تحلیل رویترز از تاثیر متغیر ایران بر روابط عربستان-امریکا

خبرگزاری رویترز در تحلیلی به قلم ویلیام مک لین و آنگوس مک داول از دبی و ریاض می نویسد :
غیبت پادشاه عربستان از یک اجلاس منطقه ای که قرار است به میزبانی باراک اوباما رئیس جمهور امریکا برگزار شود نشان می دهد که کشورهای حاشیه خلیج (فارس) ناخرسند از آنچه که آنها آن را بی تفاوتی امریکا در قبال مداخله ایران در امور جهان عرب می نامند چگونه می توانند در حصول به یک توافق هسته ای با ایران تاخیر ایجاد کنند.
تحلیلگران و دیپلماتها در خاورمیانه تصمیم ملک سلمان را برای شرکت نکردن در اجلاس چند روز آینده کمپ دیوید به رغم انکارهای مقامات امریکایی و برخی منابع در درون عربستان ، یک نوع بی اعتنایی و توهین تلقی می کنند.
ریاض تصمیم خود را برای شرکت نکردن در اجلاس کمپ دیوید روز یکشنبه و فقط دو روز بعد از آنکه کاخ سفید اعلام کرد ملک سلمان در اجلاس کشورهای عضو شورای همکاری خلیج (فارس) حضور پیدا خواهد کرد اعلام نمود. تعدادی از اعضای این شورا از مدتها قبل در تعهد اوباما برای مقابله با حمایت ایران از ستیزه جویان مسلمان شیعه در سراسر این منطقه ابراز شک کرده اند.
محمد بن نایف ولیعهد عربستان که روابط مستحکمی با نهادهای سیاسی و امنیتی امریکا دارد همراه با محمد بن سلمان جانشین ولیعهد به جای ملک سلمان در نشست دو روزه کمپ دیوید در روزهای 13 و 14ماه مه شرکت خواهد کرد. از زمان به قدرت رسیدن سلمان در ماه ژانویه ، این دو هدایت بخش اعظم سیاست عربستان را در اختیار داشته اند.
این قدرت عرب مهم خلیج (فارس) سالهاست که از این شکایت دارد که واشنگتن نگرانی های ریاض را جدی نمی گیرد. عربستان فکر می کند تمرکز امریکا بر حل مناقشه مربوط به برنامه هسته ای تهران ، توجه امریکا را از مشکلات فوری تر منحرف کرده است.
سامی الفرج مشاور امنیتی شورای همکاری خلیج (فارس) از کویت می گوید :« تئوری های قدیمی توطئه درست بودن خود را ثابت کرده اند. امریکا تهدیدهایی برای خود درست می کند و سپس سامانه های تسلیحاتی بیشتری به ما پیشنهاد می کند. این نشانه خوبی برای ما نیست.»
ریاض بر این اعتقاد است که حمایت ایران از ستیزه جویان در لبنان ، سوریه ، عراق و یمن بزرگترین علت بی ثباتی در منطقه ، تشدید تنش های فرقه ای ، تضعیف دولتهای قدرتمند و تقویت جهادی های سنی است.
تحلیلگران می گویند سعودی ها از آن بیم دارند که اوباما حل مناقشه بین قدرتهای جهانی و تهران را به عنوان میراث خود تلقی کند. چنین توافقی در مورد برنامه هسته ای ایران که غرب با وجود انکارهای ایران معتقد است شاید هدف از آن ساخت سلاحهای هسته ای باشد می تواند تحریمهای بین المللی علیه ایران را بدون مهار جاه طلبی های منطقه ای تهران حذف کند.
واشنگتن مکررا وعده داده است که به مهار فعالیت های ایران کمک خواهد کرد ، سلاحهای جدیدی به کشورهای عرب خلیج (فارس) ارائه خواهد کرد و حمایت خود را از ائتلاف تحت رهبری عربستان علیه شورشیان یمنی متحد تهران اعلام کرده است.
کسب حمایت شورای همکاری خلیج (فارس) متشکل از عربستان سعودی ، کویت ، قطر ، بحرین ، امارات عربی متحده و عمان برای اوباما از این جهت که به کنگره نشان دهد توافق با ایران با وجود مخالفت اسرائیل از حمایت گسترده منطقه ای برخوردار است مهم است.
سلمان از چارچوب توافق هسته ای بین قدرتهای جهانی و ایران که ماه گذشته حاصل شد حمایت محتاطانه ای به عمل آورده است اما تاکید می کند که هرگونه توافقنامه ای باید محکم ، قابل راستی آزمایی و بدون تهدید برای همسایگان تهران باشد.
منابع مطلع از محافل سیاسی داخلی عربستان نگران آن هستند که کاهش تحریمها علیه تهران باعث خواهد شد تا ایران میدان عمل بیشتری برای حمایت از نائبان (Proxies) خود داشته باشد که ریاض با آنها در سراسر خاورمیانه مخالف است.

