اظهاراتی که به سیاست‌های ضدایرانی تل آویو در منطقه کمک کرد

گروه سیاسی – خبرگزاری مهر: رسانه‌های غربی و عربی از اظهارات مشاور ویژه ریاست جمهوری دولت یازدهم مبنی بر اینكه «امپراطوری ایران به پایتختی بغداد مانند گذشته در طول تاریخ احیاء شده است» به صورت گسترده‌ای برای "ایران هراسی" استفاده كرده‌اند كه هزینه‌های زیادی برای سیاست خارجی كشورمان داشت.

همزمان با شكست پی‌درپی پدیده تروریسم تكفیری در عراق كه ایرانی‌ها نقشی مهمی در آن دارند، رسانه‌های غربی و عربی سعی می‌كنند در راستای پروژه "ایران هراسی" و "شیعه هراسی" اینگونه نشان دهند كه ایران در حال "كشورگشایی" و گسترش امپراطوری خود است تا از طریق ایجاد هراس در میان دولت‌ها و ملت‌های منطقه در مقابل قدرت فزاینده ایران موازنه ایجاد كنند.

در این میان هرگونه اظهارنظر نسنجیده‌ای می‌تواند به عنوان خوراك خبری این پروژه به كار گرفته شود، مسئله‌ای كه پس از اظهارات علی يونسی دستيار رئیس جمهور رخ داد و این رسانه‌ها از اظهارات وی برای اثبات ادعای خود استفاده كردند.

اين اولين بار نيست كه يونسی اظهاراتی قابل تامل و حاشيه‌ساز مطرح می كند. وی از زمان تصدی مقام جديد خود در مهرماه 1392 هر از چندگاهي با ايراد سخناني از جمله اينكه «پرچم سه‌رنگ ایران سابقه بسیار قدیمی دارد. این یک نماد ملی است. عده‌ای خیال می‌کردند نماد شیر و خورشید در میان پرچم ایران یک نماد سلطنتی است اما اینگونه نیست. شیر نماد حضرت علی(ع) و خورشید نماد حضرت محمد(ص) است و تنها تاجش مربوط به شاه بود. اگر به من باشد، هلال احمر را تغییر می‌دهم و شیر و خورشید را جایگزین آن می‌کنم؛ البته برای هلال احمر هم احترام قائلم» و يا اينكه «امروز حکومت بنی‌اسرائیل هم در نسل جدید به آنچه نسل جوان ایران درخصوص همزیستی و اصلاح‌طلبی می‌گوید نزدیک شده است»  فضای سياسی كشور را دچار التهاب كرده است اما اظهارات اخير وی درباره عراق، در نوع خود بی سابقه بوده چرا كه دستاوردهای بزرگ انقلاب اسلامی را در منطقه در معرض خطر قرار داده و منجر به ناراحتي متحدان منطقه‌اي كشورمان شده است.

بازتاب رسانه‌ای

شبكه العربیه متعلق به عربستان سعودی شاید اولین رسانه‌ای خارجی بود كه خیلی زود اظهارات علی یونسی را ترجمه و منتشر كرد. در این گزارش با اشاره به اینكه «علی یونسی، دستیار ویژه ریاست جمهوری ایران در امور اقوام و اقلیتهای مذهبی گفت که کشور عراق در حوزه نفوذ ایران قرار دارد»  به نقل از وی نوشت: «در حال حاضر عراق نه فقط حوزه تمدنی نفوذ ماست بلکه هویت، فرهنگ، مرکز و پایتخت ماست و این مسأله هم برای امروز است و هم گذشته چرا که جغرافیای ایران و عراق غیر قابل تجزیه است و فرهنگ ما غیرقابل تفکیک است. پس ما یا باید با هم بجنگیم و یا یکی شویم.» گزارش العربیه به صورت گسترده‌ای در شبكه‌های مجازی از جمله فیس بوک و توئیتر بازتاب داشت.

پایگاه الكترونیكی العربی طی گزارشی با تیتر « مقام تهرانی: بغداد پایتخت امپرطوری جدید ایران است.» این گزارش ضمن اشاره به بخشی از اظهارات یونسی درباره تاریخ گذشته امپراطوری ایران نوشت: « به نظر می رسد یونسی به امپراطوری ساسانی اشاره می‌كند كه اخرین امپراطوری پیش از اسلام ایرانی بود كه تیسفون را در عراق به عنوان پایتخت خود درست كردند.»

