داعش و جنگ نیابتی؛ اهرم نفوذ غرب در ایران

گسترش فعالیت های گروه شبه نظامی داعش از لحاظ جغرافیایی و اقدامات غیرانسانی، بدون تردید نمی تواند بدون هماهنگی و حمایت دستگاه های امنیتی کشورهای منطقه و جهان صورت گرفته باشد. با توجه به هزینه هایی که برخی از کشورهای منطقه از جمله عربستان - یکی از اهرم های توازن قدرت در منطقه از جانب غرب- در پی تحولات منطقه پس از سقوط صدام و تحولات عربی خاورمیانه متحمل شده است، ایجاد جنگ نیابتی در مرزهای ایران به دلیل نگرانی از افزایش نفوذ و قدرت ایران و امکان نفوذ امنیتی و اطلاعاتی به کشور، می تواند یکی از دلایل امکان تداوم فعالیت این گروه شبه نظامی باشد. 

بدون تردید رشد سریع گروهی شورشی مانند داعش که خود را پایبند به هیچ یک از قوانین بین المللی نمی داند و با در اختیار گرفتن بخش های وسیعی از شرق عراق و غرب سوریه، آنهم در بازه زمانی چند ماهه و گسترش اقدامات خود به سایر مناطق، در قالب حرکت های خودجوش و متهورانه گروهی تندرو نمی تواند قابل توجیه باشد. بدون تردید اگر پشتیبانی مالی برخی از کشورها از جمله برخی از قدرت های غربی و کشورهای خلیج فارس نبود، قدرت این گروه بعد از بیش از دو سال می بایست کاهش می یافت.
بر این اساس، اگر بپذیریم که کشورهایی در منطقه مانند ترکیه، عربستان و قطر به نحوی در نقل و انتقال نیرو، حمایت های مالی و تامین ادوات نظامی برای این گروه البته با حمایت قدرت های غربی به خصوص آمریکا دخیل هستند، آیا باید بپذیریم که سیاست این کشورها به عنوان قدرت های تاثیر گذار منطقه در حفظ ثبات و توازن قوا تغییر کرده است‌؟ آیا عربستان بدنبال ژاندارمی در منطقه خلیج فارس است؟ آیا ترکیه به دنبال احیاء امپراتوری عثمانی در منطقه است؟ آیا کشور قطر به پشوانه منابع مالی هنگفت به دنبال تبدیل به قطبی تاثیرگذار در منطقه است؟ و از همه مهم تر دستیابی این کشورها به اهداف برآورده شده خود، از چه طریقی ممکن است؟
مطمئنا ایران به عنوان یکی از قدرت های اصلی و تأثیرگذار منطقه و از رقبای مهم این کشورها به خصوص عربستان و ترکیه محسوب می شود. داعش که رها از هر نوع پایبندی به هرگونه پیمان و معاهده بین المللی است، به نظر می رسد که بازوی اجرایی سیاست های قدرت های منطقه شده باشد. داعش آنگونه که تاکنون نشان داده است بیشترین انرژی خود را بر بسط سیطره و نفوذ خود در منطقه گذاشته است. به عبارت دیگر سیاست داعش عمدتا برونگراست و کمترین توجه را به رضایت و رفاه شهروندان مناطق تحت اشغال خود داشته است و این امر می تواند برای ایران از جهت تعدی به مرزهایش خطرناک باشد.
در واقع تحولات صورت گرفته در سوریه، عراق، بحرین و یمن که عملا منجر به محاصره شدن این کشور در مرزهای خود و افزایش نفوذ ایران در منطقه شده است، نگرانی و نارضایتی عربستان را موجب شده است. در واقع یکی از نگرانی های عربستان و قدرت های غربی می تواند از این جهت باشد که به رغم سرمایه گذاری های گسترده ائتلاف غربی- عربی، موازنه منطقه ای به نفع محور مقاومت و ایران تغییر یافته است؛ و با ظهور و گسترش داعش در منطقه و تحت تأثیر قرار گرفتن بیشتر کشورهای منطقه، مرزهای ایران تحت تأثیر و نفوذ این گروه قرار نگرفته است.
بر این اساس، درگیر کردن ایران در جنگ های نیابتی - از جمله نفوذ داعش به ایران- برای کاهش قدرت و نفوذ ایران در منطقه، از جلمه راهبردهایی است که در چند سال اخیر از سوی عربستان و کشورهای حامی آن پیگیری شده است.
