شیخ‌نشین‌ها خود را برای پس از توافق هسته‌ای با ایران آماده می‌کنند

خبرگزاری رویترز در گزارشی از دبی و ریاض به قلم نوح براونینگ و انگوس مکدوال نوشت:

ایران بدون تحریم ، تصویری است که مدتها است نگرانی کشورهای عربی خلیج (فارس) را برانگیخته است.

تبدیل شدن دستیابی به توافق هسته ای بین تهران و شش قدرت جهانی به احتمالی نزدیک به واقعیت، گرایش کشورهای عربی خلیج (فارس) را به کسب آمادگی برای بازگشت دوباره دشمن منطقه ای اصلی آنها افزایش داده است.

آنچه نگرانی آنها را بیشتر بر می انگیزد آن چیزی است که آنها گسترش نفوذ ایران شیعی در منطقه می نامند و معتقدند حمایت تهران از بشار اسد رئیس جمهور سوریه ، حزب الله در لبنان ، گروههای شیعی در عراق و گروه حوثی در یمن از مصادیق آن است.

رفتار کشورهای عربی خلیج (فارس) در ماههای اخیر از حملات هوایی به یمن گرفته تا حمایت از مخالفان سوری و حمله به مخالفان خود و در پیش گرفتن دیپلماسی فعالتر ، برگرفته از همین احساس است که ایران در آستانه بازگشت است.

کشورهای خلیج (فارس) همچنین احساس نگرانی می کنند تلاش بی وقفه باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا برای امضای توافق هسته ای با ایران در مقابل کاهش تحریمها برضد این کشور نشانه آن است که قویترین همپیمان آنها شاید از این به بعد به مهار کردن بلندپروازیهای تهران کمک نکند.

مصطفی العانی تحلیلگر امنیتی که روابطی نزدیک با وزارت امور خارجه عربستان سعودی دارد گفت :« کشورهای خلیج (فارس) معتقدند این توافق حتمی است. شاید یک یا دو هفته و یا حتی یک ماه به تاخیر بیفتد اما مسئله ای حتمی است. همه کسانی که در منطقه هستند خود را برای این واقعیت آماده می کنند که این توافق حتمی است.»

شش کشور شورای همکاری خلیج (فارس)، عربستان سعودی ، کویت ، بحرین ، قطر ، امارات عربی متحده و عمان در خصوص راهبرد منطقه ای اختلاف نظر دارند اما همه آنها به جز عمان تردیدی در خصوص ایران ندارند.

عربستان سعودی، ایران شیعی انقلابی را تهدیدی بزرگ می داند و بحرین نیز هفته پیش از توطئه ای پرده برداشت و اعلام کرد سپاه پاسداران انقلاب ایران آن را طراحی کرده است که این تنها نمونه ای دیگر از چیزی است که کشورهای خلیج (فارس) تلاش همیشگی تهران برای از بین بردن امنیت خود می نامند.

ایران و شش قدرت جهانی (انگلیس، فرانسه، آلمان، چین، روسیه و آمریکا) این هفته مذاکرات خود را با هدف دستیابی به توافق نهایی در موعد تعیین شده آن در 30 ژوئن آغاز کردند که این توافق ایران را به شفافیت بیشتر در مقابل کاهش تحریمهای اعمال شده بر ضد این کشور ملزم می کند.

دو طرف آوریل گذشته به توافقی در خصوص چارچوب توافق نهایی دست پیدا کرده بودند.
ریاض و همسایگان آن همچنین از تاثیر این توافق بر روابط با واشنگتن ، حامی نظامی اصلی آنها که یک ناوگروه در خلیج (فارس) ، پایگاهی دریایی در بحرین و پایگاهی هوایی در قطر دارد احساس نگرانی می کنند.

