ایرانی: تاکتیک انصارالله در مذاکرات ژنو هوشمندانه بود/ سعودی ها در اولین گام امتیاز دادند

زهره نوروزپور:  اولین دور از مذاکرات انصارالله با طرف عربستانی و بازماندگان دولت معزول یمن در ژنو برگزار شد.  با محمد ایرانی از دیپلمات های برجسته کشورمان و کارشناس مسائل یمن و خاورمیانه موضوع مذاکرات ژنو را در میان گذاشته ایم. ایرانی معتقد است تا همین الان انصارالله پیرور میدان است چه در یمن چه در مذاکرات ژنو.

ارزیابی شما از مذاکرات ژنو به چه صورت است؟
اصل برگزاری اجلاس در ژنو یک اقدام مثبت تلقی می شود. به عنوان یک گام اولیه برای رسیدن به یک راه حل سیاسی و برای پایان بحران یمن قابل تامل است. اما اینکه مذاکرات و این مقدار قضایای پیچیده و سیاسی میدانی در داخل یمن که بخش عمده ان به منطقه مربوط شده است به نظرم نتیجه دادن خلال این سه روز بین دو طرف مقداری خوش بینانه است. شکاف اختلافات بین انصارالله و عربستان شکاف عمیقی است ولی به هر حال به نظر می رسد که به عنوان گام اول، بزرگترین دست آورد این مذاکرات رسیدن به یک توافق نسبی برای برقراری اتش بسی است که مورد نظردبیر کل سازمان ملل است . زیرا واقعی تر از بقیه مسائل می باشد. اتش بس مقدمه ایی است برای شکل گیری گفت گوهای بعدی بین دو طرف و فضای کاملا نظامی که در یمن حاکم است راه های مذاکره و مسالمت امیز را باید پیش بینی کنند که نتایجی در اینده مرزهای یمن داشته باشد.

پیش از آغاز مذاکرات شاهد سنگ اندازی هایی از سوی عربستان بودیم که مانع از رسیدن هیأت انصارالله به محل مذاکرات شوند.
عربستان مایل بود که از تاکتیک فشار به طرف مقابل و عدم اجازه سفر به موقع انصار الله به ژنو، جایگاه برتر خود و هم پیمان هایش را قبل از مذاکرات به نمایش بگذارد. به هر حال همه مطلع بودند که قرار است اجلاسی شکل بگیرد و یک توافق بین المللی پشت این قضیه قرار دارد و سازمان ملل هم میزبانی این نشست را به عهده دارد . طبیعی است که چنین اجلاسی باید دو طرف منازعه حضور داشته باشند در غیر این صورت معنایی ندارد این تلاش ها از سوی سازمان ملل صورت بگیرد و طرف دیگر به لحاظ لجستیکی و فنی امکان حضور پیدا نکند. این تاکتیک سعودی ها بود، اما درمقابل، انصارالله هم از تاکتیک خودشان بهره بردند مبنی بر اینکه عربستان سعودی و متحدانش قبل از سفر به ژنو در یمن بدون هیچ پیش شرطی حاضر می شوند و حتی در مذاکرات هم شرطی نگذاشتند ، یک پیروزی برای انصارالله به حساب می آید و این هم یک تاکتیک در مقابل تاکتیک عربستان بود. در واقع سعودی ها در همان ابتدای مذاکرات امتیاز هایی دادند.

انصارالله پیش شرطی برای مذاکرات داشت؟
انصارالله هم پیش شرط گذاشت هم اینکه تاکتیک مذاکرات را اجرا کرد.  آنها برای مشارکتشان به طرف مقابل فشار آوردند. پیش شرط آنها این بود که اصطلاحاتی که معمولا سعودی به کار می برند برای انصار الله با عنوان "ائتلاف حوثی ها با علی عبدالله صالح" این اصطلاح باید حذف می شد و به جای آن بگویند هیئت صنعاء، درخواست آنها از سازمان ملل این بود  که بپذیرند شرکت کنندگان مذاکرات هیئتی از صنعاء و ریاض هستند و این موضوع از طرف دبیر کل سازمان ملل اعلام شود و اصطلاحات مورد نظر عربستان را بان کی مون به کار نبرد. این تاکتیک خوبی بود که انصار الله به کار گرفت و دیگر اینکه تا قبل از مذاکرات ژنو، عربستان دولت مستعفی گذشته و رئیس آن منصورهادی را حکومت قانونی تلقی می کرد اما الان بنا بر شرط  انصار الله اصطلاح حکومت قانونی را برای هیئت منصور هادی به کار نمی برند. این موارد به عنوان تاکتیک قبل از شروع مذاکرات بود و انصار الله با هوشیاری کامل دنبال کرد، به نتیجه هم رسید و این را باید در مقابل تاکتیک عربستان که باعث تاخیر ورود انصارالله به ژنو شد لحاظ کنیم.

