نشست علمی روش ‏شناسی بحث در نظریۀ ارزش برگزار شد

به گزارش خبرگزاری مهر، در این نشست تخصصی ابتدا حجت الاسلام والمسلمین دکتر آل بویه مدیر پژوهشکده فلسفه و کلام ضمن خوش‏ آمدگویی به اعضاء به معرفی یکی از پروژه ‏های تحقیقی در حال انجام در این پژوهشکده پرداخت که تحت عنوان «خدا، ارزش و عقلانیت» توسط دکتر محمدعلی مبینی در گروه فلسفه اخلاق این پژوهشکده در حال انجام است و هدف آن ارائۀ تبیینی جدید از ارزش اخلاقی بر مبنای آموزه‏ های اسلامی است.

وی گفت به منظور اتقان هر چه بیشتر کار، قرار است هرکدام از بخش‏ های این پروژه در سلسله نشستهای تخصصی که به این منظور برگزار خواهد شد در معرض نقد و بررسی محققان علاقمند به این موضوع قرار گیرد.

به گفتۀ وی، این نشست اولین نشست از این سلسله نشستها خواهد بود که به روش ‏شناسی بحث در نظریۀ ارزش اختصاص دارد.

سپس دکتر محمدعلی مبینی مجری پروژۀ «خدا، ارزش و عقلانیت» به تشریح روش پژوهشی خود در این پروژه پرداخت و یک نکتۀ مهم روش ‏شناسانه در این پژوهش را اتکاء بر فهم ‏های ارتکازی دربارۀ ارزش برشمرد.

وی گفت: امروزه نقش ارتکازات در تحقیقات علمی و فلسفی بسیار برجسته است و هم در حوزۀ اندیشۀ اسلامی و هم غربی دلایل ارتکازی جایگاه ویژه ‏ای دارند. در قلمروی اسلامی به ویژه در مباحث فقهی و اصولی معاصر استناد به ارتکازات عقلاء و متشرعه بسیار شیوع دارد.

همچنین در حوزه ‏های دیگر فکری از جمله حوزۀ فلسفۀ اخلاق نیز نظریه ‏پردازان در این حوزه عملاً به فهم‏ های ارتکازی خود استناد می ‏کنند.

به گفتۀ مبینی، در قلمروی اندیشۀ غربی نیز روند استناد به فهم‏ های ارتکازی که از آن‏ تحت عناوینی مانند «فهم متعارف» یاد می ‏شود بسیار توسعه یافته است.

دکتر مبینی جمع ‏آوری فهم ‏های ارتکازی دربارۀ ارزش را به عنوان یک کار معناشناسانه تلقی کرد و آن را به عنوان اولین قدم پژوهشی خود ذکر کرد.

وی افزود: البته این تنها قدم ممکن در بحث از نظریۀ ارزش نیست، بلکه پس از این گونه معناشناسی، می‏ توان به وجودشناسی به معنای خاص آن پرداخت.

وی گفت: این گونه وجودشناسی می‏ تواند از راه ‏های استدلالی گوناگون انجام شود و راه استدلالی که در این پژوهش برگزیده شده است ارائۀ یک تبیین وجودشناختی از ارزش و دفاع از برتر بودن آن نسبت به تبیین ‏های رقیب می ‏باشد.

مبینی نتیجه گرفت که در این پژوهش سیر از معناشناسی به سوی وجودشناسی است و در بخش وجودشناسی تلاش می‏ شود تبیینی از ارزش ارائه شود که هم با فهم‏ های ارتکازی ما که در بخش معناشناسی مطرح شده است سازگاری داشته باشد و هم بتواند بهتر از تبیین ‏های رقیب پاسخ ‏گوی مشکلات ما در فلسفۀ اخلاق باشد.

به گفتۀ مبینی این تبیین یک تبیین توحیدی خواهد بود و از این رو تلاش خواهد شد که ارزش اخلاقی در قالب یک جهان‏ بینی توحیدی منطبق بر آموزه‏های قرآنی و روایی تبیین شود.

ادامۀ این نشست به نقد و بررسی موضوع مطرح ‏شده اختصاص داشت و شرکت‏ کنندگان در نشست نکات انتقادی خود نسبت به مطالب مطرح‏ شده را بیان کردند و دکتر مبینی به پاسخگویی خود به اشکالات وارد شده پرداخت.