اعراب و ارتش مشترک؛ وقتی هدف گم می شود

خبرگزاری مهر- گروه بین الملل : رؤسای ستاد مشترک ارتش کشورهای عربی روز یکشنبه (۳ خرداد / ۲۴ مه) در اجلاسی در قاهره به تنظیم پیش‌ نویس قطعنامه‌ای در ارتباط با تشکیل ارتشی مشترک از کشورهای عرب منطقه برای مداخله مشترک نظامی در مناطق حساس خاورمیانه پرداختند.

در پیش‌نویس تشکیل ارتش مشترک عربی که توسط رؤسای ستاد مشترک ارتش کشورهای عربی تهیه شده، هدف این ارتش مشترک «مبارزه ‌با گروه‌های افراطی در منطقه» است. اما علاوه بر این گروه های افراطی، این ارتش قصد مقابله با گروه هایی که به ادعای اعراب از سوی ایران حمایت می شوند را دارد. 

نگاهی به رویکرد اعراب در قبال ایران در چند سال اخیر نشان می دهد که آنها به نوعی دچار سردرگمی شده اند و با این پیش فرض که ایران دشمن آنهاست سیاست های خود را بر پایه این پیش فرض غلط تنظیم می کنند. 

هدف اعراب چیست، تضعیف اسرائیل، مبارزه با داعش یا مقابله با ایران؟ 

نگاهی به عملکرد اعراب در سال های اخیر در موراد مختلف بویژه موضوعاتی همچون مقابله با رژیم صهیونیستی و یا داعش نشان می دهد که اعراب به هیچ وجه مشکلی با صهیونیست ها و داعش ندارند و در اغلب موارد منافع آنها در یک راستا قرار گرفته است. انتشار خبرهایی در مورد دیدارهای سران کشورهای عربی با مقامات رژیم صهیونیستی نیز به خوبی نشان می دهد که اعراب مشکل خاصی با رژیم صهیونیستی ندارند.

در همین رابطه «تسفی برئیل» تحلیلگر امور عرب در روزنامه هاآرتص درباره تصمیم اعراب به تشکیل ارتش مشترک عربی می نویسد: این تصمیم باعث نگرانی اسرائیل نخواهد شد بلکه برعکس سبب می شود تا از شدت خوشحالی پرواز کند چرا که اسرائیل گمان می کند این ارتش مجبور است برای ادامه فعالیت خود به امنیت آن نیز توجه کند و امنیت اسرائیل را جزئی از امنیت خود بداند. در حالی که هیچ کس از اسرائیل نخواسته است که جزئی از این پیمان شود اما تل آویو سهم بسیار بالایی در آن خواهد داشت.

در مورد داعش نیز باید گفت به رغم حضور کشورهای عربی در ائتلاف ضد داعش، کمک های مالی و تسلیحاتی آنهابه این گروه تروریستی همچنان ادامه دارد و از آنجا که کشورهای خاصی از اعراب حاشبه خلیج فارس گروه های افراطی را با هدف تامین منافع خود در منطقه بوجود آورده و از آنها حمایت می کنند، نمی توان انتظار داشت که ارتش مشترک عربی رو در روی گروه هایی همچون داعش بایستد. 

تصمیم‌گیری‌های پیشین 

خبرگزاری آسوشیتدپرس ماه نوامبر سال گذشته میلادی (۲۰۱۴) گزارش داده بود که رهبران مصر، عربستان سعودی، امارات عربی متحده و کویت در حال بحث در باره تشکیل یک ائتلاف نظامی مشترک هستند.

برمبنای این گزارش هدف این پیمان ایجاد نیروی نظامی مشترک برای مقابله با شبه‌ نظامیان افراطی در سراسر خاورمیانه است. این پیمان همچنین در خدمت نمایش قدرت و ایجاد موازنه در برابر ایران، رقیب سنتی این کشورها در منطقه بوده است.

