وضعیت شکننده عراق، یک سال پس از تهاجم گسترده داعش

"عراق یک سال پس از حملات جریان تروریستی داعش به کشوری از هم گسیخته تبدیل شده است. این کشور امیدی به بهبود سریع اوضاع و کاهش خشونت در رویارویی‌های مذهبی ندارد. تراژدی انسانی در عراق در راه است."

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) شبکه خبری دویچه‌وله در گزارشی نوشته است: « در نهم ژوئن سال ۲۰۱۴ نیروهای جریان تروریستی داعش پیشرفت‌های خود را در عراق آغاز کردند و به سرعت یک‌سوم این کشور را تصرف کردند. آنها بخش‌هایی از سوریه را نیز ضمیمه آن کرده و در این مناطق "خلافت" به راه انداختند.

گرچه نیروهای دولتی عراق داعش را در بعضی مناطق مجبور به عقب‌نشینی کردند، اما آنها یک سال پس از آغاز پیشروی‌ها‌ی‌شان در عراق همچنان بیشتر مناطق غرب این کشور را در اختیار دارند. داعش به رغم درگیری‌های شدید با نیروهای دولتی عراق و ماه‌ها بمباران نیروهای ائتلاف هنوز این قدرت را دارد که بخش‌های بیشتری از عراق را به تصرف خود درآورد.

جریان سنی‌مذهب داعش در سوریه نیز موفق شده است از جنگ داخلی این کشور و هرج و مرج موجود سود برد و مناطق زیادی را تصرف کند. پیشروی آنها در سوریه در حالی است که این گروه در آنجا نمی‌توانست مانند عراق از نارضایتی سنی‌مذهبان از شیعیان به خاطر "تصاحب قدرت سیاسی" سود جوید.

"داعش باقی خواهد ماند"

پاتریک اسکینر، یکی از اعضای شرکت مشاوره امور امنیتی "گروه سوفان" در این رابطه می‌گوید: دلایل وجودی داعش هنوز موجودند و همین امر نشان‌دهنده آن است که آنها باقی خواهند ماند.

داعش در سال گذشته میلادی (۲۰۱۴) طی ۲۴ ساعت موصل، دومین شهر بزرگ عراق را تصرف کرد و پیشروی‌های خود را به سوی جنوب آغاز کرد. آنها با پیروزی بر نیروهای ارتش عراق و تصرف موصل هزاران زره‌پوش، سلاح و دیگر تجهیزات نظامی ارتش این کشور را از آن خود کردند.

پیروزی جریان تروریستی داعش در جبهه‌های مختلف از طرف دیگر نشان‌دهنده ضعف، بی‌کفایتی و فساد در ارتش و نیروهای امنیتی عراق است.

تروریست‌های داعش در کنار پیروزی‌های وسیع نظامی خود با اقداماتی شنیع چون گردن زدن مخالفان، رعب و وحشت در دل مردم ایجاد کرده‌اند. آنها این اقدامات را در ویدئوهایی ثبت کرده و به نمایش نیز می‌گذارند.

داعش در شمال عراق به اقلیت قومی ایزدی‌ها حمله کرد. آنها افراد این اقلیت را ربوده، به آنها تجاوز جنسی کردند و به عنوان برده به خدمت گرفتند. سازمان ملل متحد اقدام جریان تروریستی داعش علیه ایزدی‌ها را به عنوان کوشش برای "نسل‌کشی" محکوم کرد.

داعش همچنین در طول رودخانه دجله در شهر تکریت صدها تن از سربازان ارتش عراق را که بیشتر آنها از شیعیان این کشور بودند، قتل ‌عام کرد. بی‌سبب نیست که آیت‌الله علی سیستانی، مرجع تقلید شیعیان عراق، در همین رابطه از شیعیان خواست برای جنگ با جریان تروریستی داعش به پاخیزند.

با این پیام آیت‌الله علی سیستانی هزاران نفر از مردم داوطلب شیعی‌مذهب خود را برای جنگ با داعش معرفی کردند.

