مردان به سلامت خود توجه ندارند، خانواده‌ها به آنها توجه کنند/ سرطان پروستات ربطی به فعالیت جنسی دارد؟

امید کریمی:  روز ملی سلامت مردان، یعنی امروز، نخستین پنجشنبه اسفند. مردان چقدر به سلامت خود توجه می کنند؟ لابد شما هم معتقدید هیچ. در روزهای گذشته بارها درباره بی توجهی مردان به سلامتشان شنیده و خوانده اید. اما چرا چنین است؟

برای پاسخ به این سوال و سوالات بیشتری در رابطه با سلامت مردان، سراغ دکتر محمدرضا نوروزی، اورولوژیست، رئیس مرکز تحقیقات سرطان‌های کلیه و مجاری ادراری،  عضو هیات مدیره انجمن اورولوژی و یکی از فعال ترین پزشکان در زمینه سلامت مردان رفتیم.

مطابق رسم همیشگی خبرآنلاین، از نوروزی خواستیم که به کافه خبر بیاید تا حضوری و مفصل گفتگو کنیم. البته قول و قرارها گذاشته شد،‌ اما در آخرین لحظات، برنامه ها بهم ریخت و به دلیل مشغله کاری او، مصاحبه حضوری انجام نشد.

مصاحبه تلفنی نه چندان بلندی که می خوانید، در زمانی انجام شد که نوروزی از بیمارستانی به بیمارستان دیگر می رفت و اتفاقا سوالات هم از همین مشغله کاری شروع شد؛

آقای دکتر، شما وقت مصاحبه حضور نیم ساعته، یک ساعته هم ندارید. این همه به سلامت مردان سفارش می کنید، چقدر به سلامت خودتان توجه دارید؟

(می خندد) واقعا هیچ. مردان پزشک در فکر سلامت خود نیستند. مدتی است که می بینیم برخی از بیماری ها که قبلا سابقه نداشته است، در گروه های پزشکی شیوع پیدا می کند. سرطان های مختلف یا بیماری های قلبی و عروقی را بیشتر می بینیم. پزشکان واقعا به دلیل مشغله کاری به فکر سلامت خود نیستند.

یکی دو روز پیش اعلام شد بیماری های کلیوی در مردان ۲.۵ برابر زنان است. چرا این اتفاق در مردان می افتد؟ بیماری کلیوی چه ربطی به جنیسیت دارد؟

عوامل آسیب رسان به کلیه در مردان بیشتر است. مثلا بیماری پر فشاری خون و یا قند خون که به نوعی تابعی از عوامل اجتماعی هستند. چون مردان در مسیر عوامل اجتماعی و عوامل تغذیه ای بیشتر قرار دارند. مثل پر فشاری خون وبیماری قند و تشخیص های دیررس از عواملی هست که مردان را بیشتر در معرض بیماری های دیگر قرار می دهد. ضمن اینکه مردان بیشتر در معرض رژیم های غذایی نامناسب قرار دارند.

نخستین پنجشنبه اسفندها، روز سلامت مردان نام گذاری شده است، آیا فقط یک روز برای توجه به سلامت مردان کافی است؟ برنامه بلند مدتی برای توجه به سلامت مردان وجود دارد؟

چرا دروغ بگوییم؟ نه، برنامه بلند مدتی وجود ندارد. یک روز یا یک هفته را گذاشتیم تا هشدار دهیم به مردان که به سلامتشان توجه بیشتری داشته باشند. اما این هم درست نیست که مردان را از کلیت جامعه جدا کنیم. مردان جزو جامعه هستند و البته لزومی ندارد به بگوییم به صورت ثابت به سلامت مردان توجه شود. اما این یک روز و یک هفته برای این است که به مردان یادآوری کنیم نباید از بیماری های خودشان غفلت کنند.

عمده بیماری ها در مردان و زنان دیده می شوند، اما چرا در یک گروه جنسیتی در مرحله پیشرفته تری بروز پیدا می کنند؟

چون مردان اغلب عوامل بیماری ها را انکار می کنند و دیرتر راضی می شوند به برای بیماری هایشان به پزشک مراجعه کنند. برخی آمارها وجود دارد که نشان می دهد بیماران مرد در مراحل پیشرفته تری به پزشک مراجعه می کنند. مثال می زنم، در سرطان ها این آمار وجود دارد؛ در سرطان مثانه که مشترک دو جنس است، آمار نشان داده مردان دروضعیت بدتری حتی تا ۴ برابر وخیم تر از زنان به پزشک مراجعه می کنند. یعنی مردان توجهی به علایم بیماری هایشان ندارند. مثلا در پسران جوان (۱۵ تا ۳۵ سال)، سرطان های بیضه مشاهده می شود، پسران به جای اینکه وقتی تغییرات حجمی بیضه را می بینند، نگران شوند، موضوع را انکار می کنند، به فراموشی می سپارند. زنان از نظر آماری به درد مقاوم ترند اما به علائم حساس ترند و سریعتر به پزشک مراجعه می کنند.

