معاون سیاسی دفتر رئیس جمهور دلایل پیروزی جریان اعتدال را تشریح کرد

به گزارش خبرآنلاین به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دولت، دکتر حمید ابوطالبی سه اتفاق مهم رخ داده در ده سال گذشته کشورو تبعات ناشی از آن را تبیین کرده است که پس از این دوران  جامعه سیاسی کشور، بالضروره به تنازع افراط ودرنتیجه آن نیاز به پوست اندازی رسیده وهمه درحال تغییروتحول وبه فکرتغییروتحول بودند.

از نگاه معاون سیاسی دفتر رئیس جمهور، روز 24 خرداد سال 1392 زمانی بود که جامعه سیاسی ومردم انتظار تحولی را می کشیدند که با آن به جنگ تلاطم ومقابله با تنازع و مخاصمه باخشونت وازهم پاشیدگی وحدت ویکپارچگی ملی بروند و این انتظار، دراعتدال درخشید.

دکتر ابوطالبی در ارائه تعریف از عصر اعتدال می نویسد:  اعتدال، نتیجه قهری وحاصل گریزجامعه ازقطبی گرایی افراطی دراصول گرایی واصلاح طلبی بود؛ این قطبی گرایی افراطی مردم را به سمت میانه روی واعتدال سوق می داد.

معاون سیاسی دفتر رئیس جمهوری سپس روی کار آمدن عصر اعتدال را ناشی از چند عامل از جمله درایت مقام معظم رهبری دردعوت حتی ازمخالفین برای حضوردرپای صندوق های رای و اعلام "حق الناس" بودن رای مردم درانتخابات می داند.

ابوطالبی همچنین انتظار ملی برای رهایی ازافراط وتفریط وروی آوری به آرامش وامید و درک این ضرورت که تغییرو پوست اندازی سیاسیون وجامعه پالیتی درکشوردر گریزاز افراط است، نه حاصل اصول گرایی و نتیجه اصلاح طلبی را از دیگر عوامل روی کار آمدن عصر اعتدال دانسته است.  

این نظریه پرداز جریان اعتدال همچنین معتقد است روی کار آمدن جریان اعتدال همچنین ناشی از سه تصمیمی بوده است که اصلاح طلبان گرفتند، سه تصمیمی که اصولگرایان اتخاذ نکردند و سه تصمیمی که عقلای هر دو در تبلور آن کوشیده اند.

متن کامل یادداشت دکتر حمید ابوطالبی معاون سیاسی دفتر رئیس جمهور در آستانه 24 خرداد به شرح ذیل است:

   "احیاء اخلاق" که در تریولوژی انتخابات نهایی شد، شب ازنیمه گذشته بود؛ ازجلسه با دکترکه خارج شدم باد سردی درشهرمی وزید، وسوزسرما گرمی استخوان ها را می تکاند. بهمن ماه بود؛ تنها درسیاهی شب، وتلاطم های بیم وامید درپیش رو. ازیکسو، این باور، شلاق می نواخت که این "بهاری است که درپشت زمستان مانده"؛ وازسوی دیگر، این واقعیت زبانه می کشید که "این زمستان چقدرطولانی است!"

   ماهها گذشت؛ مصاحبه تلفنی که درتلویزیون پخش شد، ورهبری انقلاب، آراء مردم را که می رفت اداره کشوررا به دوش بگیرد، تبریک گفتند، بازهم شب ازنیمه گذشته بود؛ اما این بار گرمای خردادِ پرمخاطره، درهیجانی ملی می پیچید، وشوروشادی مردم ودعا وثنای آنان را به آسمان می برد. دیگر، ازآن سوزوسرما خبری نبود؛ وخیابان های شهردراثرتحولی بزرگ، مملوازهلهله بود وآکنده ازغریو شادی ورضایت. به خیابان که آمدم، فریادِ خرداد دوباره سیاهی شب را می شکافت؛ وآرزوهای مردم از لابلای درختان سرسبزتمامی ایران سربلند سربه فلک می کشید. آرام آرام درلابلای غریوشادی ها پرمی کشیدم، وازکنارطنین پایکوبی ها می گذشتم؛ ودردل شبِ رو به سپیده، به سمت صبح می رفتم.