اینکه داعش با کشورهای حامی و پدید آورنده و پشتیبان خود چگونه برخورد خواهد کرد نیز قابل تأمل است. آیا این اتحاد میان این کشورها و گروه داعش راهکاری موقت و کوتاه مدت است و یا راهبردی بلند مدت؟ در فرض اول، با فراهم شدن ثبات نسبی در قلمرو این گروه، چالش ها و درگیری ها به سمت -کشورهای عربی خلیج فارس در جنوب- و -ترکیه در شمال- سوق خواهد یافت. در حالیکه در حالت دوم، داعش بیشتر نقش عنصر دست نشانده رقبای منطقه ای ایران را ایفا خواهد نمود که می توانند با تحریک انگیزه های دینی، مرزهای غربی ایران را با چالش هایی مواجه نمایند. به عبارت دیگر، کشورهای منطقه ای و قدرت های جهانی با هدف تغییر موازنه قدرت در منطقه و کاهش نفوذ و قدرت ایران در منطقه، در یک راستا و با رهبری قدرت های جهانی حرکت می کنند و ایجاد جنگ نیابتی در مرزهای ایران یکی از ابزارهای این کشورها می باشد.
بدون تردید، هر اقدامی از سوی دشمنان جمهوری اسلامی ایران علیه کشور، با هدف و انگیزه مشخصی صورت می گیرد که مقامات سیاسی- امنیتی و نظامی کشور نیز به این موضوع کاملاً اشراف دارند. به طوری که دبیر شورای عالی امنیت ملی طی اظهاراتی مبنی بر برنامه طراحی شده از سوی نظام سلطه و مهرهای های منطقه ای آن، در خصوص "ایجاد اختلافات قومی و مذهبی و با سوء استفاده از عناصر خودفروخته؛ هدف آن‌ها را مقابله با آبادانی در منطقه و درگیر کردن ظرفیت‌های داخلی کشور و جلوگیری از هم‌افزایی و پیشرفت ملت ایران عنوان کرده است."
بعد از جنگ هشت ساله عراق علیه ایران، کشور از ثبات قابل ملاحظه ای در اکثر حوزه ها برخوردار شده است. این در حالی است که بیشتر کشورهای منطقه درگیر نزاع هایی درون و بیرون مرزهای خود هستند. در کنار ثبات و امنیت ایران در منطقه بحرانی خاورمیانه، افزایش نفوذ و قدرت تاثیرگذاری ایران نیز به خصوص پس از سقوط طالبان در افغانستان و صدام حسین در عراق، بیشتر از گذشته شده است. همه این موارد مطرح شده و ثبات و امنیت ایران انگیزه لازم را به دشمنان منطقه ای و جهانی ایران جهت چالش سازی برای امنیت و ثبات داخلی و منطقه ای ایران داده است. که مهم ترین آن در حال حاضر ایجاد جنگ نیابتی از طریق داعش در مرزهای ایران است.
البته مقام معظم رهبری در سوم خرداد 1394 در مراسم دانش آموختگی دانشجویان افسری و تربیت پاسداری دانشگاه امام حسین (ع)، پاسخ مشخصی به نیت بدخواهانه دشمنان در این خصوص دادند. ایشان با اشاره به اخباري مبني بر تلاش بدخواهان ملت و برخي مسئولان منطقه خليج فارس براي کشاندن جنگ هاي نيابتي به مرزهاي ايران، گفتند: "پاسداران انقلاب اسلامي و همه پاسداران حريم امنيت ملي در نيروهاي مسلح هوشيار و بيدارند و اگر شيطنتي صورت بگيرد، واکنش جمهوري اسلامي ايران بسيار سخت خواهد بود."
به نظر می رسد فعالیت گروه های تروریستی در منطقه تا زمانی که اجماعی برای نابودی کامل آنها وجود نداشته باشد، تداوم داشته باشد. بدون تردید منافع برخی از کشورها در صورت تداوم بحران در خاورمیانه تأمین خواهد شد. بنابراین خطر تروریسم تا مدت ها گریبان گیر منطقه خواهد بود. ایران توانسته تا به امروز به روش های گوناگونی از مرزهای خود محافظت کند و به کشوری با ثبات در منطقه تبدیل شود. اما با توجه به اسناد و مدارک و اظهارات رسمی مقامات رقبای منطقه ای و جهانی کشور از یک سو، و تأکید مقامات امنیتی و نظامی کشور از سوی دیگر، این ثبات برای برخی از قدرت های منطقه و حامیان غربی آنها، پذیرفتنی نیست. از این رو جهت تحت تأثیر قرار دادن نظم و امنیت کشور و نفوذ امنیتی و اطلاعاتی در داخل کشور و انجام اقدامات بحران زا، از هیچ اقدامی دریغ نخواهند کرد. بنابراین توجه و تمرکز عمیق تر سیستم اطلاعاتی کشور نسبت به هر گونه فعالیت نرم و سخت دشمنان همچون گذشته، ضرروی به نظر می رسد.