تجربه ای جدید در خط ثلث را به نمایش گذاشتم/ خطاطی با قلم های بزرگ

به گزارش خبرنگار مهر، محسن سلیمانی هنرمند خوشنویس اصفهانی که تعدادی از آثار وی در نمایشگاه «از عرش تا فرش» از ۱۶ تیرماه در استانبول به نمایش درآمده است در جمع خبرنگاران حضور یافته و درباره سوابق خود گفت: من مهندس عمران هستم ولی فعالیت های عمرانی را کنار گذاشته و به صورت تخصصی به مدت ۳۲ سال است که فعالیت خوشنویسی انجام می دهم. در این مدت تلاش کردم تنوع خطوط را تجربه کنم و علاوه بر ثلث، نستعلیق، ریحان، محقق و بخش های از کوفی تلاش کردم تنوع خطوط در عرصه معاصر را نیز تجربه کنم و در زمینه نقاشی خط نیز فعالیت دارم ولی کارهای مدرنم در این مجموعه نیامده و همه آثار در قالب کلاسیک سنتی است.

وی در پاسخ به خبرنگار مهر مبنی بر اینکه چطور تابلوهایی با خط ثلث را در کشور ترکیه که به داشتن خطاطان این سبک معروف است عرضه کرده است و آیا این تابلوها در ترکیه بازار مناسبی دارد و یا این کشور می تواند شاه راهی برای معرفی کارهای ایرانی به دیگر کشورها باشد؟ بیان کرد: ما باید تاریخ خط کشورمان را بیشتر بشناسیم و بدانیم سهم ما در تولید خطوط اسلامی و گسترش آنها در طول تاریخ بسیار بالا بوده است. از قرن سوم که «قلم اصفهانی» شکل می گیرد و ابن ندیم در کتاب «فهرست» به آن اشاره کرده تا ابن مقله که در قرن سوم خطوط شش گانه را به وجود می آورد (مثل ثلث، محقق، ریحان، نسق و ...) و مبانی خوشنویسی را می نویسد که هنوز هم در سرزمین های اسلامی جاری است و سپس در دوره تیموری که خط تعلیق را پدید می آوریم و در نستعلیق و سپس شکسته نستعلیق اهتمام ویژه می ورزیم، هنرمندان ایرانی نقش بسزایی در اعتلای هنر خوشنویسی داشته اند. اما حرکت های بسیار خوبی هم توسط عثمانی ها انجام شده و خط ثلث به تکامل رسیده و آنها خوشنویسان خوبی دارند و در این خط خوش درخشیده اند.

این خوشنویس ادامه داد: امروز نیاز ما این است که تاریخ خط مان را بازشناسی کنیم زیرا در دوره هایی در بخشی از خط هایمان بسیار آسب پذیر شدیم و امروزه بیشتر به خط نستعلیق می پردازیم و دیگرخطوط مان آسب پذیر شده اند. در چنین فضایی من سعی کردم در این مجموعه توانایی خط ثلث مان را به منصه ظهور برسانم و اتفاقا آن را در کشوری با سابقه عثمانی به نمایش درآوردیم زیرا ما کارهایی انجام داده ایم که برای آنها جذابیت دارد.

سلیمانی درباره خلاقیت هایی که در نگارش به شیوه ثلث داشته است، بیان کرد: ابعاد قلمی که اینجا می بینیم تقریبا سابقه زیادی ندارد و نوشتن با قلمی با این ضخامت سختی و مشکلات زیادی دارد. ایده دیگری که در این آثار نهفته این است که در دوره ای احساس کردیم نیاز به فضاهای بزرگتری از کاغذ و قلم های مرسوم داریم و به ویژه فضاهای محیطی ما نیاز به آثار هنری با ابعاد بزرگتری داریم. با ورود بوم های صنعتی و متریال های جدید ما هم از عرصه کاغذ به عرصه بوم های صنعتی ورود کردیم ولی در این مجموعه تلاش شده همان شیوه سنتی را حفظ کنیم و بوم ها به شیوه سنتی طراحی و اجرا شده اند و همچنین خطاطی به سمت نقاشی خط نرفته و خط کلاسیک است و فقط ابعاد قلم بزرگ شده به گونه ای که برای کارهای محیطی مناسب است و می تواند تجربه جدیدی در خوشنویسی جوامع اسلامی باشد.

وی درباره طراحی بومی که روی آن خطاطی شده است، گفت:  زمان سه ساله برای ساخت این بوم ها مصرف شده و مهندسان شیمی، نساجی، مهرسازان و قالب سازان برای بخش قلمکاری که در حاشیه بوم به کار رفته در کنار دو نفر قلمکار همراه با خوشنویس که به صورت دستنویس کار کرده، این پروژه را به سرانجام رسانده اند. همچنین آهار دادن این متریال به شیوه دوران صفویه است.

این هنرمند اصفهانی درباره جنس قلم استفاده شده که ابعادی بزرگ دارد اینگونه توضیح داد: همه قلم های به کار رفته را  خودمان ساختیم که مخزن های مناسبی برای اینکه مرکب را در این ابعاد خطاطی همراهی کنند و کشش لازم را داشته باشند، دارند.  کار روی بوم با خطاطی روی کاغذ فرق دارد و تراش قلم متفاوتی را می طلبد. همچنین متناسب با فضا تراشیدن قلم فرق دارد.

سلیمانی در پایان گفت: ما برای قلم های چوبی بیشتر از خیزران استفاده کردیم ولی یک نوع قلم فلزی هم در بعضی از کارها استفاده کریم که از شیوه هایی که خودمان ابداع کردیم درست شده اند. ساخت مرکب دست ساز است و بوم ها قابل شستشو. برای ساخت مرکب های قهوه ای نزدیک به ۶ تا ۷ سال کار شده و روند آن به اینگونه بوده که این مرکب ها سال ها در مخزنی زیر خاک دفن بوده اند.