روز وصل دوستداران یاد باد                    یاد باد آن روزگاران یاد باد

مبتلا گشتم در این بند و بلا                     کوشش آن حق گزاران یاد باد

   امروزدوسال ازآن روزگاران می گذرد، ونهال مردمی "تدبیروامید" نیزدرآستانه دوسالگی است؛ تاهمین جا هم راه درازی ازمیان صواب وناصواب آمده است، وراه درازتری نیزدربیم وامید درپیش رو دارد. امروزفضای جامعه ما فضای نقد وتحلیل است؛ واین افتخاری است بزرگ. اما بزرگ ترازآن، رفتن به استقبال نقد است؛ وپذیرفتن عقل جمعی؛ و ارج نهادن به درایت دیگران؛ و... دراین راستا، ودرآستانه 24 خرداد، و باسپاس فراوان ازتمام ملت بزرگوارایران، احزاب وجناحهای سیاسی وشخصیت های محترم موافق ومخالف ازاصولگرا واصلاح طلب و...، اینکه اعتدال به زعم من درکجا قراردارد را به عقل جمعی وانهاده ام، تا صادقانه وعالمانه واخلاق مدارانه بحثی روشمند دراین زمینه آغازشود. اما:

ما برکدامین باور، این چنین استوارایستاده ایم؟

الف: دوران افراط

این دوران، حاصل سه اتفاق مهم دردهسال اخیربود؛ یعنی:

-           دو یا سه سال آخردوره اصلاحات درتلاش برای تخریب ساختارها وروی آوری به عناصرهویت گریز؛

-          دو یا سه سال اول دولت اصول گرایی با حذف وتحقیراصلاح طلبان وتلاش برای انتقال نخبگان ونخبه گرایان ازبدنه نظام به خارج ازآن وانباشته نمودن ظرفیت نخبگی کشوردربرابرحکومت؛

-          دو یا سه سال آخردولت اصول گرایی با نابودی ظرفیت ها وتوان ملی کشوروتعمیم زیرکانه ظرفیت پدیدآورده در خلاء به ظاهرنخبه پندارانه به سمت رویارویی با کلیت حکومت؛

چراکه درخلال آن:

-          افراط گرایی اصول گرایانه درتنورفاصله گیری ازمردم، عدم نیازبه ملت، الوهیت سازی نورپردازانه، و... می دمید؛ وحاصل آن هاله نور، بکارگیری افراطی وغیرهدفمندارزشهای اخلاقی وباورهای دینی و... برای اهداف سیاسی بود که به تخریب تندروانه باورهای دینی مردم وارزشهای آنان انجامید. براین افراط، رسانه های دیداری وشنیداری داخلی وسیاسیون مرتبط می دمیدند.

-          وافراط گرایی اصلاح طلبانه نیزدرتنورضرورت درانداختن راه ورسمی دیگر، عدم کفایت باورهای دینی، الوهیت سازی از دموکراسی، و... می دمید؛ وحاصل آن "هویت گم شدگیِ" بخشی، "باورزدایی دینیِ" گروهی، "ارزش ناباوریِ" عده ای، برای ارتقاء امر سیاسی بود. براین افراط هم، رسانه های دیداری وشنیداری خارجی وسیاسیون مرتبط می دمیدند.

   دراواخراین دوران دهساله، جامعه سیاسی کشوربالضروره به تنازع افراط ودرنتیجه آن نیاز به پوست اندازی رسیده بود، وهمه درحال تغییروتحول وبه فکرتغییروتحول بودند؛ ازسیاسیون وپالیتی (Polity) دراندیشه ی کشور، تا انقلابیون واصالت پیشگان وسیاستمداران ودین باوران وارزش گرایان. اینجا بود که جامعه سیاسی ومردم انتظار تحولی را می کشیدند که باآن به جنگ تلاطم ومقابله با تنازع و مخاصمه باخشونت وازهم پاشیدگی وحدت ویکپارچگی ملی بروند. این انتظار، دراعتدال درخشید.

ب: عصر اعتدال

 اعتدال، نتیجه قهری وحاصل گریزجامعه ازقطبی گرایی افراطی دراصول گرایی واصلاح طلبی بود؛ این قطبی گرایی افراطی مردم را به سمت میانه روی واعتدال سوق می داد.

