روسیه و جایگاه آن در سیاست خارجی پسا توافق ایران

خبرگزاری مهر- گروه بین الملل:  بعد از حصول توافق هسته ای ایران، تهران شاهد رفت و آمد گسترده مقامات طراز اول اروپائی بود، این روند موجب شکل گیری این تفکر در میان برخی شد که جمهوری اسلامی در دوران پسا توافق چشم خود را بر روی متحد سال های قبل خود بسته اما انجام یک سفر موجب رنگ باختن این دیدگاه شد. 

درست در زمانی که برخی استدلال می کردند ایران روسیه را رها کرده، معاون وزیر امور خارجه روسیه وارد تهران شد و همزمان با ورود وی به ایران خبر رسید که «ولید معلم» وزیر امور خارجه سوریه، نیز وارد تهران شده است. 

مذاکرات این دو در تهران و گفتگوهایی که میان آنها مطرح شد این موضوع را روشن کرد که ایران و روسیه کماکان به عنوان دو متحد اصلی در کنار یکدیگر ایستاده اند. 

این وضعیت در حالی بود که خبر رسید ایران طرح صلحی را برای سوریه پیشنهاد کرده که مورد توجه اغلب بازیگران فعال در تحولات این کشور غربی قرار گرفته است. 

ایران و روسیه در حال پیش بردن یک استراتژی خاص در مورد سوریه هستند چون عربستان و ترکیه هر یک به نوعی در وخیم شدن اوضاع سوریه نقش داشته اند و اکنون تهران و مسکو درصدد هستند تا از طریق رایزنی سعودی ها و ترک ها را متقاعد به قبول گزینه دموکراسی برای حل بحران سوریه کنند. موافقت آنکارا و ریاض با طرح صلح پیشنهادی و دست کشیدن آنها از سیاست های قبلی در مورد سوریه، مطمئنا کمک شایانی به بهبود وضعیت خاورمیانه می کند. 

در آن سوی میدان روسیه میزبان اصلی ترین گروه مخالف دولت سوریه است و مذاکراتی میان مقامات مسکو با این گروه در جریان است. و علاوه بر آن «عادل الجبیر» وزیر امور خارجه عربستان سعودی، روز سه شنبه هفته جاری به مسکو می رود تا درباره بحران سوریه با مقامات کرملین گفتگو کند.

در همین رابطه قرار است «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران، روز سه شنبه به آنکارا سفر کرده و با مقامات ترکیه به گفتگو بنشیند. ظریف پس از این دیدار عازم لبنان خواهد شد. 

همزمان بودن این سفرها نشان می دهد که ایران و روسیه در حال پیش بردن یک استراتژی خاص در مورد سوریه هستند چون عربستان و ترکیه هر یک به نوعی در وخیم شدن اوضاع سوریه نقش داشته اند و اکنون تهران و مسکو درصدد هستند تا از طریق رایزنی سعودی ها و ترک ها را متقاعد به قبول گزینه دموکراسی برای حل بحران سوریه کنند. 

موافقت آنکارا و ریاض با طرح صلح پیشنهادی و دست کشیدن آنها از سیاست های قبلی در مورد سوریه، مطمئنا کمک شایانی به بهبود وضعیت خاورمیانه می کند. 

این موضوع نشان می دهد که با وجود حل موضوع هسته ای ایران و آب شدن تدریجی یخ ها میان تهران و غرب، روسیه همچنان از جایگاهی ویژه در سیاست خارجی ایران برخوردار است بطوریکه دکتر «مهدی سنایی» سفیر ایران در مسکو می گوید: این تصور که توافق هسته ای موجب دور شدن ایران از روسیه و حرکت به سوی غرب می شود، دور از واقعیت است. سیاست های ایران و آمریکا در مسایل منطقه ای و جهانی با یک دیگر مطابقت ندارد و در موارد متعددی در تضاد است. ایران تصمیمی برای مذاکره با آمریکا درباره مسایل دو جانبه، منطقه ای و جهانی ندارد و گفتگوها صرفاً در زمینه برنامه هسته ای انجام شد. اما از سوی دیگر، مسکو و تهران در مسایل منطقه ای مختلف از جمله در آسیای میانه و قفقاز، خزر، افغانستان، و خاورمیانه، اشتراک منافع جدی دارند، و در خصوص موضوعات مرتبط با نظام بین المللی در حال گذار، یک جانبه گرایی امریکا، محدودسازی حاکمیت های ملی و مداخله غربی ها در امور داخلی کشورها، گسترش ناتو، و سپر موشکی اشتراک نظر وجود دارند. در برنامه سیاست خارجی دولت دکتر روحانی، تعمیق و گسترش روابط با روسیه، چین و هند به عنوان یک اولویت اصلی ذکر شده است.

این جریان نشانگر این مطلب است که ایران و روسیه از اهمیت ویژه ای برای یکدیگر برخوردار هستند و تهران و مسکو به عنوان دو متحد قدیمی که دست کم در چهار سال اخیر با فشارهای بی سابقه ای از سوی غرب مواجه بوده اند همچنان در کنار یکدیگر هستند و یکی از اولویت های مشترک آنها پایان دادن به بحران سوریه با استفاده از گرینه دموکراسی است.