انتصار: توافق از فیلتر کنگره عبور می‌کند/ برجام بزرگترین دست آورد تاریخ معاصر ایران است

سعید جعفری - حدود یک ماه دیگر کنگره آمریکا زمان دارد تا رأی گیری خود را برای برجام به انجام برساند. رأی گیری که عموم تحلیلگران معتقدند به رد این توافق اتفاق نظر خواهد داشت. اما سپس اوباما همانطور که از ابتدا هم گفته بود این رای منفی را وتو خواهد کرد و آن وقت نمایندگان کنگره نمی توانند دوم سوم لازم برای رد وتوی اوباما را کسب نمایند و در نتیجه برجام از فیلتر کنگره عبور خواهد کرد.

نادر انتصار در گفتگو با خبرگزاری خبرآنلاین ضمن تاکید بر این مطلب می افزاید: تقریبا همه چه موافقان و چه مخالفان به این نتیجه رسیده اند که توافق تصویب خواهد شد. توافقی که به باور رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلابامای جنوبی بزرگترین امتیاز دیپلماسی ایران از زمان حکومت قاجار به بعد به شمار می رود. در ادامه مشروح این گفتگو را در ادامه می خوانید. 

شرایط بررسی برجام در کنگره آمریکا چگونه است. سر و صدای زیادی از تلاش های مخالفان و موافقان حتی در رسانه های اجتماعی و تبلیغات گسترده به گوش می رسد. این توافق هسته ای از فیلتر کنگره عبور خواهد کرد؟

واقعیت این است که شرایط در یکی دو هفته گذشته تغییر چندانی نکرده است اگرچه سه چهار نفری که قبلا انتظار می رفت از برجام پشتیبانی کنند حمایت خود را پس گرفتند و در این زمینه شاید مهمترین اینها نفر دوم سنا که دموکرات هم هست باشد. آقای چاک شومر فردی است که اعلام کرده رای منفی خواهد داد. ولی به طور کلی توازن قوا همانطور مانده و تقریبا همه به این نتیجه رسیده اند که کنگره رای منفی به این توافق خواهد داد. اقای اوباما رای کنگره را وتو خواهد کرد و کنگره به اندازه کافی رای نخواهد داشت که ضد وتوی آقای اوباما رای دهد و در نهایت برجام تصویب خواهد شد. اما از سوی دیگر مخالفان روند جدیدی را شروع کرده اند. در چند روز اخیر دو نفر از افراد کنگره که هر دو دموکرات هم هستند و همیشه از اوباما پشتیبانی می کردند صحبت های جدیدی را طرح کرده اند. یکی نماینده ایالت کاناتیکت و دیگری از ایالت فلوریدا گفته اند وقتی از تعطیلات تابستانی برگردند قصد دارند لایحه ای را معرفی کنند که به رئیس جمهور اختیار کامل دهد هر زمان بخواهد می تواند بدون دریافت مجوز کنگره بر ضد ایران جنگ شروع کند. البته آنها خودشان هم می دانند که این طرح در دوره اوباما بی تاثیر خواهد بود اما در عین حال می خواهند از این طریق راه را برای روسای جمهور بعدی باز بگذارند. 

نماینده کاناتیکت شخصی به نام جان لارسون است که مواضعش در این رابطه قدری رقیقتر است و اعلام کرده این موضوع تنها در صورتی قابلیت اجرایی دارد که ایران از تعهدات هسته ای خود سر باز بزند. نماینده فلوریدا اما الستی هیستینگ حرفش شدیدتر بوده و گفته (اتفاقا سیاهپوست هم است و همیشه از طرفداران سرسخت اوباما بوده ولی در سیاست خارجی همیشه دنباله روی سیاست اسرائيل بوده) می خواهد لایحه ای را پیشنهاد کند که به رئیس جمهور آینده آمریکا اجازه دهد به هر دلیلی که بخواهد نه فقط به دلیل اینکه ایران تعهداتش را انجام نداده علیه ایران جنگ به راه بیندازد. حالا نمی دانم این لایحه ها به کجا می کشد. ولی در مجموع و در پاسخ مشخص به سوال شما، برجام در کنگره در مرحله اول رد می شود اوباما وتو می کند و در مرحله بعد نمایندگان نمی توانند وتوی اوباما را کنسل کنند و برجام تصویب می شود. 

رای گیری در کنگره به صورت سراسری در میان سناتورها و نمایندگان مجلس نمایندگان برگزار می شود یا در هر مجلس به صورت جداگانه؟

 خیر به صورت جداگانه این رای گیری انجام می شود ولی تقریبا در یک بازه زمانی انجام می شود ولی رای گیری در مجلس سنا و مجلس نمایندگان به صورت جداگانه انجام می شود. 

اوباما برای اینکه بتواند نظر منفی کنگره را وتو کند و کنگره نتواند آن وتو را بی اثر نماید تنها به یک سوم آرای یکی از دو مجلس نیاز دارد. وضعیت در مجلس نمایندگان و سنا چه تفاوتی با یکدیگر دارد؟

بله همینطور است. وضعیت در مجلس نمایندگان قدری به سود مخالفین است و احتمال دارد نمایندگان دو سوم مورد نظرشان را برای رد کردن وتوی اوباما داشته باشند اما این وضعیت در مجلس سنا کاملا متفاوت است و دست کم در شرایط فعلی امکان اینکه سناتورها به عدد ۶۷ برسند و وتوی اوباما را کنسل کنند غیر ممکن است.

