پیشرفت در علم سلول‌ درمانی برای ایران اهمیتی استراتژیک دارد

به گزارش خبرنگار مهر، دکتر امیرعلی حمیدیه روز جمعه در مراسم اختتامیه نخستین کنگره بین‌المللی سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی در مشهد گفت: زمانی که ایران وارد علم نانو شد تنها چهار سال از ورود کشورهایی نظیر آمریکا و ژاپن به آن می‌گذشت و خوشبختانه کشور ما در حال حاضر قدرت رقابت در علوم نانو را با دیگر کشورها را دارد.

وی ادامه داد: در حوزه سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی به جهت جدید بودن این علم رتبه ما در دنیا در وضعیتی است که احتمال باقی ماندن در کورس رقابت با سایر کشورها وجود دارد.

وی بیان کرد: به همین دلیل ستاد سلول‌های بنیادی در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تشکیل شده تا به پیشرفت کشور در علوم جدید کمک کند.

حمیدیه با اشاره به سرمایه‌گذاری‌ها سایر کشورها در حوزه سلول‌درمانی اظهار کرد: این اقدامات در دنیا شروع شده است و به عنوان نمونه شرکت سامسونگ بیش از نیمی از درآمد خود را در حوزه پزشکی بازساختی سرمایه‌گذاری کرده است.

وی ادامه داد: کشور ژاپن نیز در افق ۲۰۲۰ کشور خود این هدف را در نظر گرفته که پزشکی بازساختی ۴۰ درصد از صادراتش را به خود اختصاص دهد.

صادرات قطعات یدکی انسان  

دبیر ستاد سلول‌های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهور اضافه کرد: در حقیقت این کشورها به دنبال این هستند که سلول و قطعات یدکی انسان مانند بافت‌های کبد، کلیه و استخوان را به کشورهای دیگر صادر کنند و موجب افزایش طول عمر انسان شوند.

حمیدیه تاکید کرد: اگر کشور ما در این رقابت جا بماند و نتواند امنیت سلامت جامعه را تضمین کند باید به عرصه واردات ورود یابد.

وی افزود: پیشرفت ما در علوم سلول‌های بنیادی در کنار اهداف خداپسندانه که هدف جمهوری اسلامی دنبال م یکند مسئله‌ای استراتژیک برای کشور است و تمامی کشورها در آینده به این سمت خواهد رفت.

دبیر ستاد سلول‌های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهور با اشاره به آینده علم سلول‌های بنیادی خاطرنشان کرد: استفاده از سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی آینده بسیار مهمی در پزشکی داشته و به نوعی انقلابی بزرگ در حوزه پزشکی در راه است که جهت این علم را تغییر خواهد داد.

وی افزود: البته باید توجه داشت که محققان اجازه ندارند در تمام اقداماتی که انسان محور آن است، مطالعاتی که هنوز به مرحله کارآزمایی بالینی نرسیده را تبدیل به درمان مرسوم کنند لذا استفاده از درمان‌هایی که تاییدیه بین‌المللی ندارد نه به لحاظ علمی و قانونی و نه به لحاظ شرعی پذیرفته نیست.

درمان ۶۰ نوع بیماری 

حمیدیه با تقسیم درمان‌های سلولی به دو بخش کلی عنوان کرد: یکی از این حوزه‌ها مربوط به پیوند سلول‌های بنیادی خون‌ساز است که در حال حاضر ۶۰ نوع بیماری صعب‌العلاج با این روش درمان می‌شود.

وی ادامه داد: این سلول ها در درمان بیماری‌های خونی بدخیم همچون سرطان‌ها، بیماری‌های غیرخونی بدخیم مانند تالاسمی، کم‌کاری مغز استخوان، نقایص ایمنی ارثی، بیماری‌های نقایص ارثی متابولیسم بدن و تومورها که دارای تاییدیه بین‌المللی نیز هستند کاربرد دارد.

دبیر ستاد سلول‌های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهور با بیان اینکه در این بخش ما با مشکل نبود آیین‌نامه‌ها و مقررات مواجه نیستیم بیان کرد: خوشبختانه تاییدیه‌های درمان این بیماری‌ها به وسیله سلول‌های بنیادی در سطح بین‌المللی وجود دارد اما بحث اصلی در این قسمت پوشش بیمه‌ای درمان این بیماری‌هاست که باید تعرفه‌های آن مشخص شود.

 حمیدیه تصریح کرد: حوزه دوم گروه جدیدی از سلول‌های بنیادی با عنوان سلول‌های بنیادی مزانشیمال است که چند سالی است وارد فاز کارآزمایی بالینی شده ولی هنوز تاییدیه بین‌المللی برای بسیاری از موارد آن وجود ندارد؛ با کمال تاسف در برخی از مراکز استفاده‌هایی از سلول درمانی می‌شود که در آن استانداردها و مقررات باید رعایت شود.