در ماه مارس سال جاری نیز سران کشورهای اتحادیه عرب در شرم الشیخ مصر موافقت خود را با تشکیل یک نیروی نظامی مشترک اعلام کردند. نبیل العربی، دبیر کل اتحادیه عرب، در شامگاه پنج‌‌شنبه (۶ فروردین/۲۶ مارس) در یک کنفرانس خبری در شرم الشیخ در باره تشکیل نیروی نظامی مشترک عرب گفته بود: «این تصمیم، پیامی روشن می‌فرستد که کشورهای عرب می‌توانند بر سر طرحی برای دفاع از خود توافق کنند.»

برخی جزئیات پیش‌نویس طرح تشکیل ارتش مشترک عربی 

برمبنای پیش‌نویس تنظیم شده در اجلاس رؤسای ستاد مشترک ارتش کشورهای عربی در قاهره، عضویت هر کشور در ارتش مشترک‌ عربی «داوطلبانهخواهد بود و تصمیم‌گیری برای مداخله نظامی هنگاهی انجام می‌شود که یک دولت عضو که در معرض تهدید قرار گرفته، تقاضای مداخله نظامی ارتش مشترک کشورهای عربی را بکند.

گرچه کشورهای عرب هنوز بر سر جزئیات طرح تشکیل ارتش مشترک عربی در حال بحث و گفت‌ وگو هستند، اما این طرح در عمل اجرایی شده و هم اکنون هواپیماهای نیروهای ائتلاف به رهبری عربستان سعودی به بمباران یمن ‌مشغولند.

البته در مورد یمن و وجود جریان شیعی در این کشور حمله مشترک نظامی امکان اشتراک کشورهای مختلف سنی‌مذهب را در عملیات نظامی آسان کرده، اما در موردهایی چون لیبی بوجود آوردن اشتراک نظامی سخت‌ تر است، زیرا کشورهای منطقه در این باره هم‌نظر نیستند و هر یک از گروهی در این کشور حمایت می‌کنند.

در پیش‌نویس طرح تشکیل ارتش مشترک عربی همچنین در ارتباط با سیستم تصمیم‌گیری آمده است که فرماندهی این ارتش به عهده وزرای دفاع کشورهای عضو خواهد بود و ضرورت اجرایی شدن هر طرح موافقت دوسوم آرا است. این درحالی است که اجرای تصمیمات گرفته شده به عهده فرماندهان نظامی کشورها خواهد بود.

طرح تشکیل ارتش مشترک عربی با موافقت آمریکا روبرو شده است. اشتون کار‌تر، وزیر دفاع آمریکا اعلام کرده که دولت این کشور از تشکیل چنین ارتشی پشتیبانی می کند. وزارت خارجه آمریکا نیز در بیانیه‌ای در این باره اعلام کرده که منتظر تعیین ساختار و دستور کار اجرایی این ارتش است تا بتواند در باره آن اظهار نظر کند.

بازاری جدید برای تاجران مرگ 

تشکیل این ارتش مشترک بدون شک نیازمند فراهم کردن سخت افزار و نرم افزار های خاص خود است که از هم اکنون می توان پیش بنی کرد به موجب تشکیل آن کشورهای عربی بخش بیشتری از درآمدهای نفتی خود را صرف خرید تسلیحات نظامی می کنند و این همان وضعیتی است که کشورهای بزرگ تولید کننده سلاح در آرزوی آن هستند. 

عربستان سعودی در سال گذشته بزرگترین وارد کننده تسلیحات جهان بوده و تشکیل این ارتش موجب خواهد شد تا حاشیه خلیج فارس برای چندین سال شاهد واردات گسترده تسلیحات از نقاط مختلف جهان باشد. 

و خوب از آنجا که فروش بیشتر تسلیحات نیازمند وقوع جنگ است از همین رو پیش بینی می شود که در آینده نیز شاهد روش شدن آتش جنگ های جدید در خاورمیانه باشیم. اتشی که کج فهمی اعراب هیزم آن خواهد بود. 

گزارش از عبدالحمید بیاتی