اطلاح‌طلبان، انتخابات و مذاکرات در گفت‌و‌گو با مصباحی مقدم

جامعه روحانیت مبارز همچنان گفت‌وگوهای خودش را با احزاب و گروه‌های اصولگرا برای همگرایی ادامه می‌دهد و درصدد این است که برای این همگرایی و توسط خود مجموعه مدلی تعریف کند. ما در حال حاضر در حال گفت‌وگو راجع به این مدل هستیم. البته پیش از این دیدارها به صورت جداگانه برگزار می شد اما در حال حاضر جلسات مشترک برگزار می‌شود.

پرسش: آیا جامعه روحانیت مبارز محوریت این جلسات را بر عهده دارد؟

کمیته انتخابات جامعه روحانیت مبارز محور این جلسات است و تا اینجا گروه‌های اصولگرا محوریت را برای جامعه روحانیت مبارز قبول کرده‌اند. اگر طرف جامعه مدرسین هم ان شاء الله همراهی کنند این پذیرش وجود دارد که جامعتین مبنا قرار گیرد و یا مدلی تعریف شود که جامعتین در آن اثرگذار ترین باشند و به عنوان داور ایفای نقش کنند.

پرسش: در این صورت آیا جامعتین در مورد لیست‌های انتخاباتی تصمیم گیری می‌کنند؟

جایی که اختلاف نظر وجود داشته باشد جامعتین داوری می‌کنند. البته هنوز هیچ چیز نهایی نشده است. همه اظهارات گروه‌های مختلف اصولگرا نشان‌دهنده این است که همه مایلند همکاری جدی با یکدیگر داشته باشند.

پرسش: نتیجه انتخابات ریاست جمهوری 92 چقدر در گرایش اصولگرایان به سمت همگرایی تاثیرگذار بود؟

قطعا این اتفاق در نتیجه انتخابات ریاست جمهوری است. وقتی انتخابات ریاست جمهوری صورت گرفت نوعی واگرایی در مجموعه اصولگرایان بروز کرد و به دنبال آن تمام احزاب و گروه‌های اصولگرا این احساس بهشان دست داد که ضرورت دارد با هم به تفاهم برسند.

پرسش: با توجه به پیش بینی‌ها مبنی بر شکل گیری مجلسی همسو با دولت، تاثیر نتیجه انتخابات ریاست جمهوری یازدهم در انتخابات مجلس آینده را چطور می بینید؟

مردم در انتخابات مجلس گاهی تحت تاثیر انتخابات ریاست جمهوری عمل می‌کنند؛ مثل انتخابات مجلس ششم که بعد از انتخاب آقای خاتمی به عنوان رئیس جمهور در سال 76 اتفاق افتاد. اما گاهی مردم متفاوت از تصمیمی که برای انتخابات ریاست جمهوری گرفتند در انتخابات مجلس عمل می‌کنند. شاید در این زمینه بتوان انتخابات مجلس هفتم در زمان ریاست جمهوری دور دوم آقای خاتمی را مدنظر قرار داد. قبل از آن اکثریت به آقای خاتمی رای داده بودند اما بعد مجلس هفتم شکل گرفت که کاملا متفاوت با مواضع رئیس جمهور بود و اکثریت آن را طیف اصولگرا تشکیل می دادند.

نتیجه انتخابات مجلس آینده تحت تاثیر عملکرد دولت است

بنابراین نمی‌شود خیلی رفتار انتخاباتی مردم را پیش بینی دقیقی کرد. این موضوع تا حد زیادی تحت تاثیر عملکرد دولت است. اگر عملکرد دولت مورد رضایت خاطر مردم (اکثریت) باشد طبعا در این صورت مجلسی شکل خواهد گرفت که سازگاری بیشتری با رئیس جمهور داشته باشد. اما اگر نارضایتی از عملکرد دولت بروز کرده باشد مجلس متفاوتی شکل می گیرد که بیشتر منتقد دولت باشد .

پرسش: البته در زمان ریاست جمهوری آقای خاتمی رضایت نسبی در خصوص وضعیت اقتصادی و سیاسی وجود داشت ...