- سلاحهای جدید
جان کری وزیر خارجه امریکا تلاش کرده است به دولت های خلیج (فارس) اطمینان دهد که واشنگتن توافقنامه هسته ای بد را نخواهد پذیرفت و گفته است که مذاکرات کمپ دیوید باعث مشخص تر شدن تعهدهای واشنگتن خواهد شد و «تفاهم امنیتی جدیدی » با شورای همکاری خلیج (فارس) ایجاد خواهد کرد.
مقامات ارشد امریکایی هفته گذشته گفتند واشنگتن همچنین آماده است بر اساس برنامه هایی جهت برپایی یک سامانه دفاع موشکی مشترک برای کشورهای عضو شورای همکاری خلیج (فارس) سلاحهای جدیدی به این کشورها پیشنهاد کند.
حمایت اوباما از عملیات عربستان در یمن با وجود ملاحظات راهبردی و بشردوستانه همچنین نشان دهنده تعهد امریکا به امنیت ریاض است.
با این حال این اقدامات ظاهری شاید نتواند نظر سعودی ها را بطور کامل جلب کند. مصطفی علانی تحلیلگر امنیتی عراقی که روابط نزدیکی با وزیر کشور عربستان دارد می گوید :« تجربه آنها از شش سال ریاست جمهوری اوباما حاکی از اطمینان دادن، وعده دادن و کلمات زیباست. اما در انتها هیچ چیزی دست آنها را نمی گیرد.»
به گفته علانی از نظر ریاض حمایت امریکا از عملیات یمن که شامل حمایت های اطلاعاتی و تدارکاتی و تسلیحاتی است در حکم پاداشی برای جلب نظر مثبت عربستان به توافق هسته ای با ایران است که تلاش هر دو طرف حصول به آن تا ماه ژوئن است.
اما عبدالخالق عبدالله استاد علوم سیاسی در امارات عربی متحده با اشاره به شک هایی که در منطقه در این مورد وجود دارد می گوید :« ما هنوز عمیقا فکر می کنیم که ایران یک نیروی بی ثبات کننده است و با حصول به این توافق هسته ای می رود که بی ثبات کننده تر هم شود. بنا بر این من اساسا فکر می کنم که ما یعنی شورای همکاری خلیج (فارس) و امریکا دیگر در یک صفحه قرار ندارند.»

- نسل جدید
جمال قاشقچی مدیرعامل شبکه تلویزیونی العرب می گوید شاید هدف از تصمیم برای اعزام محمد بن نایف و محمد بن سلمان سرعت بخشیدن به حرکت به سمت یک نسل جدید است.
قاشقچی می افزاید :« عربستان سعودی درک می کند که امریکا مهم است و می خواهد به همکاری با واشنگتن بویژه در حال حاضر ادامه دهد. ما در حال تجربه یک تلاش برای بازسازی عمده در منطقه هستیم که نیازمند حمایت امریکاست.»
بعضی از دیپلماتها در منطقه بر این باور هستند که غیبت ملک سلمان و همچنین حمد پادشاه بحرین یعنی دیگر متحد نزدیک امریکا و میزبان ناوگان پنجم این کشور در اجلاس کمپ دیوید شاید پیامدهایی داشته باشد.
در سال 2013 تصمیم عربستان برای قبول نکردن کرسی در شورای امنیت سازمان ملل که محتاج سالها تلاش است و بعد از آن افشا اظهارات تند شاهزاده بندر بن سلطان رئیس وقت سازمان اطلاعاتی عربستان در مورد واشنگتن نتوانست تغییری در سیاست امریکا ایجاد کند.
یک دیپلمات غربی مستقر در منطقه می گوید :« البته این امر (عدم حضور سلمان) در حکم یک نوع بی اعتنایی است. اما فکر نمی کنم که اوباما با این موضوع (بی اعتنایی)‌ کنار بیاید. او خواهان این توافق هسته ای است. این اولویت شماره یک است.»

4949