رویترز: اوباما باید به تعامل با روسیه برسر سوریه و کنار آمدن با اسد تن دهد

تقویت حضور نظامی روسیه در سوریه احتمالا باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا را به دو نتیجه‌گیری ناخواسته در مورد سوریه هدایت کرده است یکی اینکه باید با مسکو از در تعامل وارد شود و دیگری اینکه دستکم به طور موقت با باقی ماندن بشار اسد در قدرت کنار بیاید. ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه که از زمان آغاز بحران اوکراین در بهار 2014 در عرصه بین المللی منزوی شده بود، با فرستادن تانک و خودروهای زرهی نزدیک لاذقیه، پایگاه طرفداران بشار اسد در سوریه، خود را به میان معرکه انداخت، اقدامی که واشنگتن را نگران کرد و قطعا رئیس جمهور آمریکا را وادار به پذیرش دیدار رو در رو با همتای روسی خود کرد. در این دیدار که نخستین دیدار دو طرف در بیش از دو سال گذشته بود، به گفته جان کری وزیر امور خارجه آمریکا، ولادیمیر پوتین و باراک اوباما درباره «اصول اساسی» برای سوریه به تفاهم رسیدند. هر چند به اعتقاد کرملین، پابرجا بودن اختلافات بر سر آینده بشار اسد نشانه آن است که این دو ابر قدرت هنوز به تفاهم نرسیده‌اند. رئیس جمهور سوریه از حمایت قاطع ولایمیر پوتین برخوردار است که دوشنبه در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل اعلام کرد همکاری نکردن با بشار اسد در مبارزه با داعش «اشتباهی بزرگ» است. بر عکس به گفته یک مسئول آمریکایی که در جریان گفتگوهای اوباما و پوتین قرار داشت، اوباما بار دیگر به پوتین گفت اگر بشار اسد در قدرت باقی بماند، سوریه هرگز روی ثبات را نخواهد دید. اوباما در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل همچنین بشار اسد را «ستمگر» توصیف کرد. فرانسه و عربستان سعودی نیز دیدگاه رئیس جمهور آمریکا را دارند. عادل الجبیر وزیر امور خارجه عربستان سعودی اعلام کرد حفظ بشار اسد در قدرت در چارچوب حل و فصل سیاسی بحران سوریه «غیرقابل تصور» است. جان کری پس از شکست‌های دیپلماتیک متعدد گذشته، عمده فعالیت خود را در مجمع عمومی به تلاش برای تعیین راه جدید سیاسی در مورد سوریه و تشکیل «گروه تماس» اختصاص داد. گروهی که اگر شکل بگیرد احتمالا شامل انگلیس، فرانسه، آلمان و برخی از بازیگران منطقه‌ای مانند عربستان سعودی، قطر و ترکیه خواهد بود که از شورشیان ضد اسد حمایت می کنند. باراک اوباما در تریبون سازمان ملل همچنین گفت آمریکا آماده است با روسیه و ایران برای حل مناقشه سوریه همکاری کند. احتمال تشکیل دوباره گروه پنج به علاوه یک شامل آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، انگلیس و آلمان مانند آنچه که با ایران در باره برنامه هسته‌ای این کشور مذاکره هست نیز دوباره مطرح شد. جان کری با این حال اذعان کرد جمع کردن همه این طرف‌ها بدون توافق بر سر آینده بشار اسد کار دشواری خواهد بود. وزیر امور خارجه آمریکا سه‌شنبه در برنامه «مورنینگ جو» ام اس ان بی سی اعلام کرد: «حتی اگر رئیس جمهور اوباما بخواهد بدون توافق بر سر آینده اسد این گروه را تشکیل دهد، 65 میلیون عرب سنی بین بغداد و مرزهای ترکیه، سوریه و عراق هستند که هرگز، اسد را به عنوان رهبر قانونی نخواهند پذیرفت». وی افزود: «روس‌ها باید بفهمند که بدون حل کردن مسئله جایگاه جامعه سنی، صلح وجود نخواهد شد». کارشناسان سیاسی خارجی معتقدند که بهترین راه‌حل احتمالا این است که مسئله فعلا کنار گذاشته شود. آنها از سوی دیگر می گویند واشنگتن به رغم موضع رسمی‌اش مبنی بر کنار رفتن اسد از قدرت، می گوید راهی بر رسیدن به این هدف با هزینه‌ای قابل قبول نمی بیند و اولویت اولش مبارزه با داعش است. ماتیو روجانسکی از اندیشکده ویلسون در واشنگتن اعلام کرد: «اگر کناره‌گیری اسد، شکست داعش و آینده مسالمت‌آمیز برای سوریه هدف نهایی است، تلاش نکنیم همه این کارها را یک باره انجام دهیم». به گفته وی، مرحله اول به عنوان مثال می تواند این باشد که آمریکا و روسیه بر ضد داعش با یکدیگر همکاری کنند حتی اگر این همکاری موجب تقویت اسد به طور موقت شود. وی افزود: «دو مرحله می تواند وجود داشته باشد یا پنج مرحله». فیل گوردون که تا ماه آوریل سمت هماهنگ کننده سیاست کاخ سفید در خاورمیانه را عهده دار بود جمعه در مجله پولیتیکو «روند جدید دیپلماتیک را که همه بازیگران اصلی خارجی را گرد یک میز جمع کند و به مصالحه‌ای پیچیده به منظور کاستن از شدت مناقشه در سوریه منجر شود حتی اگر باعث مسئله اسد به تأخیر بیفتد»خواستار شد.

4949