تثبیت نام انصارالله و استفاده از آن در مذاکرات و گفتمان سیاسی در سطح بین المللی یک پیروزی برای آنها به حساب می آید. این در حالی است که سعودی ها همواره قصد داشته اند انصارالله را با همان لفظ حوثی ها مورد خطاب قرار دهند. آنها از این موضوع چه نفعی می بردند.؟
وقتی سعودی ها روی حوثی ها تکیه می کنند به دنبال کوچک جلوه دادن انقلاب مردم یمن و خواسته های آنها هستند. حوثی ها یاداور یک قبیله و یک خانواده هستند این در حالی است که  موضوع فراتر از یک خانواده است. انصارالله مشمول جریانات مختلفی است که بخشی از انها شامل حوثی ها هم می شود. عربستان می خواهد این باور را ایجاد کند که دعوا دریمن بین یک خانواده  و صالح رئیس یک حزب بزرگ در یمن است. سعودی این تفکر را در میان متحدانش و در داخل یمن می خواهد بقبولاند که دعوای حوثی ها و صالح یک طرف است و باقی مردم یمن ، دولت هادی و نهاد های بین المللی هم یک طرف جنگ هستند. عربستان با منظوری کاملا سیاسی این اسم را برای انصار گذاشته است.
وقتی می گوییم انصار الله یعنی گروهی انقلابی که مردم در کنارشان هستند. به این معنا که در این جنبش ارتش، حوثی ها، افراد صالح ، زیدی ها و خیلی از اقشارحضور دارند. مجموع این ها  را انصار الله می گویند.  عربستان با این ترفند سعی دارد ظرفیت آن ها را کم کند و اصرار به اطلاق این اسم که این ها حوثی ها هستند و جریان صالح ، در اصل دو طرف را تحقیر می کند، این مسائل داخلی یمن است و اصرار انصارالله برای پذیرش نام صنعاء و ریاض به این خاطر بود.

نقش ایران در مذاکرات ژنو چگونه است؟
این نشست مربوط به مسائل داخلی یمن است. اولین گام برای توافق بین گروهای یمنی ، به هرحال باید یک توافق شکل بگیرد.  اتش بس دو هفته ایی کمک می کند که با آمدن ماه رمضان ، یک فضای اولیه ایی برای مذاکرات اینده به عنوان اولین گام شکل بگیرد. در مذاکرات بعدی، مباحث فراتر از مسائل داخلی یمن شکل می گیرد که در آن مذاکرات ایران هم می تواند حضور داشته باشد. در حال حاضر به طور دقیق نمی توان گفت ایران چه نقشی دارد  و ارزیابی آن بسیار زود است.

 رسانه ها خیلی به این موضع پرداخته اند که ایران در این مذاکرات نقش دارد .

منبع این خبرها معمولا به کشورهای عربی نزدیک است و خیلی دقیق نیست. انصارالله یک جریان کاملا مستقل است که ممکن است با طرف منطقه ایی  مثل ایران مشورت کند. اما منازعات عربستان و یمن جریانی کاملا تاریخی و عمیق است جنگ آنها برای امروز نیست ، در سده اخیر همیشه اختلاف بین عشایر و قبایل مربوط به زیدی ها و عربستان در نجد وجود داشته است. رسانه های عربی با پررنگ جلوه دادن ایران در یمن به دنبال شکاف بین کشورهای منطقه هستند. آنها تمایلی برای راه حل بحران یمن ندارند،بلکه دولت ها را به جان هم می اندازند. یمن راه حلی غیر از مذاکرات ندارد اینده یمن بدون مشارکت همه احزاب اینده تاریکی است. لاجرم راه حل سیاسی و گفت گو لازمه این است  که در ابتدا یمنی ها شرکت کنند بعد دولت و در اخر کشورهای منطقه و یک راه حل بسیار مستحکم و قابل استمرار برای اینده یمن با مشارکت همه گروه های یمنی در نظر گرفته شود. نقش عربستان را هیچکس نمی تواند نادیده بگیرد. هیچ طرفی خواهان حذف طرف مقابل نیست.

انصار الله هم به دنبال این نیست. آن ها می خواهند گفتگو ها شکل بگیرد و همه طیف ها در یمن حضور داشته باشند. مننتهای وقتی مسائل از حوزه جغرافیای یمن خارج می شود، کشورهای منطقه هم وارد می شوند، خواه و ناخواه قضایای سوریه و بحران عراق وارد تحولات یمن و منطقه می شود و در اینجا کشورهایی کشورهایی که در این حوزه و حوادث نقش دارند تاثیر گذاری بیشتری خواهند داشت.

پیش بینی شما از بحران یمن و مذاکرات صلح چیست؟

درگیرهای یمن بین یک کشور ثروتمند عربی به اسم حمایت از قانونی بودن دولت گذشته با یک کشور کاملا فقیر است. اگر بی طرفانه بخواهیم قضاوت کنیم؛ طرف ثروتمند شکست خورده است. نتوانسته است کمتر از سه ماه به آن نتایج مورد نظربرسد. استمرار این وضعیت و این شکل نزاع که از طریق هوایی مواد منفجره بر سر مردم یمن ریخته می شود به امید آنکه موجب سقوط یک جریان شود، خیلی به نظرم تحلیل دقیقی نیست اینکه بگوییم عربستان و دوستانش پیروز این درگیری ها هستند یا می شوند. لاجرم باید راه حل سیاسی مد نظر قرار بگیرد. عربستان به طرفداران خودش اجازه داد بدون پیش شرط اولیه پای میز مذاکرات بنشینند. از نظر من این چراغ سبزی است که سعودی ها به انصار الله نشان داده اند. علی رغم برخورد تند و سنگین نظامی در یمن اما به لحاظ اینکه طرفدارشان در این نزاع شرکت کنند چراغ سبز را نشان داد و هیچ پیش شرطی را طرفداران منصور در این اجلاس نگذاشتند. این علامت مثبیتی می تونه باشه که درراه حل سیاسی مذاکرات یمن کار ساز باشد.
این اجلاس در حال حاضر مقدماتی است ممکن است  گام مثبتی باشد برای اجلاس های بعدی. یمن مذاکرات سنگین و طولانی را در پیش دارد . ما جلسات متعددی را در آینده شاهد هستیم . هر دو طرف باید به این نتیجه برسند که راه حل بحران یمن نظامی نیست مذاکره و گفتگو های سیاسی است. اجلاس ژنو اولین گام است برای اینده یمن و ما باید منتظر شگل گیری اجلاس های دیگری مشابه ژنو باشیم.

49310