فضای انتخاباتی ترکیه و پیش بینی اولیه نتایج

محمدعلی دستمالی

ترکیه در هفتم ژوئن (هفدهم خرداد ماه سال جاری) انتخابات سراسری پارلمان را با حضور نامزدهایی از بیست حزب برگزار می کند. اگر چه تعداد احزاب و همچنین تعداد نمایندگان در این انتخابات، فراوان است اما واقعیت این است که رقابت اصلی، صرفا بین چهار حزب مهم در جریان است که عبارتند از: 1. حزب عدالت و توسعه (AKP) به رهبری احمد داوداوغلو. 2. حزب جمهوری خلق(CHP) به رهبری کمال کلچداراوغلو. 3. حزب حرکت ملی (MHP) به رهبری دولت باغچلی. 4. حزب دموکراتیک خلق ها (‌HDP) به رهبری صلاح الدین دمیرتاش. البته دو حزب ملی اسلامی سعادت (SP) و اتحاد بزرگ (BBP) نیز در انتخابات مزبور ائتلاف کرده و با تشکیل گروهی به نام «ائتلاف ملی» وارد رقابت ها شده اند اما میزان آرای آنان روی هم رفته کمتر از 4 درصد تخمین زده می شود و از این نظر نمی توان این گروه را یک ائتلاف جدی و تاثیرگذار دانست.

نظرسنجی های فعلی حاکی از آن است که حزب عدالت و توسعه با کسب بیش از 44 درصد از آرای مردم ترکیه، باز هم به تنهایی کابینه را تشکیل خواهد داد و نیازی به تشکیل دولت ائتلافی نخواهد بود. این حزب هنوز هم در ترکیه حرف اول را می زند و با وجود آن که از جانب احزاب مخالف به تندی مورد انتقاد قرار گرفته و به مواردی همچون فساد مالی، دخالت در حریم زندگی شخصی مردم، تمامیت خواهی و مبارزه با دموکراسی و آزادی بیان متهم شده اما در بین جریانات اجتماعی محافظه کار و اسلامگرای جامعه ی ترکیه، هنوز هم مورد اقبال قرار می گیرد. یکی از مهم ترین رازهای پیروزی حزب عدالت و توسعه، این است که برخلاف دیگر احزاب سیاسی ترکیه که غالبا فقط در بخش هایی از جغرافیای گسترده ی ترکیه رای می آورند، حزب مزبور تقریبا در همه ی 81 استان ترکیه، دارای هواداران بسیاری است.

حزب جمهوری خلق، در این دوره از انتخابات، راه وعده دادن های اقتصادی را در پیش رو گرفته و تلاش می کند تا با دادن وعده ی دو برابرکردن حقوق بازنشسته ها در اعیاد و همچنین با کاهش قیمت گازوییل، بازنشسته ها و کشاورزان را به سوی خود جلب کند. اما دولت معتقد است که پرداخت چنین پولی از توان اقتصاد ترکیه خارج است و این مواعیئ انتخاباتی، فاقد اعتبار است.
حزب حرکت ملی نیز به عنوان یک جنبش پان ترکیستی راست افراطی، با طرح مجدد شعارهایی همچون ضرورت دفاع از وطن، عدم سازش با پ.ک.ک و معرفی این جریان به عنوان یک گروه تروریستی تجزیه طلب و مسائلی از این دست، ملی گرایان را تهییج و تشجیع کند. البته این حزب فقط در برخی از استان های ترمیه نفوذ دارد و نمی تواند دارای گفتمان فراگیر باشد.

حزب دموکراتیک خلق ها به رهبری صلاح الدین دمیرتاش به عنوان یکی از نهادهای اقماری پ.ک.ک، برای پیروز شدن راه دشواری را در پیش رو دارد. چرا که بر اساس قوانین انتخاباتی ترکیه، این حزب تنها در صورتی می تواندبه پارلمان راه پیدا کند که مانع و سدّ مهمی به نام حد نصاب ده درصدی کل آرای ترکیه را از سر بگذارند و ده درصد از همه ی آرای انتخابات را به دست بیاورد و این در حالی است که حزب مزبور در آخریم اانتخابات سراسری ترکیه، کمتر از هفت درصد آراء را به دست آورده بود. اگر چه در یک نگاه کلی،اغلب تحلیل گران معتقدند کهحزب دموکراتیک خلق ها نمی تواند چنین رای عظیمی به دست بیاورد اما در هر حال و به عنوان یک احتمال، بایدپذیرفت که در صورت به دست آوردن چنین پیروزی بزرگی، معادلات سیاسی و حزبی ترکیه به طرز جدی، دستخوش تحول می شود. رهبران این حزب اعلام کرده اند که بر اساس نظرسنجی ها و پیش بینی ها، 12 درصد از آرای مردم ترکیه را به دست می آورند اما با این حال، این موضوع هنوز هم در هاله ای از ابهام قرار دارد و نمی توان به طور قاطعانه در مورد آن نظر داد.

انتخابات روز هفدهم خردادماه، یکی از حساس ترین دوره های انتخابات در تاریخ معاصر ترکیه است و شواهد نشان می دهد که اگر حزب عدالت و توسعه بتواند به پیروزی یی فراتر از حد تصور رهبران این حزب دست پیدا کند، ادامه ی فعالیت برای احزاب مخالف، دشوارتر از قبل خواهد بود و اکیپ اردوغان - داوداوغلو، قدم در راه سیاست های تمامیت خواهانه تر خواهند نهاد.

کارشناس مسائل سیاسی منطقه

4949