زیاده‌خواهی‌های آمریکا در مذاکرات هسته‌ای چیست؟

اظهارات جان کری، وزیر خارجه آمریکا در لندن پیش از مذاکرات اخیر ژنو ارزیابی‌های مختلفی را در میان مقامات، رسانه‌ها و تحلیل‌گران ایران و آمریکا ایجاد کرد. برخی تحلیل‌گران و کارشناسان ایرانی این اظهارات را بازی رسانه‌یی و اقدامی برای امتیازگیری بیش‌تر و ناشی از ناکامی آمریکا در تحمیل خواسته‌های خود در مذاکرات دانستند.

به گزارش خبرنگار انرژی هسته‌ای خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، این کارشناسان بر این نظرند که اظهارات وزیر خارجه آمریکا در شرایطی که مسوولان مختلف رژیم صهیونیستی نسبت به انجام توافق میان ایران و 1+5 در حال واکنش شدید و مستمر هستند، حاکی از آن است که در صورت شکست مذاکرات، مسوولیت آن متوجه آمریکا به عنوان کشوری که پایبند به حل مسایل از طریق مذاکره نیست، خواهد بود.

جان کری هفته گذشته در اظهاراتی در لندن گفته بود که اگر ایران آماده تصمیم‌گیری‌های لازم برای پیشبرد مذاکرات نباشد، آمریکا حاضر است که مذاکرات را ترک کند.

کارشناسان معتقدند این اظهارات ناشی از ناکامی آن‌ها در تحمیل خواسته‌های خود در مذاکرات به ایران است.

آن‌ها معتقدند که اختلاف‌های گسترده آمریکا و رژیم صهیونیستی بر سر مذاکرات و توافق جامع هسته‌ای مورد اعتراض دیگر کشورها نیز قرار گرفته است که نشان می‌هد موضع هسته‌ای ایران به دلایل سیاسی و نه فنی بر خلاف ادعاهای گذشته مورد مخالفت قرار دارد. این مساله نشان می‌دهد مشکل اصلی توافق متوجه ایران نیست، بلکه آمریکا نمی‌تواند بین به زیاده‌خواهی‌های خود و رژیم صهیونیستی و خواست جامعه جهانی برای حل دیپلماتیک موضوع هسته‌ای یک انتخاب داشته باشد.

کارشناسان بر این نظرند که آمریکا با وجود پذیرش غنی‌سازی ایران اما هم‌چنان سعی دارد از هر منفذی برای خنثی‌سازی برنامه هسته‌ای ایران استفاده کند و این چالشی است که آمریکا هنوز خود را از آن رها نکرده است و همین رویکرد موجب پیچیده و طولانی شدن مذاکرات شده است.

از سویی آمریکا بر اساس ساختار فکری و سیاست اعمالی‌اش به دنبال مهار ایران به شکلی مسالمت‌آمیز به ویژه در منطقه بوده است و از هر فرصتی برای تغییر رفتار ایران استفاده می‌کند و مذاکرات هسته‌ای طی یک دهه گذشته از این امر چه از سوی جمهوری‌خواهان و چه دموکرات‌ها مستثنی نبوده است. برخی کارشناسان دلیل پیچیدگی مذاکرات هسته‌ای و دشواری در رسیدن به راه‌حل نهایی را ناشی از دخالت موضوعات منطقه‌یی از سوی آمریکا در مذاکرات می‌دانند. آن‌ها معتقدند ضربه‌ای که دموکرات‎ها در تحریم همه‌جانبه و یک‌جانبه به ایران وارد کردند بی‌سابقه و از عهده جمهوری‌خواهان خارج بود.

اگرچه برخی تحلیل‌گران منافع هم‌پیمانان آمریکا در منطقه را عامل شکل‌گیری این رویکرد آمریکا و اصرار وی بر آن می‌دانند اما برخی دیگر معتقدند پیگیری این رویکرد در راستای منافع و سیاست‌های کلان این کشور در میان‌مدت و بلندمدت نیز است.

در این بین مقامات و کارشناسان ایرانی بخشی از اظهارات جان کری را ناشی از ناتوانی آن‌ها در تامین خواست‌های‌شان در مذاکرات می‌دانند و معتقدند آمریکا پس از مذاکرات وین در آذرماه سال جاری بر زیاده‌خواهی خود افزوده است که نه فقط مسایل هسته‌ای را شامل می‌شود بلکه مسایل منطقه‌یی مرتبط با ایران را در بر می‌گیرد.

پس از آن بود که واژه "زیاده خواهی" به کلید واژه سخنان مقامات کشورمان در سطوح مختلف تبدیل شد. اما آش زیاده‌خواهی آمریکایی‌ها آنقدر شور شده است که حتی واکنش آیت‌الله هاشمی رفسنجانی که از حامیان مذاکرات و تعامل با 1+5 برای حل مساله هسته‌ای است را هم در پی داشت.

آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام یک روز قبل از 22 بهمن امسال گفت: ما بیش از حق‌مان نمی‌خواهیم اما اگر آن‌ها بیش از مقررات قانونی از ما بخواهند با مذاکرات هسته‌ای خداحافظی می‌کنیم.

اما هنوز این سوال بی پاسخ است که این زیاده‌خواهی‌ها چیست؟

مقام معظم رهبری در سخنان 29 بهمن خود اظهار کردند: هدف اصلی آن‌ها از این اقدامات، تحقیر ملت ایران و متوقف کردن حرکت عظیم ملت و نظام اسلامی به سوی تمدن نوین اسلامی است و معتقدم حتی اگر در مساله هسته‌ای نیز همان خواسته‌هایی را که آن‌ها دیکته می‌کنند را قبول کنیم، باز هم تحریم‌ها برداشته نخواهد شد زیرا آن‌ها با اصل انقلاب مخالفند.

برخی کارشناسان نیز بر این اعتقادند که تا مساله آمریکا با ایران به لحاظ ایدئولوژی و سیاست‌های منطقه‌یی ایران حل نشود آمریکا تحریم‌ها را به طور کامل برنداشته و رسیدن به یک توافق جامع امکان‌پذیر نخواهد بود.

این کارشناسان دلیل این رویکرد آمریکا را ناشی از نگاه آن‌ها به هسته‌ای شدن ایران و تاثیر آن بر برخی کشورها می‌دانند.

در عین حال نقش‌آفرینی ایران در چند دهه اخیر در منطقه و رویکرد صلح‌طلبانه‌اش موجب ثبات منطقه شده است و ایران در حال حاضر به‌عنوان لنگرگاه ثبات در منطقه مطرح است و شاید به همین دلیل است که اکثر کشورهای جهان به نقش مثبت ایران در تحولات خاورمیانه اذعان دارند و معتقدند برای دست‌یافتن به صلح در منطقه و خاورمیانه ناگزیر از همکاری با جمهوری اسلامی هستند.

در همین راستاست که توافق جامع با ایران می‌تواند به منزله تغییر ژئوپولتیک منطقه قلمداد شود و شاید فشارهای آمریکا در مذاکرات برای دست‌یابی به امتیازهای بیش‌تر در این زمینه باشد.

انتهای پیام