مردان چرا به بیماری هایشان بی تفاوت ترند؟ فقط به دلیل اینکه غرور مردانه دارند و یا مشغله کاری؟

غفلت مردان در مراجعه به پزشک را ناشی از چند نکته می دانیم؛ مردان کمتر خود را در معرض اموزش های مربوط به سلامت قرار می دهند. وقتی رسانه ها، تلویزیون یا روزنامه ها درباره نکات سلامتی برنامه ای پخش می کنند، کمتر مردان به آن توجه می کنند. اما زنان بیشتر در معرض رسانه ها هستند و اطلاع رسانی ها را می پذریند. دوم اینکه حس غرور مردان در رابطه با اینکه تمایل ندارند بیمار فرض شوند، بسیار موثر است. اما زنان ابایی ندارند از اینکه بیماری شان را نشان دهند. همین است که یک مرد وقتی خون در ادرارش می بیند، توجه نمی کند، اما زنان با همین نشانه به پزشک مراجعه می کنند و ممکن است سرطان مثانه را زودتر متوجه شوند. مردان علامت را به عنوان بیماری تلقی می کنند و توجهی به چک آپ ندارند. در بیماری هایی که نشانه ای ندارند،‌ مثلا سرطان پروستات که علائم خاصی ممکن است نداشته باشد و فقط در چک آپ مشخص می شود، در مراحل پیشرفته به پزشک مراجعه می کنند. این درحالی است که زنان برای سرطان پستان که عمومیت بیشتری در جنسیتشان دارد، تست های چک آپ را بیشتر انجام می دهند.

نکته ای که وجود دارد،‌ هرچقدر هم که بگویید، مردان توجهی به سلامتشان نمی کنند. به نظر باید خانواده ها را توجیه کرد.

اتفاقا در مورد بیماری های مخصوص مردان، بیشترین هدفمان آشنایی خانواده ها با علائم بیماری هایی هست که در مراحل اولیه شروع می شوند، توصیه ما این است که هر گونه تغییر در وضعیت ادرار، تغییر رنگ، وجود خون یا تغییرات حجمی عضوی را جدی بگیرند. هر خونی در ادرار ممکن است نشانه سرطان مثانه باشد. قطره قطره آمدن ادرار از نشانه های سرطان پروستات است.

همیشه در حوالی روز سلامت مردان به سرطان پروستات بسیار تاکید می شود. چرا این غده مردانه، سرطانی می شود؟

پروستات یک غده مخصوص آقایان است. همه مردان از یک سنی پروستاتشان بزرگ می شود. اما برخی مردان هستند که دچار سرطان پروستات می شوند. پروستات تحت تاثیر هورمون مردانه است. امکان سرطان پروستات در مردان وجود دارد. شایع ترین سرطان مردانه است. یکی از عواملی است که بالاترین آمار مرگ و میر بیماری ها را در مردان دارد. اما اینکه چرا بوجود می آید هنوز مشخص نیست. اما عومالی مانند رژیم های غذایی پر چرب و استرس های محیطی در آن تاثیر زیادی دارد.

بسیار گفته می شود که پروستات دلایل جنسی دارد،‌ چنین چیزی درست است؟

نه، اینکه می گویند پرکاری جنسی یا کم کاری جنسی موجب سرطان پروستات می شود، بیشتر یک حرف عوامانه است، موضوع اثبات شده ای نیست.

گفتید سرطان پروستات عمدتا نشانه خاصی ندارد، برای سرطان پروستات مردان باید از چه سنی چک آپ کنند؟

مردان معمول از ۵۰ سال به بالا چک آپ داشته باشند و مردانی که در داخل خانواده آنها سرطان پروستات سابقه دارد، باید از ۴۰ سال به بالا چک آپ داشته باشند.

در همین روزها هشدارهایی هم درباره سرطان بیضه در مردان جوان داده شده.

یکی از بیماری های اختصاصی آقایان سرطان بیضه هست؛ این بیماری در سنین بین ۱۵ تا ۳۵ سال می تواند در بین مردان جوان رخ دهد.

چرا مردان جوان؟

در این سنین است که سلول های جنسی فعال هستند. چون در این سنین فعالیت چرخش سلولی بیضه زیاد است، سلول ها ممکن است مسیر انحرافی را طی کنند و سرطان بیضه بوجود بیاید.

چقدر این بیماری خطرناک است؟ امکان پیشگیری دارد؟

سرطان بیضه در مراحل ابتدایی به راحتی قابل تشخیص است. یکی از تفاوت های سرطان بیضه و پروستات این است که در سرطان بیضه، سلول ها سریع رشد می کند. یک سلول در سرطان پروستات ۴ سال طول می کشد تا دوبرابر شود، اما در سرطان بیضه فقط یک ماه. سرطان بیضه سرطانی هست که اگر زود تشخیص داده شود، می شود درمان شود، ‌اما اگر دیر تشخیص داده شود، می تواند تمام بدن را بگیرد و همین خطرناک است. دلیل هم همان بالا بودن ترنوول سلولی سرطان بیضه است. اما متاسفانه مردان جوان وقتی بیضه شان بزرگ می شود، چون درد هم ندارد‌، دیر به پزشک مراجعه می کنند. با این حال شیوع سرطان بیضه زیاد نیست.

از بیماری های مختص مردان بگذریم؛ مردان قربانیان اصلی بیماری های مشترک دو جنس و البته حوادث کاری و رانندگی هم هستند.

درست است؛ درواقع در بیماری های عمومی و حوادث بیشتر در معرض آسیب و مرگ هستند؛ در کشته های ناشی از تصادفات رانندگی ۸۷ درصد مردان هستند. بیماری هایی که به عوامل بیرونی در ارتباط است، مثلا سیگار، مردان آمار به مراتب بالاتری دارند. مردان به دلیل غفلت از بیماری ها، خودشان را بیشتر در معرض بیماری و مرگ قرار می دهد. آنها باید هشدارها را جدی بگیرند. اگر سرفه کردند و خلط خونی داشت، نگویند هیچ چیزی نیست و ان را جدی بگیرند، شاید نشانه ای از سرطان ریه باشد.

۴۷۴۷