چند تن از نمایندگان مرددی که اعلام نکرده بودند به نفع توافق رای می دهند یا به ضررش در روزهای اخیر رسما اعلام مخالفت کردند. به ویژه آقای شومر. در شرایط فعلی این تغییر رای ها متاثر از چیست؟ آیا صبحت هایی که آقای اوباما، کری و مونیز انجام می دهند تاثیر دارد؟ یا تبلیغات و ...

تا اندازه ای تاثیر صحبت های کری و اوباماست. مقداری هم اینکه در چند روز اخیر تعداد  بسیار زیادی از افراد صاحب نام در آمریکا به ویژه تعدادی از ژنرال های بلند مرتبه پیشین آمریکا نامه ای در حمایت از برجام نوشتند. اثر این اقدامات بر نمایندگان کنگره بسیار مهمتر از حرف های آقای اوباما و کری است. برای اینکه مخالفان کری خیلی تحت تاثیر حرف های وزیر خارجه این کشور قرار نمی گیرند ولی وقتی شما می بینید حدود چهل و خرده ای نفر از بزرگترین افراد نظامی آمریکا این نامه را امضا کردند این می تواند تاثیر ویژه ای داشته باشد. حرف کری را به این دلیل جدی نمی گیرند که می گویند او وزیر خارجه ای است که این قرارداد را امضا کرده و در نتیجه میخواهد آنرا به کنگره بفروشد. 

آقای دیوید بروکس چند روز پیش در نیویورک تایمز مقاله ای نوشتند و تاکید کردند بعد از ویتنام و عراق این سومین شکست خود را در عصر حاضر پذیرفته است. آیا واقعا چنین شکستی را پذیرفته است؟

آقای بروکس یکی از نئوکان های امریکاست و از دید آنها این برجام را به عنوان یک شکست ارزیابی می شود برای اینکه هدف آنها این بود که ایران کاملا تسلیم شود. در ویتنام وقتی نیکسون آن قرارداد صلح را امضا کرد تقریبا تسلیم آمریکا بود. عراق قراردادی نداشت و جنگی به راه انداخته شد و جنگ به آن نتیجه ای که آمریکا خواهانش بود نرسید. هدف بروکس هم در این مقاله این بود که بگوید امریکا نتوانسته به ۱۰۰ چیزی که می خواست برسد. طبیعی هم بود که هیچ بازیگری به ۱۰۰ درصد نرسد. من برجام را بزرگترین پیروزی دیپلماتیک برای آمریکا می دانم و حتی به نظرم اثرش بسیار مهمتر از برقراری رابطه با کوباست. 

از دید ایران این توافق چه اهمیتی دارد؟ آیا ما هم به دست آورد و پیروزی مهمی رسیده ایم؟

در مورد ایران هم باید توجه داشته باشیم که این اولین بار در ایران دست کم از زمان قاجار به بعد است که توانسته با قدرت های بزرگ بین المللی قراردادی امضا کند که هیچ قسمتی از زمین هایش را از دست نداده و چیزهایی که می خواست را هم در این قرارداد بگنجاند. بنابراین این قرارداد برای ایران هم بزرگترین دست آورد دیپلماسی در تاریخ معاصرش به شمار می رود ولی نمی توانیم بگوییم دو طرف به یک اندازه به دست آوردند چرا که اساسا چنین چیزی امکانپذیر نیست. چرا که در این قرارداد یک طرفش ایران است و طرف دیگرش ۶ کشور بزرگ دنیا و هیچ وقت کشوری که تنهایی با چندین طرف دیگر مذاکره می کند نمی توان چیزی بیشتر از آنها به دست آورد.  

درخبرها داشتیم که تعدادی از نمایندگان کنگره برای تعطیلات خود به اسرائیل سفر کرده اند. آیا چنین اقداماتی کار را برای گذر از فیلتر کنگره دشوار تر نمی کند؟ با توجه به اینکه قرار است دیدارهایی هم با بنیامین نتانیاهو داشته باشند.

این نمایندگان کاملا مشخصند که چه کسانی هستند و همه هم از مجلس نمایندگان هستند. اینها به طور معمول هر سال از طریق لابی ایپک به اسرائیل برده می شوند و کل هزینه سفر اینها را پرداخت می کند و حدود دو هفته آنها را در اسرائیل می گرداند تا از سیاست های اسرائيل دفاع کنند. در این مورد هم ۱۰۰ درصد هدف اسرائيل مخالفت آنها با برجام است. ولی در عین حال این نکته را هم مد نظر داشته باشید من اسامی تمام کسانی که به اسرائيل می روند را استخراج کرده ام، همه اینها از ابتدا مخالف برجام بودند و رفتن آنها به اسرائیل روی عقیده آنها تاثیری نخواهد گذاشت. شاید قوی تر کند ولی به هر حال اینها تصمیمشان را گرفته و رای مخالفشان را می دادند چه به اسرائيل بروند و چه نروند. در نتیجه نباید چندان این سفرها را جدی گرفت.

52308