رابطه تل آویو-مسکو/آیا سیاست خاورمیانه‌ای روسیه تغییر کرده است

به گزارش خبرگزاری مهر، تغییر رویکرد سیاسی مسکو نسبت به منطقه خاورمیانه و تحولات آن موضوعی نیست که از چشم رژیم صهیونیستی پنهان مانده باشد. البته، این تغییر از مدتها پیش آغاز شده است اما تصمیم «ولادیمیر پوتین» به ارسال موشک های اس – ۳۰۰ به ایران به عنوان زنگ خطری برای تل آویو بود تا به فکر بازنگری رفتارخود در قبال روسیه بیافتد. حال باید دید که با توجه به ضعف اسرائیل در برابر قدرت پوتین، دست رژیم صهیونیستی تا چه حد برای ایفای نقش در معادلات منطقه ای باز است. پیش بینی رفتار اسرائیل که همواره با مشت مدارا بر در کاخ کرملین کوبیده است موضوع اصلی مقاله ایست که «مؤسسه مطالعات امنیت ملی آمریکا» منتشر کرد.

در این مقاله، «آئودی دکل» و «زوی ماگن» به تحلیل باید ها و نبایدهای رفتار رژیم صهیونیستی در برخورد با پررنگ تر شدن نقش روسیه در خاورمیانه می پردازند.

در ادامه به ارائه دیدگاه آنها می پردازیم:         

تصمیم ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه مبنی بر لغو ممنوعیت ارسال سامانه دفاعی اس – ۳۰۰ به ایران نشانه ای از تحول رویکرد روسیه در قبال منطقه خاورمیانه است. تحویل این سامانه موشکی که ۶ سال پیش از سوی ایران خریداری شده بود به واسطه اصرار آمریکا برای اعمال فشار به تهران در روند مذاکرات هسته ای و واداشتن آن به تعامل با غرب به تاخیر افتاد.

موشک های اس – ۳۰۰ دفاعی هستند و تحویل آنها به ایران به منزله نقض تحریم های بین المللی تلقی نمی شود. اما دلیل اصلی تغییر تصمیم ولادیمیر پوتین را - آن هم بلافاصله پس از حصول تفاهم لوزان-  باید در جای دیگری جستجو کرد. این تصمیم از بطن جدال روسیه با غرب و به ویژه با ایالات متحده آمریکا بر سر افزایش نفوذ نیروهای ناتو در شرق اروپا برخاسته و می توان ریشه های آن را در استقرار سپر موشکی آمریکا در شرق اروپا و صد البته در بحران اوکراین و تحریم های اعمال شده علیه روسیه جستجو کرد. این تحریم ها که از سوی آمریکا واتحادیه اروپا بر مسکو تحمیل شده عمدتا شامل حال دولتمردان و زیرساخت های اقتصادی روسیه است و از سوی مسکو به منزله تلاش برای تضعیف ثبات داخلی کشور تلقی می شود.

احتمال می رود که همه عوامل نام برده در تحریک روسیه به اتخاذ رویکردی جدید نقش داشته باشد تا به این ترتیب دامنه مقابله با غرب و به خصوص آمریکا را گسترش داده و به خاورمیانه بکشاند.

افزایش دامنه فعالیت های روسیه در منطقه خاورمیانه

علاوه بر ارسال موشک های اس- ۳۰۰ به ایران، روسیه در ماه های اخیر فعالیت های خود را در منطقه خاورمیانه افزایش داده است. سفر «سرگئی شایگو» وزیر دفاع روسیه به تهران که سه ماه پیش اتفاق افتاد، تصمیم پوتین برای سفر به قاهره در ماه آینده، سفر «محمود عباس» رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین به مسکو برای بحث پیرامون روند سازش اسرائیل- فلسطین، تماس های بین اردن و روسیه با هدف ساخت نیروگاه هسته ای در اردن، موضع پوتین نسبت به سوریه و اصرار به حفظ حکومت بشار اسد و دعوت از مقامات بلندپایه عربستان سعودی برای سفر به روسیه همگی دلالت بر افزایش تحرکات روسیه در منطقه خاورمیانه دارد.