سامی الفرج مشاور امنیتی کویتی در شورای همکاری خلیج (فارس) گفت :« در اذهان اینگونه نقش خواهد بست که اوباما رئیس جمهوری است که روابط با ایران را احیا کرد. اما همچنین اینگونه نقش خواهد بست که رئیس جمهوری است که موجب شد آمریکا همپیمانان سنتی خود را در منطقه از دست بدهد.»

سخن گفتن از طرح ایجاد ائتلافات جایگزین به جای نقش ناچیز آمریکا در منطقه بین کشورهای خلیج (فارس) افزایش یافته است و این مسئله با ایجاد ائتلافی در یمن و تقویت همکاری با ترکیه در خصوص سوریه نمود پیدا کرده است.
الفرج افزود :« ما به دنبال گزینه های دیگر می گردیم چه روسیه باشد چه فرانسه یا قدرتهای منطقه ای مانند ترکیه و پاکستان تا بتوانیم موازنه قدرت را بازگردانیم.»

وی اضافه کرد سفر هفته گذشته محمد بن سلمان بن عبدالعزیز جانشین ولیعهد عربستان سعودی به مسکو در همین چارچوب صورت گرفت.
شاهزاده محمد سه شنبه نیز به پاریس سفر کرد تا با فرانسوا اولاند رئیس جمهور فرانسه دیدار کند.
واشنگتن از اقدام عربستان سعودی به اتخاذ مواضع قویتر در عرصه منطقه ای استقبال می کند و برای تشکیل ائتلافات جدید با این کشور آمادگی دارد که این مسئله نشان می دهد عربستان بار بیشتری را که بین دو کشور مشترک است به دوش می کشد.
واشنگتن اساسا از دخالت نظامی ریاض در یمن حمایت کرد اما ریاض تنها چند ساعت قبل از آغاز این حمله به آمریکا اطلاع داد که این مسئله نشان دهنده کاهش نفوذ آمریکا است.
همچنین موضع افراطی کشورهای خلیج (فارس) در خصوص مخالفان در داخل مانند حکم چهار سال زندان برای یک مخالف برجسته در بحرین شاید اوباما را نیز در خصوص روابط واشنگتن با این کشورها در تنگنا قرار دهد.
العانی گفت :« روابط بین عربستان سعودی و آمریکا درحال حاضر به پرداخت در زمان تحویل شبیه تر است. تا چیزی نباشد از طرف دیگر نیز چیزی وجود نخواهد داشت ، اگر از من می خواهید از توافق هسته ای حمایت کنم شما نیز باید از من در یمن و دیگر نقاط حمایت کنید.»
از جمله توافقاتی که شاهزاده محمد هفته گذشته در مسکو امضا کرد ، توافق همکاری هسته ای است که در چارچوب توافقات امضا شده ریاض با قدرتهای هسته ای صورت گرفت.
این توافقات طرحهایی را برای ساخت 16 رئاکتور هسته ای با هدف تولید برق شامل می شود.
عربستان سعودی بارها اعلام کرده است اگر ایران هر چیزی در هر توافقی که تلاش برای دستیابی به آن جریان دارد به دست بیاورد ریاض نیز از آن در برنامه هسته ای خود استفاده خواهد کرد و تلویحا اشاره کرده است که اگر تهران بمب هسته ای بسازد زیاد طول نخواهد کشید که عربستان نیز همان کار را خواهد کرد.
این رفتار عربستان سعودی و همپیمانان جدید آن در خصوص دشمنان خود در منطقه و واشنگتن در ماههای اخیر تنها یک روش ظاهری نبوده است اگر چه شاید برای این بوده است که ثابت کند توان تاثیر گذاری دارد.
حملات در یمن هیچ نتیجه ای نداشت و مخالفان مسلح سوری نیز نتوانستند با وجود چهار سال حمایتی که از آنها شد اسد را سرنگون کنند.
این مسئله نشان می دهد توافقی که ایران پس از مذاکرات این هفته امضا خواهد کرد هر چه که باشد، احتمالا کشورهای خلیج (فارس) در می یابند بهترین همپیمان آنها همین همپیمان کنونی است.

5252