دوستی با ارامنه به تحریک خشم اردوغان نیارزید

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از گاردین، «باراک اوباما» رئیس جمهور آمریکا بار دیگر به دلایل سیاسی از ذکر عنوان «نسل کشی» برای حادثه کشتار ارامنه به دست خلافت عثمانی خودداری کرد.

این اقدام اوباما در آستانه بزرگداشت یکصدمین سالگرد قتل عام ارامنه که در روز جمعه برگزار می شود، واکنش های مخالف و موافق بی شماری را در پی داشته و تحلیل مناسب با خود را می طلبد.

آنچه که حادثه کشتار ارامنه را جنجال برانگیز می کند اختلاف نظر بر سر شمار قربانیان این رویداد تاریخی است. ترکیه به عنوان میراث دار امپراطوری عثمانی معترض است که شمار قربانیان آنطور که منابع غربی می گویند به ۱.۵ میلیون نفر نمی رسد و بسیار کمتر از  این تعداد است. به همین دلیل نمی توان از عبارت نسل کشی برای توصیف این حادثه استفاده کرد.

کاخ سفید در اظهاراتی که به مناسبت برگزاری مراسم بزراگداشت این رویداد ایراد شد تنها بر ضرورت اذعان صادقانه به حقایق بسنده کرد و برخلاف انتظار بسیاری از صاحبنظران از به کار بردن واژه نسل کشی طفره رفت.

جالب آنکه به رسمیت شناختن نسل کشی ارامنه از شعارهای انتخاباتی اوباما در سال ۲۰۰۸ میلادی بوده است. در آن زمان حتی یک فیلم تبلیغاتی نیز برای جلب آراء ارامنه ساکن آمریکا ساخته شد. اما، اوباما پس از انتخاب به مقام ریاست جمهوری هرگز از توصیف مشابه ای در ساختار کلامی خود استفاده نکرد.

در توضیح رویکرد اخیر اوباما گفته می شود که وی لحن خود را تحت فشار وارد شده از سوی مقامات وزارت امور خارجه و پنتاگون (مقر فرماندهی وزارت دفاع آمریکا)  تغییر داده است.

ترکیه از همپیمانان ناتو بوده و یک شریک سیاسی قوی برای دولت واشنگتن تلقی می شود. به همین دلیل، برخی از مقامات وزارت امور خارجه آمریکا، به ویژه آنهایی که در ارتباط مستقیم با دولت آنکارا و کشورهای خاورمیانه هستند، به شدت دولت اوباما را از به کار گیری واژه نسل کشی برحذر می دارند.

به گفته آنها خسارت ناشی از اتخاذ چنین رویکردی عواقب جبران ناپذیری را بر روابط واشنگتن - آنکارا می گذارد. موقعیت حال حاضر دولت اوباما با توجه به نیاز وی به جلب همکاری »اردوغان» در مسائلی چون مبارزه با داعش و حل بحران سوریه بسیار حساس است. علاوه بر این، امنیت دیپلمات ها و سربازان آمریکایی که در ترکیه به سر می برند در گرو برقراری روابط حسنه با دولت آنکارا است.

به گفته برخی از کارشناسان، تحریک ترکیه آن هم در این مرحله از ریاست جمهوری اوباما به منزله شکست سیاست وی در برقراری روابط دوستانه با اردوغان است – رابطه ای که در سال های اخیر به دلیل اتهاماتی چون نقض حقوق بشر و غیره همواره در تنش دیپلماتیک بوده است.    

گاردین در پایان مطلب خود می نویسد انتظار می رود که تغییر لحن واشنگتن و امتناع از به کار بردن واژه نسل کشی رویکرد درستی باشد چرا که به این ترتیب هم وقایع گذشته در یک چارچوب منطقی و درست به رسمیت شناخته می شود و هم تعامل با شرکای منطقه آسانتر می شود.