پیروزی اردوغان در انتخابات ترکیه را وارد بحرانهای جدی می‌کند

به گزارش خبرگزاری مهر، بیست و پنجمین دوره انتخابات پارلمانی که در ترکیه با نام انتخابات عمومی از آن نام برده می شود و به سبب تاثیر مستقیمی که بر انتخاب نخست وزیر و ترکیب کابینه دارد، مهمترین و تاثیرگذارترین انتخابات این کشور نیز به شمار می رود در روز یکشنبه ۷ژوئن ۲۰۱۵ میلادی و مصادف با ۱۷ خرداد ماه ۱۳۹۴ خورشیدی در ۸۱ استان ترکیه برگزار خواهد شد و در این انتخابات ۵۶.۶ میلیون واجد شرایط رای دهی به پای صندوق های رای خواهند رفت.

یکی از اهدافی که حزب حاکم عدالت و توسعه از یک دهه قبل آن را دنبال می کند تغییر نظام پارلمانی این کشور به نظام ریاست جمهوری است، همین امر موجب دو چندان شدن اهمیت این دوره از انتخابات برای رئیس جمهور این کشور و حزب حاکم عدالت و توسعه شده است بطوریکه اگر حزب دموکراتیک خلق ها به رهبری صلاح الدین دمیر تاش باز همانند انتخابات ریاست جمهوری بیش از ۱۰ درصد آرای را به دست آورد می تواند حزب حاکم این کشور را برای تغییر نظام با چالش مواجه کند.

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه به صورت مناقشه‌آمیزی دین و مذهب گرایی مبتنی بر سنی گرایی را به موضوعی در کارزار انتخاباتی تبدیل کرده است و در تلاش است از آن به عنوان ابزاری برای پیشبرد اهداف و مقاصد سیاسی خود در داخل کشور و منطقه استفاده کند بطوریکه اردوغان در ژستی بی‌سابقه از سوی یک سیاستمدار ترک، هفته گذشته یک جلد قرآن ترجمه شده به زبان کردی را به راهپیمایی تبلیغاتی خود آورد.

همچنین برای اولین بار است که رئیس جمهور این کشور در مبارزات انتخاباتی بطور علنی از یک حزب و آن هم حزب دولت حمایت می کند.

در همین رابطه گفتگویی با دکتر «نورای مرت» استاد علوم سیاسی دانشگاه استانبول و منتقد سیاست های حزب حاکم ترکیه داشته ایم که وی در این گفتگو به تبیین چالش های پیش روی کشورش در صورت پیروزی حزب حاکم در انتخابات پرداخت.

اهمیت انتخابات عمومی پیش روی ترکیه را چگونه ارزیابی می کنید؟

ترکیه در این سال ها شاهد یک نظام مبتنی بر رهبری دوفاکتو بوده است. از آنجائیکه «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور این کشور بطور علنی از حزب دولت حمایت می کند و خواستار ایجاد یک نظام جدید سیاسی برای ترکیه است، انتخابات پارلمانی ترکیه عملا تبدیل به یک رفراندوم برای نظام جدید ریاست جمهوری شده است. نظام ریاست جمهوری ترکیه نظامی است که در آن اردوغان قدرت مطلق خواهد بود، کسی که به زعم طرفدارانش رهبر ملی است.

در این انتخابات برای اولین بار اصلاحات سیاسی در رقابت های انتخاباتی به عنوان «مناقشات ملی» باز تعریف شده اند بطوریکه رئیس جمهور و حامیان وی از حزب حاکم عدالت و توسعه به عنوان «حزب ملت» یاد می کنند و مخالفان خود را به عنوان «دشمنان ملت و منافع ملی» معرفی می کنند. از آنجائیکه اینها اینگونه وانمود می کنند که آینده کشور و ملت در خطر است به همین دلیل اصول و موازین دموکراتیک کشور را نامناسب نشان می دهند.

