یوم‌الترویه چه روزی است؟

‌یک مدرس دانشگاه علت نامگذاری روز هشتم ذی‌الحجه به «یوم الترویه» را تشریح کرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی مروی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، منطقه خراسان، عنوان کرد: روز هشتم ذی‌حجه، روز «ترویه» است و علت نام‌گذاری این روز، بدان جهت است که در منا و عرفات آب وجود نداشت و حاجیانی که قصد وقوف در منی و عرفات را داشتند، باید از مکه معظمه برای خود آب تهیه کرده و به همراه خود می‌بردند که چنین حالتی را «ترویه» می‌نامند.

وی ادامه داد: «ترویه» از ریشه «ر و ی» به معنای سیراب کردن، برداشتن آب، بستن بار و بنه بر مَرکب، اندیشه کردن در انجام کار است.

مروی تصریح کرد: در روز هشتم ذی حجه، حاجیان برای اطمینان یافتن از برداشتن آب از سوی همسفران، از یکدیگر می‌پرسیدند: «هل تروّیتم»؛ «آیا آب ذخیره کرده‌اید؟» بر پایه روایتی از امام صادق (ع)، جبرئیل در روز هشتم ذی‌حجه به ابراهیم سفارش کرد که برای خود و خانواده‌اش از مکه آب بردارد، زیرا در منا و عرفات آب یافت نمی‌شود.

این کارشناس مذهبی در رابطه با دیگر دلایل نام گذاری روزهشتم ذی به یوم الترویه، گفت: در وجه نام‌گذاری، وجوهی دیگر نیز آورده‌اند، از جمله این‌که حضرت آدم (ع) در این روز در پی فراغت از بنای خانه کعبه، درباره پاداش طواف‌کننده و زائر آن به اندیشه فرورفت، از این رو، این روز را ترویه نامیدند و ابراهیم (ع) پس از رویای ذبح فرزند در شب هشتم ذی‌حجه، در روز هشتم به اندیشیدن در رویای خود پرداخت. مفسران هم از این رویداد یاد کرده‌اند، در برخی روایات، بازگویی و آموزش مناسک حج از جانب جبرئیل (ع) به آدم (ع) یا ابراهیم (ع) در روز هشتم ذی حجه، دلیل این نام‌گذاری دانسته شده است. یوم الترویه را «یوم النقله» و «یوم المنی» نیز گفته‌اند، زیرا حاجیان در آن روز از مکه به منا حرکت می‌کنند.

مروی با اشاره به آیاتی از قرآن کریم که بر روز ترویه تفسیر و تطبیق شده است، خاطرنشان کرد: به روایتی، مقصود از «الشفع» در آیه سه سوره فجر که خداوند به آن سوگند یاد کرده، روز ترویه است. بر پایه سخن سعید بن مسیب، واژه «شاهد» در آیه ۳ سوره بروج که خداوند به آن سوگند خورده، روز ترویه است. آیه ۱۹۶ سوره بقره از سه روز روزه در موسم حج و هفت روز روزه در پی بازگشت به وطن برای کسی که حج تمتع به جا آورده، ولی قربانی ندارد، یاد کرده است: (فَمَنْ تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ إِلَی الْحَجِّ فَمَا اسْتَیْسَرَ مِنَ الْهَدْیِ فَمَنْ لَمْ یَجِدْ فَصِیامُ ثَلاثَةِ أَیَّامٍ فِی الْحَجِّ وَ سَبْعَةٍ إِذا رَجَعْتُمْ...) مفسران بر آنند که مقصود از سه روز روزه (فَصِیامُ ثَلاثَةِ أَیَّامٍ فِی الْحَجِّ) در ایام حج، هفتم تا نهم ذی‌حجه است. از این رو، آیه شامل روز ترویه هم می‌شود. به گفته برخی مفسران، مقصود از «ایام معلومات» در آیه ۲۸ سوره حج دهه اول ذی حجه و یا پنج روز از آن است، یعنی روزهای ترویه و عرفه و عید قربان تا روز دوازدهم که مردم در آن به ذکر خداوند فراخوانده شده‌اند: (وَ یَذْکُرُوا اسْمَ اللهِ فی‏ أَیَّامٍ مَعْلُوماتٍ...)؛ در روزگار جاهلیت، روز ترویه واپسین روز از بازار ذو المجاز و عکاظ بوده و در آن روز، پرده دیباج را بر کعبه می‌پوشاندند.

مروی در خصوص رویدادهای تاریخی این روز در مکه، اظهار کرد: عزیمت امام حسین (ع) و همراهانش به عراق در سال ۶۰ ه.ق، قیام حسین بن علی بن حسن مثلث، از نوادگان امام حسن (ع) بر ضد هادی عباسی به سال ۱۶۹ یا ۱۷۰ق. که به کشته شدن وی و جمعی فراوان از یارانش در فخ در شش میلی مکه انجامید، هجوم ابوطاهر قرمطی در سال ۳۱۷ق. به مکه و کشتار بیش از ۳۰۰۰۰ تن از حاجیان و مردم مکه و سرقت حجرالاسود به دست وی از رویدادهای این روز است.

احکام روز ترویه

وی در رابطه با احکام رو هشتم ذی حجه، خاطرنشان کرد: به باور همه فقیهان اهل سنت و اغلب فقیهان امامی، احرام بستن برای حج در روز هشتم، برای کسی که حج تمتع انجام می‌دهد، مستحب است، به باور فقیهان اهل سنت، مستحب است حاجی نماز ظهر و عصر روز ترویه را در منا بخواند، بر خلاف امامیان که به پشتوانه روایت محمد بن مسلم، خواندن نماز ظهر و عصر در مکه را برای غیر امام (امیر الحاج) مستحب می‌دانند و تنها بر سرپرست حاجیان (امام) اقامه نماز ظهر در منا در روز ترویه را مستحب می‌دانند. به طور کلی مستحب است حاجی در روز ترویه، نخست به منا برود و در شب نهم تا طلوع فجر در منا بماند و سپس رهسپار عرفات شود.

وی ادامه داد: بر پایه روایات، فقیهان شیعه و اهل سنت روزه گرفتن در روز ترویه را برای غیر حاجیان، گرفتن شارب و چیدن ناخن و غسل و نیز پوشیدن لباس احرام و رفتن به مسجدالحرام با پای برهنه با وقار و آرامش، بستن احرام پس از نماز ظهر یا عصر در نزدیکی مقام ابراهیم و خواندن دعای ویژه و به جا آوردن طواف و نماز آن و کوچ به منا را از جمله اعمال مستحب در این روز می‌دانند.

انتهای پیام