گاردین: غرب سال 2012 به طرح روسیه برای عزل اسد اعتنا نکرد

روزنامه گاردین در گزارشی نوشت، مارتی آهتیساری یکی از مقام‌های ارشد مذاکره‌کننده در گفت‌وگوهای پشت پرده مربوط به آن سال‌ها بوده است. این رئیس‌جمهوری سابق فنلاند و برنده جایزه صلح نوبل می‌گوید که قدرت‌های غربی نتوانستند به خوبی از این فرصت استفاده کنند. از آن زمان تاکنون، ده‌ها هزار تن از مردم کشته و میلیون‌ها تن دیگر بی‌خانمان شده‌اند که بدترین بحران پناهندگان از جنگ جهانی دوم را رقم زده است.

آهتیساری که بین سال‌های 1994 تا 2000 رئیس‌جمهوری فنلاند بود، در فوریه 2012 با نمایندگان پنج کشور عضو دائم شورای امنیت گفت‌وگو کرد. به گفته وی در جریان این مذاکرات، ویتالی چورکین، سفیر روسیه در سازمان ملل طرح سه بندی را ارائه کرد که شامل پیشنهاد عزل بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه بود. این دقیقا اندکی پس از آن بود که مذاکرات صلح میان نظام اسد و اپوزیسیون آن آغاز شده بود.

به گفته آهتیساری، ایالات متحده آمریکا، انگلیس و فرانسه اطمینان داشتند که اسد به زودی سقوط می‌کند و به همین دلیل پیشنهاد روسیه را نپذیرفتند. وی تاکید کرد: این فرصتی بود که در سال 2012 از دست رفت.

آهتیساری در 22 فوریه 2012 از سوی گروه "بزرگان" که متشکل از رهبران سابق جهان است که از برقراری صلح حمایت می‌کنند، برای دیدار با هیات‌های دائم پنج کشور عضو دائم شورای امنیت شامل آمریکا، روسیه، انگلیس، فرانسه و چین راهی مقر سازمان ملل در نیویورک شد.

آهتیساری می‌گوید: جذابترین دیدار مربوط به ملاقات من و ویتالی چورکین بود چون من او را خوب می‌شناسم. لزوما ما بر روی تمام مسائل با یکدیگر اتفاق نظر نداریم اما صادقانه صحبت می‌کنیم. من به او گفتم که برای چه کاری آمده‌ام. او سه مساله را عنوان کرد؛ اول: ما نباید به اپوزیسیون چندان قدرت بدهیم. دوم: مذاکرات میان اسد و اپوزیسیون باید ادامه یابد و سوم اینکه، باید راهی برازنده برای کناره‌گیری اسد پیدا کنیم. چورکین به تازگی از مسکو بازگشته بود و تردیدی نداشتم که این پیشنهاد از طرف کرملین مطرح شده است.

ویتالی چورکین درباره گفت‌وگوی خصوصی خود با آهتیساری و آنچه به وی گفته، اظهارنظر نکرده است. با این حال، رئیس‌جمهوری سابق فنلاند می‌گوید که درباره ماهیت بحث اطمینان دارد.

مارتی آهتیساری می‌گوید که این پیشنهاد را به هیات‌های آمریکا، انگلیس و فرانسه در سازمان ملل منتقل کرد اما اتفاقی نیفتاد چون این کشورها و بسیاری دیگر گمان می کردند که نظام اسد ظرف چند هفته سقوط می‌کند و لزومی نمی‌دیدند که کاری انجام دهند.

در آن زمان که آهتیساری در سازمان ملل بود، کوفی عنان به عنوان فرستاده ویژه مشترک سازمان ملل و اتحادیه عرب در سوریه انتخاب شد. وی می‌گوید: کوفی مجبور شد که این وظیفه را بپذیرد. می‌گویم مجبور شد چون می‌دانم که تمایلی نداشت. او فورا متوجه شد که کسی از طرح صلح حمایت نمی‌کند.

دیپلمات‌های غربی در سازمان ملل نیز اظهارنظری درباره ادعاهای آهتیساری نکردند.

49310