دولت عراق برای بازپس‌گیری مناطق تصرف شده از سوی داعش محتاج شبه‌نظامیان شیعی مختلفی است. وجود این گروه‌های شبه‌نظامی از طرفی کمکی است به دولت عراق برای مبارزه با داعش اما همین گروه‌ها از طرف دیگر مانعی هستند برای دولت عراق که می‌خواهد قدرت اجرایی واحد و قدرت نظامی را تنها در اختیار خود داشته باشد.

دولت عراق هم‌چنین گروه‌های شبه‌نظامی را خطری برای آینده عراق می‌داند و از درگیری‌های آینده آنها برای به دست آوردن قدرت در هراس است.

تغییر در مرزهای جغرافیایی و قومی

درگیری‌ها در عراق سبب شده که مرزها و همچنین دموگرافی این کشور دچار تغییر شود. پیشروی جریان تروریستی داعش و عقب‌نشینی ارتش عراق در جبهه‌های گوناگون سبب شده‌ که کردهای عراق در شمال این کشور مناطق مناقشه‌برانگیز با دولت عراق را به تصرف خود درآورند.

شمار میلیونی آوارگان و جابه‌جایی گروه‌های مردمی در عراق نیز سبب شده‌ است که وضعیت جمعیتی مناطق مختلف این کشور نیز دچار تغییر شود. درگیری‌ها باعث شده که بسیاری از عرب‌های سنی‌مذهب عراق به مناطق شیعی‌نشین و کردنشین پناه ببرند و آنجا زندگی جدیدی را آغاز کنند.

بازگشت آمریکا به عراق

در عراق پس از خروج نیروهای آمریکا از این کشور ثبات سیاسی از میان رفته است. درگیری‌های شدید سبب شده که آمریکا بار دیگر به درگیری‌های این کشور وارد شود. ارتش آمریکا از ماه اوت سال ۲۰۱۴ حملات هوایی به مواضع جریان تروریستی داعش را آغاز کرده و نیروهای امنیتی عراق را نیز آموزش می‌دهد.

دولت آمریکا این بار اما در چارچوب یک "ائتلاف جهانی" در عراق فعالیت می‌کند. حملات هوایی ائتلاف نظامی علیه داعش اما سبب نشده که این سازمان تروریستی قدرت‌اش کاهش یابد. داعش چندی پیش موفق شد رمادی، مرکز استان پرجمعیت انبار را نیز تصرف کند.

خسارت‌های فراوان

جنگ‌ها به خصوص در مناطق سنی‌نشین عراق خسارت‌های سنگینی به بار آورده‌اند. درگیری‌ها به گذشته، حال و آینده عراق خسارت‌های فراوانی وارد کرده‌اند.

داعش در ماه آوریل سال جاری ویدئویی منتشر کرد که در آن تخریب شهر باستانی نمرود واقع در ۳۰ کیلومتری جنوب شرقی موصل در کرانه رود دجله نشان داده می‌شود. این گروه اعلام کرد که آثار باستانی و فرهنگی "نشانه‌های بت‌پرستی" هستند و آنها این آثار را ویران خواهند کرد.

در ویدئوی داعش نشان داده می‌شود که اعضای این گروه با پتک به جان نگاره‌های دیواری افتاده‌اند و بشکه‌های مواد منفجره را به داخل مکانی می‌غلتانند که پر از تصاویر الوهیت‌های تمدن باستانی آشوری است. سپس دوربین انفجار قدرتمندی را نشان می‌دهد و در پی آن ویرانی‌های آثاری در نمرود دیده می‌شوند که هزاران سال قدمت داشتند.

سازمان ملل متحد نسبت به فاجعه‌ای انسانی در عراق هشدار داده است. این سازمان جهانی اعلام کرده که به علت کمبود کمک‌های مالی شرایط زندگی میلیون‌ها نفر از مردم عراق می‌تواند در چند هفته دیگر به شدت بحرانی شود.

کانگ کیونگ وها، یکی از اعضای دفتر کمک‌های عاجل سازمان ملل متحد پس از شرکت در اجلاسی در این باره در بروکسل هشدار داد که این خطر وجود دارد که در هفته‌های آتی دسترسی مردم عراق به آب آشامیدنی، غذا و دارو کاهش یافته، یا به کلی قطع شود.»

انتهای پیام