مهارت های هزاره سوم ؛ حلقه گمشده آموزش و پرورش

در نظام آموزش و پرورش کشور ما مانند بسیاری دیگر از کشور ها از دیرباز تاکید بر محفوضات و تئوری بوده است و نقش ارزشهای اجتماعی نیز همواره به صورت سلیقه ای از وزیری به وزیری دیگر و حتی از مدیر و مربی ای به مدیر و مربی دیگر دستخوش تغییر می شده است.
اما دنیای امروز و دنیای فردا دنیایی در حال تغییر است و بسیاری از ارزشها اگر نگوییم در حال از بین رفتن ، بلکه در حال بازیابی خود با مناسبات جهان جدید است.
در بسیاری از کشورهای دنیا این تغییر حس شده به رسمیت شناخته شده و در نظام آموزشی برای آن برنامه ریزی شده است. اما در کشور ما در حالی که هنوز پارادایم آموزشی مبتنی بر محفوضات و تئوری است، درگیری های ساختاری و سیاسی اعم از رتبه بندی معلمان ، حقوق و مزایای آنان و سیستم و مقطع بندی های آموزشی مجالی به اندیشیدن درباره لازمه های آموزش در هزاره سوم نداده است.
در همین رابطه یورو نیوز چندی پیش از تغییرات سیستم آموزشی در فنلاند گزارشی تهیه کرد در این گزارش تاکید شده بود که این کشور بنا به مقتضیات آینده رویکرد جدیدی در آموزش اتخاذ کرده است
"اولویت این رویکرد آموزشی جدید، آموزش مهارتهایی همچون مهارتهای مربوط به فناوری اطلاعات و مخابرات، مهارتهایی برای زندگی حرفه ای و توان تطبیق با محیط های چندفرهنگی است. سازمان همکاری اقتصادی و توسعه این اصلاحات را یکی از«برجسته»ترین اصلاحات آموزشی در جهان ارزیابی کرده است.
ایجا کائوپینن، مشاور آموزشی در هیئت آموزش ملی فنلاند می گوید: «دنیای پیرامون ما در حال تغییر است. فکر می کنم که این دگرگونی ها بر یادگیری و فضای زندگی دانش آموز تأثیر دارد. بنابراین به این فکر می کنیم که جوانان ما در آینده به چه مهارتهایی نیاز خواهند داشت.»"
چنان که مشاهده می شود این تغییرات شکلی نیستند و محتوایی هستند و این محتوا ، نه بر اساس جهان بینی یک یا دو نفر مقام مسئول بلکه بر اساس اقتضائات جهان آینده شکل گرفته است.
بر کسی پوشیده نیست که از هم اکنون دنیای مجازی و سایبری جای خود را در بین نسل جدید باز کرده است و کودکان به صورت کاملا متشتت و غیر منظم مهارتهای این جهان را از والدین خود آموخته اند که آنان نیز به نوبه خود درک درستی از جهان سایبر و ملزومات آن ندارند.
نظام آموزشی ما با تاخرفرهنگی نسبت به سیر تکنولوژی ارتباطی در جهان در حال جاماندن از شاگردان است از طرف دیگر دانش آموزان ما در مواجهه با امواج جهانی شدن جز محدودیت چیزی ندیده اند و سیاستی مبتنی بر تجهیز آنان در مواجهه با امواج تدارک دیده نشده است.
فارغ التحصیلان ما در هر مقطع خالی از هرگونه مهارت اجتماعی در حالی که ته محصولات سایبری و رایانه ای را در می آورند از رولپلاک کردن یک پیچ یا تعمیر یک وسیله ساده عاجزند، در حالی که در فیس بوک و اینستاگرام چندین صد نفر فالوور دارند از یک سلام و علیک آبرومندانه و یا یک سخنرانی 10 دقیقه ای عاجزند.
در واقع جای خالی آموزش مهارت محورو فرهنگ محور که با تاکید بر ملزومات دنیای آینده باشد به شدت در نظام آموزشی ما احساس می شود این در حالی است که در سالیان اخیر آموزش و پرورش که نیازمند ثباتی معقول است همواره دستخوش امواج سیاسی بوده و یکدستی و کارآمدی آن برای تربیت نسلی پیشرو و خلاق به شدت زیر سئوال رفته است.
کشور ما بعد از شکست تحریم ها و تغییر رویکرد دیگر کشورها با توجه به منابع غنی و جمعیت جوان مستعد ترین کشور جهان برای توسعه و خیر اقتصادی است اما حقیقت این است که اذهان این جامعه به شدت غیر ماهر ، مصرف زده و تئوریک است.
تربیت نسلی که مناسبات توسعه کشوری چون ایران و موقعیت آن را در جهان امروز درک کند حلقه مفقوده ای است که بی شک از دیگر حلقه های گمشده در کشور مهم تر است اما هنوز کسی برای یافتن آن آستین بالا نزده است.