استواربراین، روی کارآمدن عصراعتدال بیش ازهرچیز:

-          حاصل درایت مقام معظم رهبری دردعوت حتی ازمخالفین برای حضوردرپای صندوق های رای و اعلام "حق الناس" بودن رای مردم درانتخابات بود؛

-          حاصل انتظاری ملی برای رهایی ازافراط وتفریط وروی آوری به آرامش وامید بود؛

-          حاصل ضرورت تغییر، وپوست اندازی سیاسیون وجامعه پالیتی درکشوردرگریزاز افراط بود؛ ونه حاصل اصول گرایی ونه نتیجه اصلاح طلبی؛

افزون براین، روی کارآمدن عصراعتدال، که حاصل این ضرورت تاریخی بود، در ضمن نتیجه سه تصمیمی بود که اصلاح طلبان گرفتند، سه تصمیمی که اصول گرایان اتخاذ نکردند، و سه تصمیمی که عقلای هردوجناح درتبلورآن کوشیدند:

1: اصلاح طلبان که خود را بسیاردورازقدرت می دیدند، به رقابت برای رای آوری می اندیشیدند؛ لذا:

-          تصمیم گرفتند فاصله خود را باقدرت ازطریق آراء مردم کم کنند؛

-          تصمیم گرفتند به جای وزن کشی سیاسی، به سیاست ورزی هوشمندانه روی آورند؛ که حاصل آن کناره گیری یکی از کاندیداها بود؛

-          تصمیم گرفتند فرصت لازم را به سرعت برای بازسازی خود فراهم کنند؛ اگرچه تا کنون ازآن بهره بری مناسب نکرده اند؛

2: اصول گرایان، خود را پیروز قطعی انتخابات می دانستند؛ لذا:

-          تصمیم نگرفتند که برای دست یابی به آراء مردم تلاش کنند؛

-          تصمیم نگرفتند وزن کشی سیاسی خود را ازانتخابات ریاست جمهوری به انتخابات مجلس منتقل کنند؛

-          تصمیم نگرفتند رحمانیت اسلام را مبنای تعاملات خود با مردم وجامعه سیاسی ونخبگان قرار دهند؛

3: عقلای میانه هردوجناح نیزدراندیشه دین ومُلک وملت برسه تصمیم استوارایستادند:

-          حفظ وارتقاء نقش بازیگران میانه ی نزدیک هردوجناح در"ماندن ونماندن"؛

-          تلاش برای استواری بخشی به نماد اعتدال وعقلانیت، وزمینه سازی ملی درتجمیع آراء مردمی برآن؛

-          امیدافزایی ملی برای گریزاز افراط با روی آوری به عقلانیت اعتدالی وشعارهای انتخاباتی آن؛

حاصل این تصمیم گرفتن های اصلاح طلبانه، آن تصمیم نگرفتن های اصول گرایانه، وآن تلاش های صادقانه عقلای میانه، رقابتی سنگین درانتخابات بود؛ وبرآیند آن افراط باوری ها وافراط گرایی ها، ریزش سرمایه اجتماعی هریک وسوق یافتن وسوق دادن آن به سوی اعتدال.

لذا 24 خرداد:

 سه عنصراصلی،"خودمحور":

-          عقلانیت استوارتاریخی اعتدال، ونمادین شدگی آن درشخصیت دکترروحانی؛

-          شعارهای مبنایی متقن ومتکی برنیازهای عصراعتدال، وتریولوژی انتخاباتی آن؛

-          اقبال عمومی مردم وجامعه سیاسی درمباحث ومذاکرات درونی خود به "عقلانیت اعتدال" وشعارهای آن؛

و سه عنصر اصلی، "دیگرمحور":

-          درایت مقام معظم رهبری ونظارت واشراف ایشان؛

-          گریزملی ازافراط گرایی های اصول گرایانه واصلاح طلبانه، و روی آوری مردم وجامعه سیاسی به میانه روی؛

-          سیاست ورزی هوشمندانه اصلاح طلبی، رقابت پیشگی غیرسیاسی اصول گرایی، ودرایت مآبی عقلای میانه؛

داشت. چراکه دکترروحانی، ناظربراین تحولات اجتماعی، شعارها وبرنامه های خودرا درخلال انتخابات برگزید؛ و دولت خود را بانام "تدبیرو امید" درانداخت؛ تا پاسخی روشن باشد به این تحول بزرگ ونیازعصری. زیرا دراندیشه اعتدال:

-          اعتدال یعنی توازن میان آرمان وواقعیت؛

-          تدبیریعنی تلاش عاقلانه برای کمک به باروری تحولات سیاسی - اجتماعی؛

-          امید یعنی احترام صمیمانه به تصمیم ورای مردم؛

-          احیای اخلاق یعنی بازگشت به هدف رسالت پیامبرگرامی اسلام (ص) که فرمود "بعثت لاتمم مکارم الاخلاق"، و بازسازی فصول مشترک آرمانهای امام وانقلاب درمیانه اصول گرایی واصلاح طلبی؛