این موضوع منحصر به مواضع اقتصادی و رفتار اقتصادی دولت نمی‌شود؛ بلکه عملکرد دولت به عنوان یک مجموعه روی هم رفته مدنظر است. در دولت آقای خاتمی نسبت به عملکرد اصلاح طلبان که آقای خاتمی به عنوان لیدر آن‌ها شناخته می شد نارضایتی به وجود آمد که بیشتر به وضعیت سیاسی و اجتماعی بر می گشت. عملکرد مجلس ششم خیلی تند بود و مردم را به واکنش واداشت. در مقابل عملکرد مجلس، دولت هم نوعی همراهی نشان داد و از این جهت واکنش مردم در انتخابات مجلس هفتم و پیش از آن در انتخابات شورای شهر رای دادن به رقبای اصلاح طلبان بود. به این معنا که شورای شهر غالبا از اصولگرایان شکل گرفت و در شهرهای بزرگ از جمله تهران اکثریت با اصولگرایان شد که دلیل آن عدم رضایت مردم از تنش هایی بود که در جامعه و در اثر عملکرد دولت و مجلس پدید آمده بود.

پرسش: در مورد انتخابات مجلس آینده آیا میزان رضایت مردم از دولت قابل پیش بینی هست؟

در رفتارهای اقتصادی دولت، عقلانیت مشاهده می‌شود

از نظر اقتصادی دولت در حال حاضر اقداماتی انجام داده که با رضایت و عدم رضایت مردم روبرو است. یک بعد آن که به رضایتمندی مردم مربوط می‌شود این است که ثبات اقتصادی در کشور حاکم شده و در رفتارهای اقتصادی دولت عقلانیت مشاهده می‌شود. اینکه به طور عمده به مبانی کارشناسی اتکا می‌کنند و تصمیمات شتابزده نمی گیرند، اما بعد دیگر که عدم رضایت است به برخی اقدامات احیانا پیشگیری نشده مثل اصلاح قیمت بنزین و سایر حامل‌های انرژی بر می گردد که بدون خبر انجام شده و حتی چندبار تاکید شده که در سال 94 تغییر قیمت سوخت نخواهیم داشت. اینها نارضایتی عمومی به وجود آورده است.

اکثریت مجلس از روند مذاکرات حمایت می‌کنند

در مورد مذاکرات هسته‌ای اصل قضیه مورد اقبال مردم است که با خطوط قرمز و چارچوب‌های تعیین شده توسط مقام معظم رهبری ادامه یابد. احساس ما این است که اکثریت مردم حمایت می‌کنند کما اینکه اکثریت مجلس هم از این روند حمایت می‌کنند. اگر چه دغدغه‌های کلی همچنان وجود دارد که دشمن غدار به گونه‌ای عمل کند که پایان کار خوشایند نباشد یا احیانا به تفاهم نرسیم. اینها رضایت نسبی را نسبت به عملکرد بخش خارجی دولت به همراه دارد. در عین حال نگرانی در کنار آن وجود دارد.

پرسش: یعنی شما معتقدید دولت به گونه‌ای در انتخابات مجلس آینده ایفای نقش می‌کند؟

دولت نباید در انتخابات اعمال نفوذ کند

نباید انتظار داشته باشیم که دولت در انتخابات آینده نقش آفرینی کند. این خلاف سیاست‌های مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام است که البته ابلاغ نشده ولی علی القاعده ابلاغ خواهد شد. همچنین خلاف عرف فعالیت‌های انتخاباتی است. دولت به عنوان برگزار کننده انتخابات نباید اعمال نفوذ کند و در انتخابات تاثیر گذاری داشته باشد.

مجلس باید در موضع نقد نسبت به دولت و قدرت قرار گیرد

ما فراموش نمی کنیم که از آغاز شکل گیری نظام جمهوری اسلامی روسای جمهور گاهی به صراحت گفته‌اند مجلسی ایجاد کنید که با ما هماهنگ باشد. مثل بنی صدر که انتظارش این بود که مجلس مطابق الگوی رفتاری او شکل بگیرد. اما مردم غالبا چنین چیزی را نمی پسندند زیرا مجلس باید مستقل باشد و در موضع نقد نسبت به دولت و قدرت قرار گیرد .

