخ داد، گفت: هنوز هم بیماری‌های عفونی در دنیا مشکلات بزرگی را ایجاد می‌کند با این حال سیستم مراقبت و نظارت ضعیفی در کل دنیا برای این بیماری‌ها وجود دارد.

وزیر اسبق بهداشت گفت: مقاله‌ای که چند سال پیش با موضوع واکسن‌های آنفلوانزا در ایران کار شده به عنوان یک منبع درآمد به شمار می‌رود به طوری که در بسیاری از مقالات دنیا از آن استفاده می‌کنند و سیاست سازمان جهانی بهداشت برای استفاده از واکسن آنفلوانزا را تغییر داد.

وی با بیان اینکه باید تحقیقات اجتماعی را افزایش دهیم، گفت: بسیاری از بیماری‌های عفونی به دلیل مسیرهای نامناسب گسترش می‌یابد و با تحقیقات اجتماعی می‌توان این مسیرها را کشف کرد.

دکتر عبدالوهاب البرزی رئیس مرکز تحقیقات میکروب شناسی دانشگاه علوم پزشکی شیراز هم در این خصوص گفت: یکی از کارهای مهم این مرکز کاهش دوره درمان لیشمانیا از 28 به 12 روز بوده است. با این کار بسیاری از تخت‌های بیمارستانی خالی شدند.

وی، با بیان اینکه امروز آفلاتوکسین به‌عنوان یکی از سموم خطرناک به‌ عنوان دغدغه‌ای مهم مطرح است، گفت: میزان آفلاتوکسین در شیرهای تولیدی در شیراز، بسیار زیاد است.

البرزی بر ضرورت انجام مداخلات بهداشتی و مدیریتی در این خصوص تاکید و تصریح کرد: وجود و وفور این سم بسیار خطرناک در شیر ناشی از تغذیه گاوها با استفاده از خوارکی‌های کپک‌زده حاوی سم است.

وی با بیان اینکه یونجه و سبزی‌ها و حتی نان‌های کپک‌زده‌ای که برای خوراک دام استفاده می‌شود، می‌تواند زمینه بالارفتن سم آفلاتوکسین در شیر گاوها باشد، بر لزوم توجه به این مهم تاکید کرد.

البرزی با بیان اینکه حجاج هم ممکن است بیماری‌های عفونی مختلفی را وارد کشور کنند، گفت: یک بیماری عفونی توسط این مرکز شناسایی شد و نتیجه آن مسئولان را ترغیب کرد که با دادن یک نوع آنتی بیوتیک به حجاج یک روز پیش از سفر به ایران، از بروز این عفونت جلوگیری کنند.

وی گفت: هنوز هم باید کارهای زیادی انجام شود تا به درجه خوبی از لحاظ علمی برسیم.

انتهای پیام