العربی پس از تفسیر اظهارات یونسی اتهاماتی را علیه ایران مطرح كرد: « ایران متهم شده از طریق جنگ اخیر علیه گروه داعش و حمایت از گروه‌های كه با آنها منافع مشترك در جریان بهار عربی دارد نفوذ خود را در منطقه افزایش می‌دهد.» در ادامه این گزارش به نقل از «میسون سالم الدملوجی» سخنگوی «ائتلاف ملی عراق» آمده است: «این اظهارات قویا محكوم می‌شود و بازتاب دهنده جاه‌ طلبی‌های دولت ایران برای كنترل سرتاسر منطقه است.» الدملوجی همچنین از حیدر العبادی نخست وزیر عراق و سایر سیاستمدران « باافتخار» عراقی خواست كه علیه «فرقه‌گرایی ایران» متحد شوند. بخش عربی شبكه آمریكایی سی‌ان‌ان نیز نوشت « علی یونسی گفت كه ایران یك امپراطوری است و عراق پایتخت آن است.»

واكنش‌های داخلی

اظهارات یونسی با واكنش تند بعضی مقامات ایرانی مواجه شد.  محمد حسن آصفری عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در گفتگو با خبرنگار مهر با انتقاد از موضع گیری های یونسی گفت: «ایران علاقه ای به کشورگشایی ندارد.» عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با اشاره به اظهارات یونسی مبنی بر اینکه عراق نه تنها حوزه تمدنی است بلکه هویت، مرکز و پایتخت‌ ماست، گفت: «مسائلی را که یونسی مطرح کرد نپخته، نسنجیده و اختلاف افکن بوده و خلاف منافع ملی کشورمان است.» این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در خاتمه گفت: «ضروری است که روحانی با یونسی برخورد جدی داشته باشد و حتی می تواند به دلیل حساسیت مسئله وی را عزل کند.»

در همین ارتباط اسماعیل کوثری عضو دیگر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفتگو با مهر ضمن انتقاد شدید از اظهارات «مسئله دار سهوی» یونسی تاكید كرد كه «در درجه اول رئیس جمهور باید به این مساله رسیدگی کند و دستور دهد تا دستگاه های امنیتی و قضایی یونسی را بخوانند و در نهایت محاکمه کنند.» کوثری، ادامه داد: «اظهارات نسنجیده یونسی غیرقابل گذشت است و نشان دهنده ذهن معاند وی است که می خواهد بین کشورمان و کشور دوست و برادر (عراق) نفاق ایجاد کند».

همچنین 109 نماینده مجلس طی تذکری به رئیس جمهور خواستار عزل یونسی دستیار ویژه وی به علت اظهارات ناشیانه و تهدید علیه امنیت ملی شدند.

اظهارات یونسی در حالی رخ داد كه علنا آمریكا از تحولات منطقه‌ای كنار گذاشته شده و ایران رهبری مبارزه با تروریسم را به عهده گرفته است. نقش فعال و پیشرو ایران بیش از هر زمانی در علمیات ازادسازی تكریت برجسته سازی شده است.

چند روز قبل از  شروع عملیات آزادسازی تکریت واشنگتن پست به نقل از فرماندهان ایرانی گزارش داد كه قاسم سلیمانی شخصا در منطقه حاضر شده و در طول چند روز عملیات تصاویر زیادی از وی و همچنین از تجهیزات نظامی ساخت ایران در منطقه علمیاتی منتشر شده است و همین مسئله باعث خشم بعضی كشورهای منطقه‌ای و بین‌المللی شده است. در روزهای اول عملیات آزادسازی تكریت «سعود الفیصل» وزیر خارجه عربستان در جریان یك كنفرانس خبری مشترك با جان كری همتای آمریكایی خود در ریاض گفت: «اوضاع در تكریت تنها یك نمونه از دلایل نگرانی ما درباره عراق است. ایران در سراسر عراق حضور دارد».

 در چنین شرایطی كه قدرت ایران همانطور كه رسانه‌ها و كارشناسان غربی نیز اذعان می‌كنند رو به رشد است جبهه مخالف در سطح رسانه‌ای، سیاسی و نظامی تلاش می‌كند با ایجاد تنش مانع گسترش قدرت ایران شوند و از كوچكترین بهانه‌ای برای پیشبرد هدف خود استفاده می‌كنند.

یكی از مهمترین برنامه‌های جبهه مخالف، پروژه ایران هراسی و شیعه هراسی است. بر اساس این پروژه خطر ایران بیش از رژیم صهیونیستی است و تهران تلاش می‌كند بر كشورهای عربی مسلط شود.

 پروژه ایران هراسی پس از عملیات تكریت شدت بیشتری گرفته است و تقریبا رسانه‌های غربی مملو از گزارش‌های است كه سعی می كنند اینگونه نشان دهند كه ایران در حال گسترش نفوذ خود در منطقه است. تبلیغات درباره توسعه طلبی ایران در حدی افزایش یافته است كه بعضی مقامات رژیم صهیونیستی از اتحاد این رژیم با اعراب برای جلوگیری از قدرت ایران حرف می‌زنند.