مجلس آینده با دولت تعامل فعال و مثبتی خواهد داشت

اگر این را مبنا قرار دهیم عرف انتخابات مجلس هم اقتضا نمی کند دولت تاثیرگذار باشد اما طبیعت قضیه این است که مردم نمی‌خواهند برای دولت مزاحمت ایجاد کنند. پس مجلسی خواهد بود که تعامل خوب و مثبتی را با دولت خواهد داشت؛ حالا هر طیفی که اکثریت را پیدا کند. پیش بینی من این است که مجلس آینده، مجلسی خواهد بود که با دولت تعامل فعال و مثبتی خواهد داشت؛ در عین حال جایگاه مجلس و استقلالش اقتضا می‌کند که در موضع نقد عملکرد دولت قرار گیرد.

پرسش: پیش‌بینی‌هایی در مورد شکل گیری جریان اعتدال برای انتخابات مجلس آینده وجود دارد، شما در این باره چه نظری دارید؟

این موضع غالبا از طرف اصلاح طلبان مطرح می‌شود و به نظرم حکایت از نوعی کم آوردن می‌کند. اصلاح طلبان در شرایط حاضر کم آورده‌اند. لااقل برخی از آن‌ها احساسشان این است و به دنبال این هستند که معتدلین دو جناح به هم بپیوندند و انتخابات آینده را رقم بزنند. باید دید آیا مبانی آنقدرها مشترک هست که اینها لیست مشترک بدهند یا نه؟ من احساس می‌کنم در مبانی تفاوت‌های جدی وجود دارد.

پرسش: اینکه می گویید اصلاح طلبان کم آورده اند آیا به دلیل حذف لیدر این جریان نیست؟

طبعا حذف شدن لیدر اصلاح طلبان بسیار موثر است. زیرا آنچه می تواند محور جمع باشد و متفرقات را مجتمع کند لیدر مجموعه است. وقتی لیدر با مشکل سیاسی روبرو است حتما مجموعه کم می آورد و نمی تواند احساس کند در شرایط بسیار مساعدی از نظر سیاسی قرار دارد.

پرسش: آیا شما پیش بینی از برداشته شدن محدودیت لیدر اصلاح طلبان در انتخابات مجلس دارید؟

برای من خیلی روشن نیست و گمان من این است که اصلاح طلبان اگر بخواهند در انتخابات آینده به شکل جدی وارد شوند باید مرز بین اصلاح طلبان و سران فتنه را کاملا شفاف کنند. اگر این شفافیت نباشد و موضع ابراز مخالفت با اتفاقاتی که در فتنه 88 رخ داد نباشد خیلی میدان را برای حضور و ورود لیدرهای این مجموعه مساعد نمی بینم.

پرسش: یعنی شما معتقدید از طرف اصولگرایان گرایشی برای شکل گیری جریان اعتدال نیست؟

ممکن است مجلس آینده مجلس اعتدالی باشد. من این احتمال را قوی می دانم ولی این حاصل فعالیت مشترک این دو مجموعه و ائتلاف نخواهد بود بلکه تلاش هر دو جریان این خواهد بود که افرادی به میدان رقابت بفرستند که از تندروی پرهیز می‌کنند. زیرا هر دو طرف از تندروی آسیب دیده اند.

پرسش: شما گفتید اکثریت مجلس با مذاکرات هسته‌ای همراهی می‌کنند اما آنچه از بیرون برداشت می‌شود این است که این مجلس با مذاکرات مخالف است؟

اقلیتی وجود دارد که صدایش خیلی بلند است و متاسفانه رسانه‌ها هم همین را پررنگ می‌کنند. معمولا افرادی که راضی و موافقند صدایشان را بلند نمی کنند. مثلا در جلسه غیرعلنی که در مجلس تشکیل شد و آقایان ظریف و عراقچی آمدند اکثریت نمایندگان حرفشان این بود که مجلس راضی و قانع شد اما یک نفر واکنش منفی نشان داد و این واکنش تمام اینها را تحت الشعاع قرار داد. این تا حدود زیادی به عملکرد رسانه‌ها بر می گردد. رسانه‌ها می‌توانند کاه را کوه کنند و کوه را تبدیل به کاه کنند. این اتفاق در مورد مجلس روشن است. حتی معترضان به بخشی از مذاکرات اولین حرفشان این است که از تیم مذاکره کننده حمایت می کنیم بعد هم سخنانشان را می گویند. این یعنی اصل روند مذاکرات را پذیرفته اند ولی نگران اند که در مذاکرات خط قرمز مورد توجه قرار نگیرد.

