اعمال سیاستهای جمعیتی با توجه به ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی استانها

یک جمعیت شناس با اشاره به تغییر سیاست‌های جمعیتی در ایران، گفت: سیاستها نباید فقط به دنبال افزایش کمی جمعیت باشد بلکه هدف اصلی سیاست های جمعیتی باید ارتقاء شرایط زیستی و کیفیت زندگی همه مردم و آماده سازی آنان برای ایفای نقشی فعال و سازنده در فرآیند توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور باشد.

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، شهلا کاظمی پور- جمعیت شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، در جلسه انجمن حمایت از حقوق کودکان که با موضوع "تاثیر سیاست های جمعیتی جدید بر کودکان"برگزار شده بود، گفت: پس از رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی، جمعیت کشورها افزایش یافته و بسیاری از کشورها در حالت عدم تعادل جمعیت قرارگرفته و به این ترتیب موضوع "جمعیت" مورد توجه سیاست گذاری ها قرارگرفت.

وی ادامه داد: پس از آنکه مسائل جمعیتی مورد توجه سیاستمداران قرار گرفت،نخستین سرشماری ها در اروپا و آمریکا و پس از آن در کشورهای درحال توسعه و بالاخره در سال 1335 اولین سرشماری ایران،انجام شد.

کاظمی پور در ادامه با بیان اینکه هم اکنون در کشورهایی چون افغانستان هیچ سرشماری صورت نگرفته است،افزود: ارتباط عمیقی میان آمارهای حقیقی و میزان توسعه یافتگی جوامع وجود دارد و اکثر کشورهای در حال توسعه نیز دارای رشد بی رویه جمعیت و بار "تکفل" بالا هستند و در سال 1365 نیز ایران در چنین وضعیتی قرار داشت.

این جمعیت شناس افزود: ساختارکلی جمعیت همانند یک اندام واره است که باید در تمامی اجزاء آن تعادلی پویا برقرار باشد و باید بدانیم هیچگاه نمی توان وضعیت جمعیتی را ثابت نگه داشت؛زیرا جمعیت همواره متناسب با شرایط و زیر بنای جامعه تغییر می کند.

کاظمی پور در خصوص سیاست ها و برنامه ریزی های جمعیتی گفت: هدف از این تصمیمات حفظ تعادل و پویایی ساختارهای جمعیتی و تامین رفاه و به‌روزی تمامی گروه های جمعیتی است و این تغییرات باید به طور مداوم مورد بررسی قرارگیرند تا هرگونه "مسئله جمعیتی" به دقت رصد شود.

وی در خصوص "مسئله جمعیتی" تصریح کرد: آن دسته از امور و حقایق جمعیتی که از حالت تعادل و هماهنگی با سایر عوامل و حقایق خارج شده و در حقیقت یک امر طبیعی جمعیتی را به صورت یک معضل و مشکل اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی درآورده اند،مسئله جمعیتی هستند و در حال حاضر در ایران با مسئله جمعیتی حاد مواجه نیستیم.

این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران،ادامه داد: اقتصاددانان براین باورند که چنانچه بخواهیم وضعیت رفاهی و اقتصادی کشور را در شرایط ثابت نگه داریم باید رشد اقتصادی کشور 3 برابر رشد جمعیت باشد؛این درحالیست که تا 2-3 سال گذشته رشد اقتصادی کشور منفی بوده و درچنین شرایطی رشد اقتصادی کشور متناسب با رشد جمعیت نبوده است.

این جمعیت شناس هم چنین با بیان اینکه مسئولان دولتی همواره نحوه "بازتوزیع فضایی و جغرافیایی جمعیت" را یکی از مشکلات جمعیتی ایران می‌دانند،عنوان کرد: "توزیع فضایی و جغرافیایی جمعیت" در ایران بسیار نامتناسب می باشد و دلیل آن هم عدم نظارت دولتها بر مهاجرت و جابجایی های جمعیتی در دهه های قبل می باشد.

کاظمی پور ادامه داد: چنانچه به دنبال افزایش جمعیت و افزایش باروری هستیم،باید به مسائلی چون تصادفات جاده ای که سالیانه جان 40 الی 50 هزارنفر را گرفته و یا دچار انواع معلولیت ها می‌کنند و یا مسئله مهاجرت و... توجه و آن ها را مدیریت نماییم.

کاظمی پور در ادامه داد: در حال حاضر در ایران هیچ کاهش جمعیتی وجود ندارد زیرا به طور میانگین سالیانه یک میلیون و 480 هزار تولد و درمقابل 400 هزار فوت داریم، پس به این ترتیب سالیانه یک میلیون و 80 هزار نفر بر جمعیت کشور اضافه می گردد، تنهادر سال های 90 تا 93 ، 3 میلیون نفر به جمعیت ایران افزوده شد.

