همكاريهای روسيه و چين در فضای مجازی/تعریف تهدید سایبری

به گزارش خبرگزاری مهر، «ايلين كورزاك» استاد دانشگاه استنفورد در مطلبی که در سايت شوراي روابط خارجي آمريكا منتشر شده به بررسی همکاری های چین و روسیه در فضای سایبری پرداخته که در ادامه از نظر می گذرد.

در هشتم مي 2015 فدراسيون روسيه و جمهوري خلق چين توافقنامه دوجانبه اي را در حوزه امنيت بين المللي فضاي مجازي امضا كردند. اين معاهده را برخي به عنوان پيمان عدم تهاجم در فضاي مجازي نام گذاري كردند. دراين توافق دو طرف متعهد شدند تبادل اطلاعات و همكاري هاي دانشگاهي و پژوهشي را در اين خصوص افزايش دهند.

بااين پيمان روسيه وچين به پيشبرد ديدگاه خويش در خصوص امنيت در فضاي مجازي ادامه خواهند داد، نگرشي كه تا حد زيادي با رهيافت امنيت در فضاي مجازي كشورهاي غربي متفاوت مي باشد.

برخي از ناظران اين توافق را به عنوان يك حركت سياسي در اين مقطع زماني ارزيابي مي نمايند و عقيده دارند كه اين پيمان در پاسخ به افزايش فشار كشورهاي غربي به خصوص در موضوع اكراين است.

البته بررسي هاي دقيق نشان مي دهد كه اين توافق در چارچوب ابتكارات ديپلماتيك دو كشور است. چين و روسيه در سال 2009 در چارچوب سازمان همكاري شانگهاي موافقت نامه امنيت بين المللي اطلاعات را امضا كردند. در سال 2011 دو كشور تعدادي از استانداردهای رفتاري در عرصه امنيت بين المللي اطلاعات را به سازمان ملل پيشنهاد دادند. هرچند اين پيشنهاد با عدم حمايت در كميته مجمع عمومي مواجه شده و نافرجام ماند ولي روسيه و چين تلاش هايشان را دوچندان كرده و نسخه جديدي از هنجارهاي رفتاري را براي ارائه به مجمع عمومي در پاييز امسال آماده كرده اند. همه اين تلاش ها براي پيشبرد ديدگاه دو كشور در حوزه امنيت بين الملل بوده و موافقت نامه اخير نيز از اين بابت مستثني نیست.

زمينه هاي همكاري:

اين معاهده در خيلي از زمينه ها  از موضوعات گذشته الهام گرفته است. به عنوان مثال دو كشور با تعريف گسترده تهديد در فضاي مجازي هم عقيده اند. اين پيمان به طور تلويحي ايالات متحده و اروپا را مورد اشاره قرار داده و انتقال اطلاعاتي كه سيستم سياسي، اجتماعي و فرهنگ و اخلاق را به خطر مي اندازد را به عنوان تهديد تعريف مي نمايد.

در ادامه تلاش هاي گذشته اين سند به ايجاد يك نظام چند جانبه، دموكراتيك و سيستم مديريت شفاف اينترنت تاكيد مي نمايد. اين ديدگاه در مقابل ديدگاه چند ذينفعي كشورهاي غربي است.

جنبه هاي جديد همكاري:

در حالي كه در موافقتنامه هاي گذشته جنبه هاي آرماني و كلي همكاري نمود بيشتري داشت اين معاهده جديد به جنبه هاي عملياتي و ريزتر همكاري تاكيد دارد و برنامه هايي مانند اجراي پروژه هاي مشترك علمي، حمايت از يكديگر در مجامع بين المللي مانند سازمان ملل و همچنين ايجاد مشترك نرم هاي بين المللي تاكيد دارد.

درماده 4 اين معاهده براي اولين بار دو طرف متعهد شدند كه از حملات كامپيوتري(حملات سايبري) عليه يكديگر پرهيز نمايند و دوطرف حق دارند از سوء استفاده و دخالت غير مجاز از منابع اطلاعاتي دولت هايشان حفاظت كرده و از حملات سايبري عليه يكديگر اجتناب كرده و به طرف سومي هم براي تحقق اين گونه حملات كمك ننمايند.

دو جمله بكار رفته در ارتباط با عدم بكارگيري حملات كامپيوتري عليه دو طرف نه تنها به دليل مسائل محتوايي بلكه به دليل نوع زبان بكار رفته نيز اهميت دارد. قبلا چين از بكار بردن واژه دفاع از خود كه به مشروعيت فعاليت هاي تهاجمي سايبري اين كشور منجر مي شد خودداري مي كرد. از طرف ديگر واژه هاي ماده 4 اين معاهده خيلي مبهم است و عباراتي مانند سوء استفاده و يا دخالت غيرمجاز ممكن است از سوي دوطرف دچار تفسيرهاي متفاوتي گردد. بنابر اين ماده 4 اين معاهده ممكن است اغراق آميزباشد.

در مجموع موافقت نامه چين و روسيه انعكاس دهنده ابتكار ديپلماتيك دو كشور در مباحث امنيت فضاي مجازي در سطح بين المللي است. هرچند اين معاهده اولين گام است ولي مهم اجراي اين سند است و اجرايي شدن اين معاهده نشان دهنده شروع همكاري نزديك در اين حوزه  بين دو كشور است. در صورت عدم اجرا اين موافقت نامه درحد يك تلاش نمادين ديپلماتيك باقي خواهد ماند.

ترجمه و تلخيص: مهدي پورحسني