موضع مجلس نسبت به مذاکرات،‌ موضع 50 درصد به علاوه یک و بیشتر است

البته برخی ممکن است تحلیل دیگری نسبت به رفتار این دسته داشته باشند که من هم تا حدی آن را بعید نمی دانم. تحلیل‌ها حکایت از این می‌کند که این رفتار لزوما نشان از حمایت از مذاکره کنندگان نیست اما قبول کنید که موضع مجلس، ‌موضع 50 درصد به علاوه یک و بیشتر است و شما همه بخش‌هایی که در مجلس می بینید اکثریت قابل توجهی حمایت از مذاکرات و مذاکره کنندگان را دنبال می‌کنند. البته همواره روی دغدغه‌ها تاکید دارند؛ کمااینکه اخیرا طرح یک فوریتی در مجلس تصویب شد که دنبال این است تا چارچوب و خط قرمزهای مذاکرات را روی کاغذ بیاورد و بگوید باید از اینها اعراض کنیم تا در توافق نهایی مدنظر قرار گیرد. این نشان می‌دهد اکثریت مجلس حمایت می‌کنند.

پرسش: اگر اکثر نمایندگان از نظر شما حامی مذاکرات هستند چرا صدایی از این طیف به گوش نمی‌رسد؟

رسانه‌ها غفلت نکنند که یک صدا بر 290 صدا غلبه کند

وقتی فضای آرامی وجود دارد و یک نفر صدایی بلند می‌کند طبعا در این فضا بازتاب آن صدا گسترده خواهد بود اما همواره رسانه‌ها باید به حد و حدود این صدا توجه کنند و غفلت نکنند که یک صدا بر 290 صدا غلبه کند.

از نمایندگان انتظار نداشته باشید که نسبت به مواضع یکدیگر واکنش نشان دهند؛ زیرا نماینده آزاد است؛ باید اجازه دهیم حرفش را بزند و اعتراض‌اش را مطرح کند. چطور اگر آقای مطهری یک حرفی می زند و برخی برخورد می‌کنند مطبوعات و رسانه‌ها بسیج می شوند که برخورد با او را مورد انتقاد قرار دهند که به جا هم هست؟ در قضیه هسته‌ای هم همین طور است. یک وقت ممکن است اقلیت مجلس با اصل ماجرای مذاکرات مخالفت کند که ما چنین چیزی را نداریم و اگر این طور بود جا داشت کسانی به همین شکل به آن‌ها پاسخ دهند. اما یک وقت این اقلیت با اصل مذاکره مخالفت نمی کند بلکه بر اصل مذاکره تاکید می‌کند و در مورد رعایت چارچوب‌ها صدایش بلند می‌شود. باید اجازه دهند اینها حرفشان را بزنند. مقام معظم رهبری هم گفتند که باید در قضیه مذاکرات نخبگان را راضی کنید. بخشی از نخبگان در مجلس هستند و باید راضی شوند. اگر توضیحاتی که ارائه می‌شود قانع کننده نباشد طبعا بخشی از جامعه نپذیرفته است.

نباید شیوه برخورد این باشد که آن‌ها را ساکت کنیم. ما باید موضع خود را به خوبی مطرح کنیم. شما هر روز در نطق‌های نمایندگان حمایت از مذاکرات را می بینید. این کار دشواری نیست که روزنامه نگاران و صاحبان رسانه به تحلیل محتوا دست بزنند و فراوانی حمایت از مذاکرات را در نطق‌ها و فراوانی اعتراض نسبت به برخی مسائل مذاکرات را استخراج کنند. این کار وزن هر طرف را نشان می‌دهد که چه وزنی در حمایت و چه وزنی در اعتراض به مذاکرات وجود دارد.

گفت‌و‌گو از خبرنگار پارلمانی ایسنا: الهه حمیدی کیا

انتهای پیام