«ران درمر» سفیر رژیم صهیونیستی در آمریكا از همتایان عربی خود خواست در زمان سخنرانی نتانیاهو درباره ایران در كنگره حاضر شوند. هر چند دیپلمات‌های عربی از پذیرفتن دعوت سفیر رژیم صهیونیستی خودداری كردند اما بعضی رسانه‌ها از جمله العربیه عربستان سعودی از سخنرانی نتانیاهو مبنی بر چنگ‌اندازی ایران به كشورهای همسایه خود تمجید كرد. رسانه ها همچنین به نقل از یک منبع نزدیک به دیوان پادشاهی عربستان اعلام کردند که پادشاه جدید این کشور مقابله با ایران و تحکیم روابط با تل‌آویو را در رأس سیاست‌های جدید خود قرار داده‌ است.

در این میان هر گونه اظهار نظر و یا موضع نسنجیده‌ای می‌تواند به ادعای این رسانه‌ها كمك و هزینه‌های زیادی برای كشورمان ایجاد كند و منجر به اختلاف در بین كشورهای متحد شود. رسانه‌های عربی و غربی با برجسته كردن بعضی از اظهارات مشاور رئیس جمهور مدعی شدند این اظهارات اتهاماتی را كه درباره ایران مطرح است را ثابت می‌كند.

پایگاه الكترونیكی العربی در گزارش خود نوشت: «یكی از مشاوران ارشد ریاست جمهوری ایران اظهاراتی فتنه‌جویانه‌ای درباره قدرت كشور در منطقه بیان كرد كه به نظر می‌رسد با سوظن‌های كه درباره پروژه توسعه طلبانه تهران وجود دارد همخوانی دارد».

واكنش مقامات عراقی

از سوی دیگر اظهارات یونسی با انتقاد كشور متحد عراق مواجه شد. وزارت خارجه عراق با انتشار بیانیه‌ای اعلام كرد: «وزارت امور خارجه عراق تعجب خود را از سخنان منسوب به شیخ علی یونسی مشاور رئیس جمهوری ایران در امور اقلیت‌ها، اعلام می‌کند.» وزارت امور خارجه عراق ضمن «ابراز انزجار از این سخنان غیرمسئولانه» تأکید کرد: «کشور عراق حاکمیتی دارد که فرزندان آن از آن برخوردارند و روابط مثبت با همسایگان از جمله ایران دارد و عراق اجازه نخواهد داد که در امور داخلی آن دخالت یا حاکمیت ملی‌اش خدشه‌دار شود.»

«ابراهیم الجعفری» وزیر خارجه عراق كه روابط خوبی با مقامات ایرانی دارد به روزنامه «الشرق الاوسط» گفت: «عراق دارای حاکمیت کامل است و به هیچ طرفی چه ایران و چه غیر از آن اجازه نداده و نخواهد داد که این حاکمیت را نقض یا در امور داخلی این کشور دخالت کند».

 ایاد علاوی معاون رئیس‌جمهور عراق كه به داشتن روابط نزدیک به سعودی‌ها است از اظهارات یونسی برای اعمال فشار علیه دولت حیدر العبادی استفاده كرد. علاوی گفت:«مسئولان ایرانی خوب می‌دانند آن‌ها به هیچ عنوان نمی‌توانند عراق را ببلعند، وهدف آن‌ها از بیان چنین اظهاراتی تنها یک باج گیری است. من از موضعگیری وزارت خارجه عراق در محکوم کردن چنین ادعاهای حمایت می‌کنم». وی افزود:« ما از قوه اجرائیه حکومت عراق می‌خواهیم که فرماندهان ایرانی را از مناطق درگیری دور کنند. اگر این فرماندهان برای مشاوره نظامی آمده اند پس جایشان در بغداد است و نباید در مناطق درگیری حضور داشته باشند»

هر چند این اولین بار نیست كه علاوی مواضع ضدایرانی می‌گیرد اما بدیهی است كه اظهارات یونسی فرصتی را برای وی ایجاد كرده است تا ادعاهای خود درباره ایران با صدای بلندتر مطرح كند.

هر چند یونسی بعدا در مصاحبه‌ای كه با شبكه خبری العالم داشت سعی كرد اشتباه خود را جبران كند و حرف‌های قبلی خود را رد كرد اما هزینه‌های كه اینگونه اظهارات بر سیاست خارجی كشورمان در این مقطع حساس تاریخی تحمیل می‌كند به راحتی قابل جبران نیست.

با توجه به شعار تنش زدایی دولت یازدهم و در اولویت قراردادن ارتباط با کشورهای همسایه، لذا از رئیس جمهور این انتظار می رود که با تدبیر خود از ایجاد هزینه و حاشیه برای نظام و دولت جلوگیری و با برخورد مناسب با مشاورش به این قائله خاتمه دهد.

گزارش : محمد داداشی