رشد تعداد کودکان "بدسرپرست" نسبت به کودکان "بی‌سرپرست"

همایش ابعاد اجتماعی کار کودک در ایران که شب گذشته به همت انجمن مددکاری اجتماعی ایران برگزار شد، مباحثی همچون سیاست گذاری اجتماعی در حوزه کودکان، نقش سازمانهای غیر دولتی در حوزه کودک،‌ ابعاد اجتماعی کار با کودک در قوانین، نقش مددکاری اجتماعی در حوزه کار کودکان، نقش مداخلات مددکاری اجتماعی در بازتوانی کودکان معارض با قانون و مراکز شبانه روزی مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

به گزارش خبرنگار «اجتماعی» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در این همایش سید جلال ساداتیان، استاد دانشگاه در ارتباط با سیاست گذاری اجتماعی در حوزه کودکان عنوان کرد:‌ کمک‌ها به انسانهای مختلف هم از لحاظ انسانی و هم از لحاظ برنامه ریزی و سیاست گذاری حائز اهمیت است؛ در حوزه برنامه ریزی در خصوص دفاع از حقوق انسانی و مسائلی همچون رفاه و غیره آنچه در دنیا اتفاق می‌افتد غالبا در قالب دولت‌های رفاه دیده می‌شود.

وی ادامه داد: دولت‌های رفاه به شکل مدرن بعد از جنگ جهانی دوم وظایف خود را باز تعریف کرده و شکل و شمایل جدیدی به خود گرفتند که در این راستا دو مسئله حمایت و رفاه را از وظایف اصلی خود تعریف کردند.

این استاد دانشگاه در خصوص اقدامات رفاهی دولت‌های رفاه تصریح کرد: اقداماتی چون بهبود بهداشت، گسترش آموزش،‌ امنیت اقتصادی، زنان سرپرست خانوار، کودکان و غیره همگی از جمله مسائلی هستند که همواره در دستور کار دولت‌های رفاه در حوزه رفاهی بوده‌اند.

وی در خصوص تجربه موفق کشورهای اسکاندیناوی در این حوزه نیز اظهار کرد:‌ کشورهای اسکاندیناوی،‌ آمریکا و بریتانیا از جمله کشورهایی بوده‌اند که دارای دولت رفاه هستند به طوری که در کشورهای اسکاندیناوی بخش عمده‌ای از خدمات به کودکان ارائه شده و در سیاست‌ گذاریها نیز به این قشر توجه ویژه‌ای می‌شود.

این استاد دانشگاه ادامه داد: این سیاست گذاری‌ها و برنامه ریزی‌ها در کشورهای اسکاندیناوی به طوری است که از زمان حاملگی مادر تا زمان بزرگسالی کودک برنامه‌های مدونی وجود دارد و علاوه بر آن در این کشورها به توسعه بیمه‌ها اهمیت ویژه‌ای داده می‌شود.

وی افزود:‌ در بریتانیا نیز انواع حمایت‌ها اعم از حمایت‌های بهداشتی،‌ درمانی، گسترش خدمات مختلف اجتماعی، مددکاری و غیره در رابطه با کودک انجام می‌شود.

ساداتیان در ادامه ضمن اشاره به آنکه پس از جنگ جهانی دوم، سازمان جهانی یونیسف طی صندوقی برای حمایت از کودکان آسیب دیده از جنگ تشکیل شد افزود: این صندوق پس از جنگ جهانی دوم به طور خاص برای حمایت از کودکان آسیب دیده در جنگ تشکیل شد اما در حال حاضر خدمات خود را به طور گسترده در مباحث آموزشی،‌ خدمات بهداشتی، حمایت از اتباع در کشورهای مختلف و غیره در حوزه کودکان به گونه‌ای به انجام می‌رساند که با توجه به قوانین حقوق کودک بدون تبعیض نژادی،‌ رنگی و مذهبی، این خدمات به کودکان در سراسر دنیا ارائه شود.

وی در خصوص وضعیت رسیدگی به کودکان در ایران نیز اظهار کرد: در ایران نیز مباحثی از عواطف و احساسات مذهبی و انسانی در کنار آنچه دولت‌ها برای پاسخگویی به نیازهای روز افزون مردم ارائه می‌دهند در حوزه کودکان مشاهده می‌شود.

این استاد دانشگاه ادامه داد: علاوه بر آن در ایران قانون اساسی در اصل 29 خود به طور خاص سازمان بهزیستی را به عنوان متولی رسیدگی به امور کودکان مطرح می‌کند و در سایر اصل‌ها نیز مانند اصل 31، بر آموزش و پرورش رایگان تاکید می‌شود.

شاهد رشد کودکان بدسرپرست نسبت به کودکان بی‌سرپرست هستیم

به گزارش ایسنا، در ادامه این نشست عبدالرحیم تاج الدین، مدیر کل دفتر توانمندسازی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در ارتباط با مسایل موجود در حوزه «حضانت کودکان» در ایران عنوان کرد:‌ حدود 24 الی 25 هزار کودک به صورت شبانه روزی در بهزیستی نگهداری شده که سالانه حدود 5000 کودک به خانواده‌های دارای صلاحیت واگذار و تعداد کمتری از آمار کودکان واگذار شده به سازمان بهزیستی سپرده می‌شوند.

