باد داعش به بادبان کشتی ترکیه

در آخرين ساعات يكشنبه 23 فوريه ،دولت تركيه اعلام كرد ارتش اين كشور با حمله به خاك سوريه ،بقاياي جسد سليمان شاه (نياي پادشاهان عثمااني)و 28 محافظان مقبره وي را جابجا كرده وبه خاك تركيه انتقال داده است. مقبره سليمان شاه در روستای کارا کوزاک واقع در 30 کیلومتری مرز ترکیه و سوریه، نزدیک استان حلب قرار دارد. ظاهرا بر اساس تفاهم نامه ايي ميان ميان دولت وقت عثماني ودولت فرانسه در سال 1921 این منطقه هر چند در خاك سوريه ،اما جزء قلمرو ترکیه محسوب می شود.داود اوغلو نخست وزیر ترکیه در پاسخ به واكنش هاي بين المللي گفته است " این مکان برای ترکیه از نظر تاریخی باارزش محسوب می شود. او افزود پس از تخلیه محل ، مقبره خالي شاه سلیمان از سوی نیروهای نظامی ترکیه منفجر شد تا به گفته نخست وزیر ترکیه در آینده از سوی گروه داعش یا دیگر گروه های شبه نظامی در سوریه مورد سوء استفاده قرار نگیرد. از سوي ديگر دمشق همانگونه كه انتظار مي رفت اقدام آنكارا را محكوم و اعلام كرد حق پاسخگويي را براي خود محفوظ ميداند. اينكه دولت سوريه تا چه حد قادربه عملي كردن تهديد خود است ،باتوجه به وضعيتي كه با آن دست و پنجه نرم مي كند،بدون ترديد بيش از يك تهديد تبليغاتي گفته هاي سخنگوي دولت سوريه ارزش ديگري ندارد. چراكه شمال سوريه خصوصا منطقه مورد حمله ارتش تركيه سالهاست از كنترل دولت دمشق خارج ودر دست شورشيان مخالف اسد قرار دارد. منطقه ايي كه طي 8 ماه گذشته عملا توسط شبه نظاميان داعش و جبهه النصر اداره شده است.
نگراني نسبت به نيات و اهداف آنكارا در منطقه عربي و غرب آسيا مدتهاست ذهن بسياري از تحليل گران سياسي و بين المللي را به خود مشغول كرده . به جز كشور هاي منطقه خصوصا ايران و عراق،اين اهداف حتي موجب بروز نگراني هايي در واشنگتن و پاره اي پايتخت هاي اروپايي شده است. سخنان آقاي بايدن اوايل اكتبر سال گذشته و خانم مركل در فوريه امسال مبني برحمايت دولت تركيه از شبه نظاميان مسلح در سوريه وعراق و كمك به نيرو هاي داعش ، خشم مقامات ترك خصوصا آقاي اردوغان را برانگيخت. اما يك ديپلمات اروپايي مقيم استانبول كه مايل به افشاي نام خود نبود مي گويد"خشم اردوغان بيشتر به دليل افشا گري علني اقداماتش صورت گرفت. كما اينكه وي حاضرنشده توضيح قانع كننده ايي در باره اخبار منتشر شده در باره حمايت مخفي و سيستماتك كشورش از شبه نظاميان مسلح ارائه كند".اخبار 24 ساعت گذشته در باره اين اقدام تعجب برانگيز ارتش تركيه تا حدود زيادي ديدگاه هاي اين ديپلمات و ديگر محافل سياسي و امنيتي را تاييد مي كند. تعجب نه صرفا به دليل انجام عمليات امنيتي "مرده ربائئ" در شمال سوريه و نه حتي لشكري كشي رسمي به خاك اين كشور،بلكه بيشتر به اين علت كه ارتش تركيه بدون هيچ مقاومتي از سوي شبه نظاميان داعش و جبهه النصر مستقر در منطقه وارد حوزه تحت تسلط آنها مي شود ، از سد آنها به راحتي عبور ميكند،عمليات مورد هدف را انجام و به سلامت وبا دست تكان دادن هاي شبه نظاميان مسلح به خاك خود باز مي گردد.آنگاه و دركمال ناباوري آقاي اردوغان ارتباط سيستماتيك با داعش و جبهه النصر را انكار مي كند. پاره ايي گزارش هاي خبري حكايت از آن دارد كه پيش از شروع عمليات ،فرماندهان ارتش تركيه با فرماندهان منطقه ايي داعش براي انجام بي دردسر عمليات "سليمان شاه" به توافقات لازم كرده بودند.اما حتي اگر اين گزارش ها خيلي دقيق هم نباشند - كه هستند- نوع عمليات و وسعت آن منطقا نمي توانسته بدون هماهنگي و اطلاع شبه نظاميان تا بن دندان مسلح صورت گرفته باشد. تماس و هماهنگي هايي اينچنين است ( رسما از ژوئن سال گذشته افشاءشد) كه هرگونه خوشبيني نسبت اهداف و نيات آميخته به ناسيوناليزم تركي - عثماني آقاي اردوغان و دولت نخست وزيري وي را زير سوال برده است. ناسيوناليزمي كه آميختگي ابزاري حيرت آوري نيز با نيات و باور هاي ايدئولوژيك آنها دارد. به باور من اقدام ارتش تركيه بيش ازآنكه عملياتي براي مرده ربايي باشد ،بيشتر حاوي 2 پيام مخاطره آميز است.اول،آنكارا متاثر از شرايط بحراني منطقه به خود حق داده وميدهد در هر زمان و هر كجا اقدام به مداخله و عمليات نظامي كند. دوم در صورت تداوم بحران در سوريه و عدم دست يابي به يك راه حل منتج به نتيجه(سياسي يا نظامي) آماده حضور و اشغال بخش هايي از خاك سوريه و تشكيل منطقه ايي خود گردان تحت نظر خود را دارد. اعلام حمايت كردهاي شمال سوريه از اقدام تركيه بسيار تامل برانگيز است.
آيا آنكارا به دنبال مدل سازي شمال قبرس در شمال سوريه يا منطقه اقليم كردستان در شمال عراق است؟ نمي دانم ، مي تواند گزينه ايي به شدت قابل تامل باشد. اردوغان تا كنون نشان داده سياستمداري غير قابل پيش بيني ست.اما آنچه موجب نگراني شده،نه اين خصلت كه جاه طلبي بر گرفته از سنت هاي عثماني اوست كه بسياري را به فكر فرو برده است.در برابر اين جاه طلبي چه مي توان كرد؟

[email protected]