تهران - لندن؛شمال از شمالغرب

 اقدام دولت کامرون برای بازگشایی سفارت بریتانیا درتهران ،آنهم زودتر از زمانی که انتظارش می رفت و با حضور هموند وزیر امور خارجه این کشوردر تهران مانند یک شوک خبری توجهات زیادی را به سوی خود جلب کرده است. تا پیش از این و پس از ملاقات رئیس جمهورایران حسن روحانی با کامرون نخست وزیر بریتانیا ، در سپتامبر سال گذشته و در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل پیش بینی می شد تا اوایل ماه فوریه یا مارچ گذشته و در مورد دوم گفته شد تا حداکثر ژانویه سال آینده، مناسبات دیپلماتیک دو کشور از سر گرفته می شود.اما ظاهرا سایه سنگین مذاکرات اتمی و نا مشخص بودن نتیجه گفتگوها حداقل در آن دوره زمانی ،مانع از آن شده بود دو طرف برای برداشتن گام اصلی اقدامی موثر انجام دهند.یک دیپلمات اروپایی مقیم سازمان ملل می گوید"صرف نظر از اهمیت نمادین بازگشایی سفارتخانه ها،این موضوع برای لندن و تهران دارای آن ارزش دیپلماتیک کم نظیر بود که بخواهند در شرایط مناسب و تضمین شده ایی آن را خرج کنند.توافق وین و اطمینان به یکدیگر زمان مناسب را در اختیار آنها قرار داد. کمااینکه سایر دولت های اروپایی و جامعه بین المللی نیز در صد استفاده از این فرصت هستند".
اکنون مقامات وزارتخارجه دو کشور اعلام کرده اند روزیکشنبه 23 اوت (فردا) سفارت رسما در تهران بازگشایی خواهد شد.
از سوی دیگر مقامات وزارتخارجه ایران تا این لحظه از اقدام دیپلماتیک مشابه  سخنی به میان نیاورده اند.اما پاره ایی منابع خبری نزدیک به دیپلمات های ایرانی مقیم لندن به نقل ازآنها گفته اند، سفارت ایران همزمان در لندن بازگشایی و فعالیت های عادی خود را از سر خواهد گرفت. در تحولی دیگر گفته شده مشخص نیست آیا سفارت بریتانیا در تهران فعالیت های مشابهی انجام خواهد داد یا خیر؟.این ابهام از آنجا نشات گرفته که علاالدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی در پارلمان ایران گفته است" ظاهرا سفارت آنها آمادگی انجام خدمات کنسولی را ندارد و این قابل قبول نیست".مقامات وزارتخارجه در لندن هنوز واکنشی به گفته های این نماینده مجلس ایران از خود نشان نداده اند،اما اگر چنین ادعایی صحت داشته باشد در کنار غیر طبیعی بودن آن ،نشان می دهد موضوع بازگشایی سفارتخانه ها از هم اکنون با مسائل حاشیه ایی ،جنجالی و غیر قابل پیش بینی روبرو خواهد شد.به ویژه آنکه گفته شده دیپلمات ارشد سایمون گس مدیر کل وزارتخارجه بریتانیا و مذاکره کننده سابق ارشد این کشور در گفتگو های هسته ایی، آقای هموند را در سفر یکشنبه به تهران همراهی خواهد کرد. موضوعی که از هم اکنون در تهران به بهانه ایی برای آغاز حمله به از سر گیری روابط دو کشور و وزارتخارجه تبدیل شده است. سایمون گس آخرین نماینده بریتانیا در ایران بین سال های 2009 تا 2011 وتا پبش از حمله به سفارت و تعطیلی آن بود.
اما ماجرای حمله 29 نوامبر2011 به ساختمان ها و مقر اصلی سفارت بریتانیا در تهران که هیچگاه مورد تایید مقامات ارشد ایران (به جز احمدی نژاد) قرار نگرفت،در اوج مناقشات بین المللی ایران با جامعه جهانی و مشکلات وجنجال آفرینی هایی که عملا احمدی نژاد در سطح بین الملل برای کشورش بوجود آورد ،تاثیری عمیق بر چهره دیپلماسی ایران در نزد افکار عمومی بر جای گذاشت.اما به گونه ایی مستقل هرگزمشخص و بررسی نشد انگیزه واقعی حمله کنند گان به سفارت دقیقا چه بوده وبه دنبال چه هدف و ترسیمی ازچهره ایران نزد جامعه جهانی بودند؟ اهمیت این سوال بیشتر از آن جهت است که اگر به دنبال تخریب چهره ایران بودند، محمود احمدی نژاد که به خوبی و مستقلا از عهده این کار برآمده و کارنامه روشنی داشت.
به گفته پاره ایی ناظران سیاسی،به دلیل شرایط آن روزها که حمله به سفارتخانه های اروپایی مانند فرانسه و بریتانیا به یک سریال خیابانی در تهران تبدیل شده بود ونیز اقدامات جنجال برانگیز محمود احمدی نژاد در عرصه های داخلی وبین المللی، اگر شرایط متفاوتی که ایران پس ازانتخابات 2013 وبه قدرت رسیدن حسن روحانی تجربه کرد به وجود نمی آمد،معلوم نبود شرایط ایران به لحاظ پایبندی به تعهدات و کنوانسیون های بین المللی ناظر بر مصونیت مقر ها و نمایندگی های دیپلماتیکی، به کجا ختم می شد.اما حتما چیزی کمتر و بهتراز سلسله قطعنامه ها علیه ایران در مجامع بین المللی و شورای امنیت در انتظار ایران نبود. قطعنامه هایی که رئیس جمهور وقت ایران به نحوی باور نکردنی و تعجب آور با ورق های بی ارزش توصیف کردنشان عملا از تصویب مکرر آنها علیه کشورو مردم ایران استقبال می کرد.
می توانیم امیدوار باشیم.اکنون که رئیس جمهور روحانی و وزیر خارجه مورد توجه و شگفت انگیزاو درنزد جامعه بین المللی،ثابت کرده و نشان داده اند،دیپلماسی ایران در وضعیتی کاملا متفاوت از گذشته قرار دارد، این تردید که "ایران آیا قادر است به یک عضو فعال و تاثیر گذار در عرصه جهانی تبدیل شود؟کاملا بر طرف شده است". این نتیجه گیری تنها با گشایش سفارت بریتانیا در تهران و بالعکس به دست نیامده ،بلکه فرآیندی ست که با توافق بسیار مهم و تاریخی اتمی وین و نیز موج روبه گسترش سفر مقامات ارشد دیپلماتیک جهانی خصوصا مقامات اروپا یی ها به تهران آغازشده و درنیز آینده درهای زیادی را به روی ایران باز خواهد کرد.اکنون رئیس جمهور روحانی حق دارد با صدای بلند بار دیگر تاکید کند"دیپلماسی تنها یک انتخاب نیست،بلکه یک ضرورت وتنها راه است"[email protected]
*در آخرین لحظات تنظیم این مطلب وزارتخارجه ایران اعلام کرد روز یکشنبه (فردا) سفارت ایران در لندن باز گشایی خواهد شد.