این جمعیت شناس افزود:زمانی در کشور رشد جمعیت صفر خواهد شد که برای مثال میزان تولد ها به 800 هزار نفر کاهش یافته و فوتی هانیز تا 800 هزارنفر افزایش یابند؛اما در حال حاضر با توجه به آنکه حجم زیادی از جوانان دهه 60 به مرحله باروری رسیده اند،با وجود کاهش باروری،افزایش تمایل به تک فرزندی و...بازهم کاهش جمعیت نخواهیم داشت چون جمعیت کشور جوان بوده و تعداد مرگ و میرها حدود یک سوم موالید است.

این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران ادامه داد: بر اساس پیش بینی های بعمل آمده تعداد جمعیت ایران بر اساس 4 فرض باروری ( به ترتیب 1.8 ، 2.1 ،2.5 و 2.7 فرزند) در سال 1430 به 97 تا 117 میلیون نفر خواهد رسید؛بنابراین تا سال 1430 اگر میزان باروری در کشور در همین سطح باقی مانده و یا با اعمال سیاستهای تشویقی افزایش یابد هیچگونه کاهش جمعیتی در کشور وجود نخواهد داشت.

وی در ادامه ضمن اشاره به سخنان مقام معظم رهبری و تاکید ایشان بر رسیدن جمعیت کشور تا 150 میلیون نفر،گفت: برای رسیدن به چنین جمعیتی می بایست با برنامه ریزی های مدون به این هدف دست یافت.

به گزارش ایسنا کاظمی پوردر ادامه این نشست گفت: چنانچه در کشوری خیل عظیمی از جمعیت را جوانان تشکیل دهند،درصورتی که توانمند شوند، تحصیلات، شغل و مسکن داشته باشند و ازدواج کنند می توانند یک جهش اقتصادی در آن کشور ایجاد کنند،آن کشور در اصطلاح در "پنجره جمعیتی" قرار خواهد گرفت. براساس سرشماری سال 90 ،23 درصد جمعیت ایران زیر 15 سال،5.7 درصد بیش از 65 سال و حدود 71 درصد جزءجمعیت فعال بوده و در گروه سنی 15 تا 64 سال قرار داشته اند.

وی تصریح کرد: براساس این آمارها ایران قاعدتا در"پنجره جمعیتی" قرار گرفته است اما تنها به صورت اسمی نه واقعی؛ زیرا در پنجره جمعیتی باید تمامی افراد جمعیت فعال کشور در اشتغال تام باشند نه بیکاریا بیکارپنهان و مصرف کننده و تا زمانی که بیکاری در جامعه وجود داشته باشد پس این پنجره جمعیتی به هیچ عنوان محقق نخواهد شد.

کاظمی پور در ادامه در ارتباط با نحوه اجرای سیاستهای افزایش جمعیت در ایران گفت: تنها بندی که در خصوص این سیاست در حال انجام است،مسکوت ماندن برنامه های تنظیم خانواده در مراکزبهداشتی است.

این جمعیت شناس در ادامه ضمن ارائه آماری در خصوص میزان باروری در استان‌های مختلف کشور با بیان اینکه استان گیلان با میزان باروی کل1.4 فرزند کمترین باروری و سیستان و بلوچستان با2.5 فرزندبیشترین میزان باروری را در کشور دارند، اظهار کرد: بر اساس آمار شاهد آن هستیم که رشد و میزان باروری در مناطق محروم و قسمت‌های آسیب‌خیز کلان شهرهایی چون تهران و ...همچنان بالا بوده، در حالیکه این آمار در مناطقی که از امکانات نسبتا خوبی برخوردار هستند رو به کاهش است.

این عضو هیات علمی دانشگاه تهران در ادامه تصریح کرد:‌ در چنین شرایطی اعمال سیاستهای جمعیتی میبایست با توجه به ساختارهای اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی استانها و مناطق مختلف انجام شود زیرا در غیر اینصورت شاهد افزایش جمعیت قشر آسیب پذیر و در نهایت بازتولید فقر خواهیم بود و همچنین شاهد رشد و افزایش تعداد کودکان ناخواسته، سر راهی،‌نامشروع، کودکان کار و خیابانی و... در کشور خواهیم بود.

این جمعیت شناس در پایان عنوان کرد: جمعیت برای هرکشوری نعمت است،زیرا هرچه میزان جمعیت در کشوری افزایش یابد ثروت آن کشور نیز بیشتر خواهد شد،اما این در شرایطی است که بتوان آن جمعیت را مدیریت و ساماندهی کرد زیرا در غیر این صورت و در شرایطی که جمعیت بعلت وجود بحران هایی چون بیکاری و... تنها مصرف کننده باشد،این ثروت به زحمت تبدیل خواهد شد.

انتهای پیام