چرا در ترکیب نمایندگان هر دوره زلزله می شود؟/نگاهی به چرایی تغییرات گسترده درسه دوره اخیر مجلس

عبدالله احمدي:  پس از انتخابات نهمین دوره مجلس و اعلام نتیجه نهایی آن مشخص شد که 189 نفرازنمایندگانی که در مجلس هشتم حضور داشتند، موفق به حضور مجدد در خانه ملت نشدند و این در حالی  بود که تنها 35 درصد نمایندگان مجلس هشتم توانستندبه مجلس نهم راه یابند.

در جدول زیر درصد ابقای نمایندگان از مجالس ششم به هفتم، هفتم به هشتم و هشتم به نهم آمده است اين جدول نشان مي دهد که پس از هر انتخابات زلزله اي در ترکيب مجلس شوراي اسلامي ايجاد مي شود:

در این گزارش و در سالی که به انتخابات دهم مجلس ختم خواهد شد، به چرایی تغییر ترکیب نمایندگان مجلس در سه دوره اخیر پرداخته و در گفتگو با دو فعال سياسي جنبه های مثبت و منفی این اتفاق را بررسی کرده ایم.

اکرمی: نگاه بدبینانه به تحزب علت تغییر ترکیب مجلس است

در همین رابطه حجت الاسلام والمسلمین سیدرضا اکرمی، عضو جامعه روحانیت مبارز و رئیس شورای فرهنگی نهاد ریاست جمهوری گفت: در جامعه ما مادامی که اساس تشکل و تحزب قانونی، علمی، تجربی و عرفی وجود نداشته باشد، در هر انتخاباتی شاهد ایجاد یک موج هستیم که آن موج بر فضای انتخابات غالب می شود و نتیجه را تغییر می دهد.

وی ادامه داد: اگر تشکل و تحزبی قانونمند، معتدل، واقع نگر و عمل گرا داشته باشیم، این تشکل افراد را شناسایی و پرورش داده وسپس آن ها را به جامعه معرفی می کند.

این عضو جامعه روحانیت مبارز در ادامه خاطرنشان  کرد: مسئله دیگری که باعث تغییر ترکیب مجلس در ادوار مختلف شده است، ذهنیت منفی است که مردم از پیش از پیروزی انقلاب اسلامی نسبت به تحزب داشته و همچنان این ذهنیت نیز وجود دارد چرا که آنها بیشتر احزاب را وابسته به دولت و یا دولت ساخته دانسته و دلِ خوشی از آنها ندارند و به این دلیل است که به سمت تحزب نمی روند.

اکرمی یکی دیگر از عوامل تغییر ترکیب مجلس را مشکلات جاری و روزمره ای عنوان کرد که در جامعه به صورت شناور وجود دارد و از سوی دیگر، این نیازها اقتصادی و معیشتی مردم است که آن ها را به سمت نمایندگانی می کشاند که بتوانند در زمان تبلیغات انتخاباتی  وعده ای برای رفع این نیازها بدهند و در آنها امید ایجاد کنند.

این فعال سیاسی  همچنین با ضعیف دانستن بخش نظارت در جامعه تصریح کرد: مجلس با دارا بودن دو وظیفه اصلی یعنی قانونگذاری و نظارت، بیشتر به قانون گذاری توجه کرده و در موضوع نظارت بیشتر به تذکر اکتفا می شود در حالی که ابزارهای قانونی دیگری برای نظارت و تشویق و مواخذه نیز در اختیار دارد که کمتر از این ابزار استفاده می کند.

اکرمی یاد آور شد: از این رو، پیش بینیِ اینکه چه کسانی و از چه طیفی در آینده وارد مجلس دهم خواهند شد، دشوار است البته به طور مسلّم، قانون اساسی و اصول نظام محور این گروه‌ها خواهد بود اما اینکه بتوانند در قالب یک تشکل در انتخابات ابراز وجود کنند، مشخص نیست.