تاج الدین در خصوص قانون فرزند خواندگی ادامه داد: نخستین بار در سال 1353 قانون فرزند خواندگی در کشور تصویب و در سال 83 اصلاحیه آن تایید شد اما از سال 83 تا سال 92 تدوین آیین نامه اجرایی این قانون به طول انجامید به طوری که در یک ماه گذشته این آیین نامه اجرایی نیز تصویب شد و در حال حاضر نیز به تمامی دستگاه‌های کشور ابلاغ و منعی برای اجرای آن وجود ندارد.

وی ادامه داد: متاسفانه در کشور شاهد رشد کودکان بدسرپرست نسبت به کودکان بی‌سرپرست هستیم به طوری که حدود 80 درصد کودکان بهزیستی دارای پدر یا مادر هستند اما به علت بد سرپرستی آنها تحت حمایت سازمان بهزیستی قرار گرفته‌اند.

مدیر کل دفتر توانمندسازی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در ادامه در خصوص گسترش "تک فرزندی" در ایران عنوان کرد: در حال حاضر پدیده تک فرزندی نیز در کشور گسترش یافته و همچنین تعداد بیشتری از دختران نسبت به گذشته مجرد باقی می‌مانند به همین دلیل در آیین نامه اجرایی قانون فرزند خواندگی این مسئله را لحاظ کرده به طوری که خانواده‌های دارای یک فرزند و همچنین دختران مجرد بالای 30 سال نیز در صورت تایید صلاحیت می‌توانند متقاضی پذیرش کودک از بهزیستی شوند.

وی افزود:‌ این در حالی است که در قانون پیشین فقط حضانت کودکان بی سرپرست ممکن بود اما در قانون جدید علاوه بر کودکان بی سرپرست، خانواده‌ها می‌توانند متقاضی پذیرش حضانت کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بد سرپرست نیز باشند.

وی در خصوص مسئله "ارث" نیز عنوان کرد: موضوع ارث مسئله‌ پیچیده‌ای است اما در این قانون سه مکانیسم دفاعی اعم از بیمه عمر، تملیک اموال با نظر دادگاه صالح و همچنین حق مستمری پس از فوت والد و یا از کار افتادگی وی به فرزند تحت حمایت در نظر گرفته شده است.

تاج الدین ادامه داد: همچنین خانواده های مقیم خارج از کشور نیز می‌توانند متقاضی کودکان حاضر در مراکز بهزیستی باشند.

وی همچنین عنوان کرد:‌ در قانون پیشین چنانچه خانواده کودک بالای سه سال را مورد حضانت قرار می‌داد مرخصی زایمان به مادر تعلق نمی‌گرفت اما در این قانون مرخصی زایمان نیز برای زنانی که فرزندانی را به فرزندی قبول می‌کنند داده می‌شود زیرا معتقدیم نیاز است از لحاظ روحی و روانی مادر مدتی را با کودک سپری کند تا بتواند ارتباط عاطفی لازم را با وی داشته باشد؛ علاوه بر آن در این قانون مشاوره‌های قبل از حضانت نیز در نظر گرفته شده است.

وی ضمن اشاره به آنکه در قانون پیشین تنها سه گروه از کودکان توانسته‌اند مورد حضانت قرار گیرند اما در این قانون دو گروه دیگر از کودکان نیز افزوده شده‌اند، ادامه داد: والدینی که صلاحیت نگهداری از فرزند خود را نداشته باشند بلافاصله پس از تایید عدم صلاحیت آنها بهزیستی به طور قانونی می‌تواند این کودکان را در گروه افراد مورد پذیرش توسط خانواده‌های با صلاحیت قرار داده و خانواده‌های با صلاحیت می‌توانند متقاضی دریافت این کودکان از مراکز بهزیستی باشند؛ علاوه بر این خانواده‌هایی که دارای صلاحیت بوده اما به علت عواملی چون متارکه و غیره به کودک خود رسیدگی‌های کافی را نمی‌کنند می‌توان مطابق قانون، فرزند آنها را به مراکز بهزیستی سپرد اما آنها به مدت دو سال زمان دارند تا تکلیف حضانت کودک خود را مشخص کنند در غیر این صورت بهزیستی با حکم دادگاه می‌تواند این کودک را به خانواده‌های با صلاحیت واگذار کند.

تاج الدین در پایان عنوان کرد: متاسفانه در حال حاضر بیشتر متقاضیان فرزند خواندگی در کشور خواهان پذیرش کودکان کمتر از یک سال و البته بیشتر دختر هستند که به طور ویژه احساس نیاز می‌شود تا در خصوص این مسئله در کشور فرهنگ سازی شود که سایر کودکان حاضر در مراکز بهزیستی نیز نیاز به خانواده دارند.

ادامه دارد