دبیر ستاد سلول‌های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهور در بخش دیگری از سخنان خود گفت: از اصلی‌ترین اهداف ما تنظیم مقررات و آیین‌نامه‌ها و همچنین تعیین تکلیف بیمه‌ها است چون اصل و اساس در ستاد ما نجات جان انسان‌ها بوده و هیچ چیزی از این برای ما با اهمیت‌تر نیست.

حمیدیه ادامه داد: هدف ستاد ما هم این است که با وظیفه ستادی خود کمک کند تا استفاده از سلول در درمان در ایران فازهای کارآزمایی بالینی خود را گذارنده و پس از آن وارد بازار استفاده همگانی مردم شود.

وی با بیان اینکه اولین اقدام ما در ستاد حل خلا مقررات در سلول درمانی است اظهار کرد: همچنین یکی دیگر از اهداف ما این است که بیشتر روی سلول‌های بنیادی در جهت استفاده از آن در درمان بیماری‌های صعب‌العلاج و کشنده کار شود.

دبیر ستاد سلول‌های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهور گفت: استفاده از محققان جوان، مبتکر و خلاق و همکاری با کلیه پژوهشگران کشور در دستور کار قرار دارد.

گسست علوم پایه و بالینی

حمیدیه با اشاره به وجود گسست بین علوم پایه و بالینی در کشور گفت: در حال حاضر ارتباط بین علوم پایه و بالینی در کشور ما با کمی گسست مواجه شده است.

وی با بیان اینکه سعی خواهیم کرد با تشکیل زیرگروه‌ها و کمیته‌های مختلف نمایندگانی از هر دو بخش این مسئله را حل کنیم افزود: در این راستا تاکنون نیز چند کارگروه تشکیل شده در حوزه درمان‌های غضروف، استخوان، قلب دندان پزشکی، عضله و عصب تشکیل شده است.

دبیر ستاد سلول‌های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهور تاکید کرد: در این کارگروه‌ها قرار است متخصصان بالینی و علوم پایه حضور یابند تا کار تیمی را تمرین کنند.

وی ادامه داد: همچنین قرار است المپیادهای مختلف دانش‌آموزی و دانشجویی در حوزه سلول‌های بنیادی راه‌اندازی شود و در همین راستا فراخوان‌هایی در زمینه ارایه طرح‌های فناورانه و پژوهشی در حوزه سلول‌های بنیادی صادر خواهد شد.

دبیر ستاد سلول‌های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهور همچنین ترغیب محققان به ایجاد و راه‌اندازی شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه علوم سلول‌های بنیادی را از دیگر اهداف این ستاد عنوان کرد و افزود: این شرکت‌ها از وام‌های خوبی بهره‌مند خواهند شد تا بتوانند ارتباط مستقیمی بین محققین و ستاد سلول‌های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهور ایجاد کنند.

وی تاکید کرد: ما وقتی درد دل محققان را می‌شنویم درمی ابیم که اولویت‌ آن‌ها تنها مسایل مالی نبوده و وظیفه ما هم تنها معطوف به حل مشکلات مالی نیست.

وی ادامه داد: کمک‌های مالی حدود ۲۰ درصد فعالیت‌های ما را در ستاد تشکیل می‌دهد و کار اصلی ستاد پیگیری و حمایت معنوی و همچنین کمک به محققان در پیشبرد اهداف‌شان است؛ علاوه بر این سر و سامان دادن و نظم بخشیدن به مطالعات از دیگر رویکردهای ما در ستاد است.

حمیدیه با بیان اینکه ۸۰ درصد تمرکز ما بر نظم دادن و ساماندهی مطالعات است گفت: دراین خصوص به صورت ستادی و چابک عمل خواهیم کرد.

نقش تحریم ها

دبیر ستاد سلول‌های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهور در بخش دیگری از سخنان خود گفت با اشاره به رفع تحریم‌ها در پیشرفت علوم سلولی در کشور گفت: رفع تحریم‌ها نه فقط در حوزه سلول‌های بنیادی، بلکه در همه بخش‌ها به نوعی شمشیری دولبه است زیرا  از یک طرف حذف تحریم‌ها به جهت تعاملات بین‌المللی موجب تبادل استاد و دانشجو شده و موجب شتاب گرفتن پیشرفت علوم در کشور ما خواهد شد اما از دیگر سو ممکن است این فرصت موجب توقف ما شود.

وی ادامه داد: باید توجه داشت رشدی که تاکنون داشته‌ایم در دوران تحریم‌ها بوده است و اگر پس از رفع تحریم‌ها به جای استفاده از علوم دیگر و پیوند آن به دانسته های خود ایست کرده و درست پیشرفت نکنیم برداشته شدن تحریم‌ها می‌تواند به ضرر ما تمام شود.

حمیدیه تاکید کرد: این خیلی خوشبینانه است که اگر فکر کنیم با رفع تحریم‌ها قطعا علم سلول‌های بنیادی در کشور پیشرفت می‌کند زیرا این موضوع بستگی به نسل جوان ما دارد که باید مثل گذشته به کار با سرعت بیشتر ادامه دهد.