بحران سوریه: چشم‌اندازی تاریک در کشوری تقسیم‌شده

شهر حلب از ژوئیه ۲۰۱۲ عملا به دو بخش تقسیم شده و ارتش سوریه تنها بر برخی مناطق غرب و مرکزی آن مسلط است، درحالیکه نیروهای شورشی قسمت شرقی شهر را به طور کامل در تصرف دارند.

از غرب سوریه و حومه دمشق نیز خبر می‌رسد که از بامداد جمعه ارتش سوریه و حزب‌الله لبنان حمله‌ای سراسری را به مواضع شورشیان سوری آغاز کرده‌اند. هدف اصلی آنها بازپس گرفتن شهر زبدانی، در نزدیکی مرز لبنان است. این شهر بر سر راه دمشق به بیروت، پایتخت‌های سوریه و لبنان قرار دارد و اهمیت استراتژیک زیادی برای طرفین دارد. بیشتر اهالی زبدانی شهر را ترک کرده و آواره شده‌اند.

پیش از حمله زمینی ارتش سوریه با توپخانه و هواپیماهای جنگنده ساعت‌ها شهر را زیر آتش گرفت و دو روز پس از آغاز درگیری‌ها دوطرف مدعی کسب پیروزی‌ و وارد آوردن تلفات به طرف مقابل هستند.

در جنگ داخلی سوریه که از ۴ سال پیش شروع شد، گروه‌های زیادی با گرایش‌های گوناگون با ارتش بشار اسد می‌جنگند؛ این گروه‌ها خود نیز هرازگاهی با هم درگیر می‌شوند.

روز جمعه با انفجاری بزرگ در یک مسجد در استان ادلب، دست کم ۲۵ نفر کشته شدند، که بیشتر آنها از اعضای جبهه النصره از گروه‌های متحد القاعده بودند. گروه یادشده داعش مسئول این حمله دانست.

داعش در سوریه از سویی با ارتش دولتی می‌جنگد و از سوی دیگر در چندین محور با جبهه النصره و دیگر گروه‌ها از جمله کردها و ارتش آزاد درگیر است. النصره هم اکنون به همراه چند گروه شورشی دیگر بیشتر بخش‌های استان ادلب را در کنترل دارد و با داعشی‌ها هم مرز شده‌اند.

به دنبال جنگی ۴ ساله که بیش از ۲۲۰ هزار نفر قربانی گرفته، سوریه عملا به چند قسمت تقسیم شده است:

دولت سوریه می‌کوشد کنترل خود را بر پایتخت و نوار ساحلی شمال غربی، که مسکن و مأوای علویان حامی دمشق است، حفظ کند.

بخش‌های دیگر کشور در عمل میان نیروهای دیگر تقسیم شده: داعش در شرق، رقیب آنها النصره در قالب ائتلافی تحت عنوان "جیش الفتح" در شمال غربی، کردها در شمال و گروه موسوم به ارتش آزاد مناطق جنوبی را در تصرف دارند.

فواز جرجس، کارشناسی آگاه به اوضاع سوریه می‌گوید: سوریه سابق، ملتی با دولتی مرکزی دیگر وجود ندارد. آنچه وجود دارد گروه‌های رقیب و باندهای مسلح هستند و نه نیروهای دولتی، که با هم می‌جنگند.

رامی عبدالرحمان، از فعالان حقوق بشر سوریه و رئیس دیدبان حقوق بشر این کشور نیز به خبرگزاری رویترز گفته است: سوریه به شکل غیررسمی اما واقعی تقسیم شده است. دولت می‌کوشد نیروی خود را تنها بر چند منطقه مهم و استراتژیک متمرکز کند.

وضعیت تازه از ماه مارس پدید آمد که شهرهای مهمی مانند ادلب و جسرالشغور در شمال غرب به دست النصره سقوط کردند و در مرکز نیز ارتش سوریه ناچار شد در برابر حملات داعش از مناطقی مانند شهر باستانی پالمیرا عقب‌نشینی کند.

به نظر کارشناسان ضعف ارتش سوریه در این است که نمی‌تواند به جای افرادی که از دست می‌دهد، افراد تازه‌ای را در ارتش جانشین کند. ارتش سوریه بیش از پیش از حالت ارتش "ملی" بیرون می‌آید و به ارتش اقلیت علوی بدل می‌شود.

به نظر آگاهان به وضع سوریه حتی تقسیم کشور نیز به معنای پایان کشمکش‌های خشونت‌آمیز نیست. عبدالرحمان می‌گوید: اگر رژیم سوریه همین فردا سرنگون شود، باز هم بحران و درگیری در سوریه تا ده سال ادامه خواهد یافت.

ده‌ها هزار فراد مسلح از علویان هرگز سلاح را زمین نخواهند گذاشت زیرا از انتقام خونین دشمنان خود هراس دارند. مشکل دیگر بیش از ۵۰ هزار شبه نظامی افراطی هستند که به باور خود برای "جهاد" به سوریه رفته‌اند.

انتهای پیام