وی همچنین در پاسخ به این سئوال که به نظر شما استانی شدن انتخابات می تواند به ثبات  ترکیب مجلس کمک کند، تاکید کرد: من با استانی شدن انتخابات مخالف هستم چرا که یکی از عواملی که در بسیاری از استان ها همچون خراسان رضوی، اصفهان و فارس که بیشتر از یک یا دو نماینده دارند، شور و شوق انتخاباتی پدید می آورد، شهرستانی بودن انتخابات است و بعید می دانم با برگزای انتخابات به صورت استانی شوق حضور به وجود بیاید چه رسد به انتخاب احسن.

ترقی: استانی شدن انتخابات به ثبات نمایندگان کمک می کند

این در حالی است که حمیدرضا ترقی، عضو شورای مرکزی حزب موتلفه در این باره خاطرنشان کرد:بررسی ها و تحلیل های  صورت گرفته از وضعیت انتخابات نشان می دهد که تعدادی از شهرها به لحاظ فرهنگی روحیه ای دارند که به دنبال تنوع هستند و نمایندگان خو.د را تغییر می دهند و این تعداد همواره تقریبا 45 درصد مجلس را تشکیل داده است.

وی افزود: تغییر بقیه نمایندگان نیز به شیوه عملکردشان در مجلس و حوزه انتخابیه  برمی گردد که مورد توجه است و عملکرد نمایندگان مبنای تغییر یا ثبات آن ها در دوره بعدی مجلس قرار می گیرد.

وی ادامه داد: در برخی حوزه ها مطالبات مردم از نماینده نه تنها در حوزه اختیارات او نیست بلکه با وظایف نمایندگی نیز مغایرت دارد اما درعین حال اگر نماینده ای نتواند پاسخ گوی این مطالبات باشد به طور طبیعی در دوره بعد رای نمی آورد و مطالباتی همچون ایجاد اشتغال، پیگیری طرح ها و پروژه های عمرانی محلی و تذکر دادن به وزرا موجب کاهش آراء می شود.

ترقی خاطرنشان کرد: آن بخشی که مربوط به تغییرات سیاسی است بسیار محدود است و در تهران و مراکز استان ها مشاهده می شود و مربوط به دست به دست شدن قدرت در کشور بین جناح های سیاسی است و این فضایی است که در انتخابات وجود دارد.

وی در پاسخ به این سئوال که این اتفاق را مثبت می دانید یامنفی؟ افزود: مثبت یا منفی بودن آن را باید بیشتر بررسی کرد، زمانی این تغییر باعث کیفیت کار نمایندگان می شود مثبت است اما زمانی است که کیفیت نمایندگان را کاهش می دهد منفی است. زمانی است که به لحاظ  تجربی ، نمایندگان جدید در قانون گذاری تجربه ندارند و تا بخواهند مسلط بر این کار بشوند دوره آن ها به پایان می رسد. چون برای قانون گذاری، اشراف بر قانون اساسی، اشراف بر مسائل و احکام شرعی و فقهی و داشتن قدرت حل مسئله نیاز است.

این عضو شورای مرکزی حزب موتلفه در پاسخ به این سئوال که آیا استانی شدن انتخابات می تواند به عدم تغییر مکرر ترکیب مجلس کمک کند؟ تصریح کرد: قطعا استانی شدن انتخابات یکی از راه های کاهش این مشکل است به دلیل اینکه کسانی که می توانند در استان ها رای بیاورند که از پایگاه اجتماعی قابل توجهی در استان برخوردار باشند ، شناخته شده باشند و پیش از آن یا در مجلس فعالیت کرده و یا دارای سابقه اجرایی در حد مدیر کل ادارات استان باشند. ضمن اینکه نگاه استانی  موجب کاهش توقع مردم برای حل مشکلات محلی می شود  و نگاه کلان پیدا می کنند و موجب می شود که نمایندگان ثبات بیشتری در مجلس پیدا کنند.

29220