-          نجات اقتصاد یعنی نجات زندگی مردم دربرابراقدامات مخرب انجام شده گذشته واجرای برنامه های طراحی شده برای آینده رفاه، امنیت، آرامش، وآسایش ملی؛

-          تعامل سازنده باجهان یعنی میانه روی واعتدال وگریزاز افراط گری دور و نزدیک، دربرابرسیاست تقابل با جهان؛

-          وتعامل ملی درمعنای تلاش درآزادی وعدالت، و ایستادگی برعقلانیت جمعی؛

و سیاست ورزی، دراین صورت بندی ودراین میانه اصول گرایی واصلاح طلبی، استواربر:

-          اسلام رحمانی مبتنی برارزشهای اخلاقی؛

-          جامعه غیرامنیتی مبتنی برامنیت خاطر؛

-          عدالت گرایی دراجتماعیات، با سیاست زدایی ومقابله با سیاست زدگی های غیرضروردرجامعه ای رحمانی؛ 

سامان می یابد.

ج: دگردیسی پالیتی

   اما انتخابات 24 خرداد که حاصل پوست اندازی جامعه سیاسی وسیاسیون کشوروناامیدی مردم ازآنان نیزبود، تحولی اساسی را هم درپالیتی کشوررقم زد، یعنی: پوست اندازی جامعه سیاسی؛ اقدامی سخت ودردناک که درکوتاه مدت هم به بارنخواهد نشست.

این پوست اندازی با سه ویژگی توام خواهد بود:

-          درچارچوب ساختارهای نظام وانقلاب سامان خواهدگرفت؛ دراین معنا که نه می خواهد ونه می تواند به سمت ساختارشکنی (deconstruction) میل نماید؛

-          درچارچوب دوقطبی تنومند بیش ازیکصدساله سیاسی ایران وتئوری های دینی - سیاسی آن، نظام خواهد یافت؛ دراین معنا که نه قادر به فرم شکنی (deformation) است ونه مایل به آن؛

-          متعهد به سامان دادن صورت بندی جدیدی ازجامعه سیاسی درپالیتی ایران می باشد؛ دراین معنا که نه قادراست به ماندگاری درصورت بندی فعلی درهم ریخته قدرت درجامعه سیاسی ونه مایل به آن؛

براین مبنا، درسامان بندی جدید قدرت درجامعه سیاسی ایران سه اتفاق رخ خواهد داد:

-          ازنظراندیشگی، حرکت ازساختارمبتنی برافراط گرایی وجمود به سمت رحمانیت اسلام صورت خواهدپذیرفت؛

-          ازنظرارزشی، حرکت ازساختارمتصلب بی اخلاق به سمت اصالت اخلاق شکل خواهدگرفت؛

-          ازنظرفرماسیون بندی نوین، حرکت دردرون دوجبهه موجود لیکن به صورت درون جبهه ای وبین جبهه ای سامان خواهد یافت؛

دراین پوست اندازی:

اصلاح طلبان :

-          دوباره با آرمانهای امام ودین باوری مردم، پیوند اندیشگی برقرارخواهندکرد؛

-          دوباره شخصیت های هویت وارخود را برصدرخواهندنشاند؛

-          باافراط گرایی چپ گرا صورت بندی جدیدی را سامان خواهندداد؛ یا ازطریق اندیشگی ویا با مصالحه سیاسی؛

و اصول گرایان :

-          دوباره به اسلام رحمانی وقرائت امام بازخواهندگشت؛

-          دوباره شخصیت های هویت وارخود را برصدرخواهندنشاند؛

-          ازافراط گرایی خشونت گرایانه وتئوریزه نمودن غضبانی گری باورمندانه فاصله خواهند گرفت؛

اینجا است که اعتدال - به عنوان برآیند یک انتظاروتحول ملی، یک دگردیسی عظیم سیاسی، ویک عقلانیت جمعی؛ ونه تعاملات وصورت بندی های سازمان یافته ی پالیتی کشور- سخنی برای گفتن خواهدداشت؛ تا درمیانه این سامان بندی های اندیشه ای - سیاسی، زمینه ای برای ارتقاء شرایطی نوین فراهم آورد.

براین مبانی است که دراین میانه، اعتدال این چنین استواربرعقلانیت جمعی ایستاده است.

4949