کتاب «جغرافیای طبیعی تاریخی سیستان» منتشر شد

به گزارش خبرنگار مهر، کاسه سیستان یا سیستان تاریخی، زاده رود هیرمند است و لذا جغرافیای طبیعی آن عمدتاً به آب هیرمند و در درجه بعدی به باد سیستان وابسته است. از چندین هزار سال پیش تا به امروز، چهره زمین در سیستان در معرض تغییر بوده است. پستی و بلندی زمین، مجرا و مسیر رود هیرمند و شعب آن در دلتای سیستان، دریاچه ها و هامون های سیستان، تغییر کرده اند. در اثر این تغییرات، مراکز سکونت و بودوباش نیز جابه جا شده است.

مردم سیستان با احداث بندهای بزرگ و اعجاب آوری چون سدهای یکاب، رستم، انوشیروان و نیز انهار بزرگی چون کانال ظعام با طول ۱۵۰ کیلومتر و انهار عظیمی و باورنکردنی دییگر، نبرد بی امان خود را با تغییرات جغرافیایی طبیعی منظقه داوم بخشیده اند. این تغییرات و چرایی آنها در کتاب «جغرافیای طبیعی تاریخی سیستان» که بر اساس نوشته های تاریخی و بررسی های میدانی از سوی دکتر حسن احمدی کرویق تدوین شده، مورد بررسی قرار گرفته و در نقشه ها نشان داده شده است.

این کتاب ماحصل بیش از دو دهه بررسی های میدانی نگارنده در سیستان ایران و افغانستان، مطالعه کلیه آثار و نوشته های قدیمی در باب سیستان، از اوستا، متون پهلوی و کتیبه ها گرفته تا آثار جغرافیا و تاریخ نگاران اسلامی و نوشته های سیاحان و جغرافیانگاران غربی و جمع بندی و تحلیل نتایج کاوش های باستان شناسی تمام تیم های کاوشگر قرن اخیر است.

جغرافیای تطبیقی متون مهم مانند دو یشت از اوستا، فتوح البلدان، مسالک و ممالک و احیا الملوک ذکر و در نقشه ها نشان داده شده است. نظریه های جدیدی مانند ظهور زرتشت در سیستان، چرایی و چگونگی کشتیرانی تجارتی از قلعه بُست تا زرنج، فقط در چند قرن اولیه بعد از اسلام، تغییرات محتمل آتی در جغرافیای سیستان و غیره، عرضه شده اند.

این کتاب در ۱۴ فصل موضوعاتی مانند ریخت شناسی کاسه سیستان، زمین شناسی این خطه، سیلاب ها و خشک آبی های تاریخی هیرمند، دشت ها و نواحی قدیمی سیستان، انهار بزرگ قدیمی سیستان، بندها و سدهای قدیمی هیرمند و ... را مورد بحث و بررسی قرار داده است.

کتاب ۶۲۴ صصفحه ای «جغرافیای طبیعی تاریخی سیستان» در شمارگان ۱۰۰۰ نسخه و با بهای ۳۷ هزار تومان از سوی انتشارات مازیار راهی بازار نشر شده است.