سیاستی که روسیه در خاورمیانه دنبال می کند یک سیاست کاملا خنثی است. اما در عمل تمایل مسکو در جهت پشتیبانی از کشورهای تحت حمایت ایران شامل عراق، سوریه و یمن است. با این حال، روسیه در رویکرد خود نسبت به خاورمیانه یک سیاست دوگانه را در پیش گرفته است به این ترتیب که از یک سو از محور ایرانی حمایت می کند و از سوی دیگر به طور همزمان سعی به برقراری ارتباط نزدیک با کشورهای سنی خلیج فارس نظیر عربستان سعودی، مصر، ترکیه، امارات متحده عربی، اردن و البته رژیم صهیونیستی دارد.

رابطه روسیه با رژیم صهیونیستی

روسیه بازی پیچیده ای را با تل آویو ادامه می دهد. در سال های اخیر، هر دو کشو سعی به برقرای ارتباط دوستانه با یکدیگر داشته اند. تصمیم ۶ سال پیش مسکو به عدم تحویل موشک های اس – ۳۰۰ به ایران و توافق ضمنی به عدم جانبداری از دشمنان یکدیگر مادامی که روسیه یا اسرائیل با یک کشور ثالث سر جنگ دارند دو نمونه بارز از این سیاست آشتی جویانه است.

 موضع گیری بی طرفانه رژیم صهیونیستی نسبت به بحران کریمه نیز از همین جا ناشی می شود و روسیه هم تا همین اواخر سعی می کرد با تل آویو درباره مباحث مرتبط با فلسطینیان در نیافتد.  

با این حال، مسکو وقتی که پای منافعش در خاورمیانه به میان بیاید، به ویژه وقتی قرار است روی ایالات متحده آمریکا را کم کند، هیچ تردیدی برای نادیده گرفتن اسرائیل به خود راه نمی دهد.

با همه این تفاسیر، نباید سیاست تحویل موشک های اس- ۳۰۰ به ایران را در جهت مخالفت محض با اسرائیل تصور کنیم. بالعکس، انتظار می رود که مسکو برای کاهش تنش ها از در مذاکره وارد شود و با توسل به چند پروژه اقتصادی چشمگیر دل تل آویو را به دست آورد. روسیه همچنان در حل معادلات منطقه ای روی رژیم صهیونیستی حساب باز می کند.

واکنش احتمالی رژیم صهیونیستی به افزایش نقش روسیه در خاورمیانه

تل آویو نمی تواند چشم خود را به روی اقدامات اخیر مسکو ببندد. با این حال، همچنان به اسرائیل توصیه می شود که از درگیری با پوتین بر حذر باشد. انتظار می رود که این کشور در اقدامی نمایشی به روسیه بفهماند که خواهان تغییر سیاست های خود در قبال مسکو است. تغییراتی که می تواند شامل اتخاذ مواضع دوستانه تر نسبت به اوکراین باشد، احتمال ارسال سلاح به همسایگان روسیه را در بر بگیرد، تلاش های مسکو برای مذاکرات صلح فلسطین را زیر سؤال ببرد و در نهایت از ائتلاف کشورهای عرب منطقه برای مخالفت با محور ایرانی حمایت کند.

 البته سیاست ایجاب می کند که تل آویو علیرغم به نمایش گذاشتن دلخوری های خود، به هیچ وجه روابط دوستانه با مسکو را قطع نکند. در عوض، روسیه هم برای به دست آوردن دل رژیم صهیونیستی احتمالا به خواست وی مبنی بر ادامه تحریم سوریه در مورد موشک ها زمین به هوای پیشرفته تن خواهد داد و شاید دایره این تحریم ها را هم فراتر برده و ممنوعیت فروش موشک های ساحل به دریا را نیز در تصمیمات خود لحاظ کند. در این میان، شاید سخت گیری بیشتر در قبال مذاکرات هسته ایران هم از شروط تل آویو برای ادامه همکاری با مسکو باشد.