ما در حوادث سال های اخیر منطقه همواره شاهد نگاه ابزاری مذهبی مبتنی بر سنی گرایی حزب حاکم ترکیه بوده ایم. آیا با پیروزی احتمالی اردوغان و طرفدارانش در این انتخاب شاهد تشدید این سیاست های خطرناک خواهیم بود؟

بر اساس دیدگاه اردوغان و طرفدارانش که یک نگاه تاریخی دارند ترکیه مرکز اهل سنت جهان اسلام است. لذا ترکیه نه تنها در قبال مردم ترکیه بلکه در قبال سنی های جهان مسئولیت دارد. بر اساس این نوع نگرش دیگر منافع ملی ترکیه محدود به منافع ملی ترکیه نیست بلکه شامل تعریفی جدید از ماموریت تاریخی جهانی و مذهبی ترکیه است. نهایتا در چنین وضعیتی تعریف دولت – ملت زیر سوال است همانگونه که قدرت های سلطه گر در پایان جنگ جهانی اول دیدگاه های خود را به دیگران تحمیل کردند.

اگر حزب دولت در انتخابات به آسانی اکثریت را کسب کند نه تنها تعاریف نظام سیاسی جدید بلکه مفاهیم شهروند ملی و منافع ملی هم باز تعریف و در پروژه ترکیه جدید نهادینه خواهند شد.

در صورت پیروزی اردوغان و تکمیل پروژه ترکیه جدید مد نظر وی چه مشکلاتی را می توان برای ترکیه در آینده متصور شد؟

 سیاست مشت آهنین نظام مد نظر حزب دولت را می توان حس کرد هر چند در گذشته هم این سیاست  به شکل های مختلف نمود پیدا کرده و ما شاهد اقتدراگرایی  وی و حامیانش بوده ایم به وِیژه در حوادث غاضیان تب. در پروژه ترکیه جدید شاهد موارد بیشتری از این اقتدارگرایی ها خواهیم بود. رسانه های دولتی پیشتر شروع به ایجاد یک نظام باستانی کرده اند. ما شاهد ایجاد دادگاه های ویژه و قوانین وحشتناکی در خصوص ترور و امنیت ملی هستیم. اگر پروژه ترکیه جدید اردوغان فرصت کامل شدن بیابد مطمئن هستم که وی دادگاه های خاص دیگری را هم ایجاد خواهد کرد.

با توجه به صف بندی احزاب در انتخابات کنونی، قدرت حزب حاکم در چه صورتی به چالش کشیده خواهد شد؟

این یک انتخابات معمولی نیست بلکه این انتخابات قرار است یک انقلاب گزینشی در مفهوم منفی آن شود. در صورتیکه احزاب کرد بتوانند حد نصاب ۱۰ درصد را در انتخابات کسب کنند در این صورت بخشی از قدرت حزب حاکم کم خواهد شد و ما می توانیم به بازگشت دموکراسی به ترکیه امیدوار باشیم. در چنین شرایطی حتی مخالفان درون حزب حاکم هم فرصت پیدا خواهند کرد تا نارضایتی های خودشان درباره افراط گرایی های اخیر حزب خودشان را بیان کنند.

فرض کنید احزاب کرد بتوانند ۱۰ درصد حد نصاب را کسب کنند. به نظر شما در این صورت مشکلات و تهدیداتی که شما برای آینده ترکیه متصور شدید رفع خواهند شد؟

با اینحال حتی آن موقع هم اوضاع و کارها به آسانی پیش نخواهند رفت. زیرا حتی آن موقع هم اردوغان و طرفدارانش خود را ملزم به رعایت روند دموکراسی نخواهند دانست. آنها خود را رهبران ملی می دانند و به نام ملت خود را در انجام هر کاری آزاد می دانند. من نگرانم ترکیه بعد از انتخابات به سوی بحران های سیاسی بیشتری حرکت کند. حتی اگر حزب حاکم عدالت و توسعه ضعیف تر شود و از حامیانش کاسته شود. اگر هم از قدرت این حزب کاسته نشود ترکیه نه تنها با بحران های سیاسی بلکه با بحران موجودیت نیز مواجه خواهد شد.

گفتگو: پیمان یزدانی