دموکراسی صهیونیستی از ادعا تا عمل/آشنایی با جریانهای سیاسی

علاوه بر چالش های همیشگی که از سوی فلسطینی ها و جبهه مقاومت مطرح بوده است، عملکرد بد نتانیاهو علاوه بر فروپاشی ائتلاف حاکم و اعتراض های داخلی، این بار حتی از سوی نزدیک ترین متحدان و حامیان غربی اسرائیل نیز با انتقادهای تند و بی سابقه ای مواجه شده است.

این انتقادها موضع این رژیم را که مدعی دموکرات ترین نظام منطقه است در موضع ضعف شدیدی قرار داده است و به نظر می رسد نتایج انتخابات امسال علاوه بر اهمیت های معمول، حاکی از نوعی تغییر نگاه تاریخی است که پیامدهای آن نه تنها راس هرم این رژیم بلکه کل ساختار این رژیم را متاثر خواهد کرد.

برای نمونه با توجه به پیشی گرفتن اهمیت اقتصاد بر امنیت در بین مطالبات مردمی، یکی از مهمترین پرسش ها این است که رژیمی که رویای تسلط بر نیل تا فرات داشت چگونه از تامین دغدغه های روزمره جمعیت اندک خود ناتوان مانده است؟ و یا چگونه رژیمی که بر پایه قتل و غارت تشکیل شده و در طول حیات تاریک خود کمترین تعهدی به حقوق و ارزش های انسانی نداشته، می تواند مدعی دموکراسی باشد؟ با توجه به اهمیت موضوع طی سلسله یادداشت هایی ضمن اشاره به قوانین و شرایط انتخاباتی و احزاب و چهره موثر در انتخابات امسال، به بررسی چالش ها و مؤلفه های تاثیرگذار در این رویداد و پیامدهای آن بر آینده اسرائیل و منطقه خواهیم پرداخت.

آشنایی با نظام سیاسی رژیم صهیونیستی

نظام سیاسی اسرائیل بر پایه سیستم پارلمانی است که نخست وزیر در راس آن قرار می گیرد. این پارلمان (کنست) ۱۲۰ کرسی دارد که هر چهار سال یکبار از طریق انتخابات همگانی برگزار می شود. طبق قانون هر فرد بالای هجده سال ساکن سرزمین های اشغالی، فارغ از نژاد و قومیت امکان شرکت در رای گیری را دارد و طبق آمار، در انتخابات امسال حدود پنج میلیون و ششصد هزار نفر امکان شرکت در رای گیری را دارند.

در این انتخابات مردم به جای انتخاب اشخاص به احزاب رای می دهند و هر حزب برای اشغال هر کرسی حداقل باید دو درصد کل آرای موجود را به دست آورد. بدین ترتیب احزاب بر سر تعداد کرسی های بیشتر بر پارلمان رقابت کرده و نهایتاً حزب یا ائتلافی که موفق به کسب بیش از شصت کرسی شود می تواند نخست وزیر را تعیین کند.

البته با توجه به شرایط خاص و شکنندگی این رژیم، تاکنون هیچ حزبی نتوانسته است به صورت مستقل تعداد کرسی های لازم برای تشکیل دولت را کسب کند و همه دولت های اسرائیل از ائتلاف دو یا چند حزب تشکیل شده اند.

طبق قانون، ائتلاف پیروز ۲۸ روز فرصت دارد تا گزینه خود برای نخست وزیری را مشخص کند و اگر به هر دلیلی امکان تشکیل دولت فراهم نشد، در صورت موافقت رئیس جمهور، این فرصت برای چهارده روز دیگر تمدید خواهد شد.

اگر پس از اتمام این فرصت ۴۲ روزه، باز هم امکان تشکیل دولت فراهم نشود، عضو دیگری از کنست از طرف رئیس این رژیم مامور تشکیل دولت خواهد شد. اگر پس از ۲۸ روز این عضو جدید هم نتواند دولت خود را تشکیل دهد با درخواست کتبی حداقل ۶۱ نفر از اعضای کنست، رئیس رژیم صهیونیستی می تواند عضو ویژه ای از کنست را مامور تشکیل دولت کند که البته چنین وضعیتی تاکنون پیش نیامده است.

پس از تشکیل دولت نخست وزیر برگزیده، ۴۵ روز فرصت دارد تا اعضای کابینه را به کنست معرفی کند. پس از آن نخست وزیر با اعلام سیاست ها و خط مشی دولت جدید، از کنست درخواست رای اعتماد می کند و در صورت کسب رای اعتماد ۶۱ عضو، دولت وی رسمیت یافته و وزرای مربوطه امکان فعالیت را خواهند داشت.

امروزه ۳۸ حزب در سرزمين هاي اشغالي فعاليت مي كنند كه دليل اين تعداد بالاي احزاب نيز به بافت مهاجرتي اين رژيم و نياز به پاسخگويي به مطالبات گروه هاي مختلف مرتبط است. جمعيت كنوني اسرائيل متشكل از يهوديان ۱۰۲ كشور جهان است كه با ترفندهاي مختلف به اين محل كوچانده شده اند و همين بافت ناهمگون و تصنعي زمينه ساز گرايش ها و اختلاف هاي بسيار را فراهم كرده است. 

از بارزترين موارد مي توان به اختلاف ميان يهوديان شرقي (سفارديم) و يهوديان غربي (اشكنازي) و همچنين اختلاف ميان يهوديان ديندار و لائيك، يهوديان سياه پوست و سفيد پوست و همچنين ديدگاه هاي مختلف در زمينه صلح و چگونگي برخورد با فلسطينيان اشاره كرد. برآيند اين موضوع موجب شده تا به دليل تعداد بالاي احزاب رژيم صهيونيستي به طور ساختاري در تشكيل دولتي قدرتمند با اكثريت آرا ناكام باشد و همواره شاهد ائتلاف هاي دو يا چند حزبي در دولت هاي اسرائيل بوده ايم.

احزاب اسراييل را در سه دسته بندي كلي مي توان بررسي كرد:

۱.جريان هاي اشتراكي؛ كه به دنبال انديشه هاي ماركسيسم و سوسياليسم بوده و به جناح چپ معروفند. اين گروه ديدگاهي غيرديني و لائيك داشته و طرفدار عقب نشيني از مناطق اشغالي و صلح با فلسطينيان هستند.

۲.جريان ليبرال؛ اين گروه كه اصطلاحاً جناح راست ناميده مي شوند طرفدار سرمايه داري بوده و نسبت به چپ ها هم گرايش هاي ديني قوي تري دارند. به لحاظ سياسي هم مخالف صلح با فلسطينيان و عقب نشيني از مناطق اشغالي هستند.

۳.جريان ديني؛ گرايشات شديد ديني داشته و به دو گروه موافق صهيونيسم و مخالف آن تقسيم مي شوند و اصولاً اعتقادي به روند صلح ندارند.

البته غير از اين سه گروه جريان چهارمي به نام احزاب عربي هم وجود دارند كه بيشتر با هدف جلب آراي اعراب سرزمين هاي اشغالي و ارايه چهره اي دموكراتيك از اين رژيم در جهان تشكيل شده اند.