مروری بر نامه نگاری های باراک اوباما بارهبرانقلاب/ رئیس جمهور آمریکا امسال هم نوروز راتبریک می گوید؟

باراک اوباما از زمان حضور در کاخ سفید تاکنون علاوه بر سنت تبریک عید نوروز به مردم ایران سنت دیگری را هم پایه گذاری کرد: نامه نگاری به مقامات ارشد جمهوری اسلامی ایران.

رئیس جمهوری آمریکا در هفت سال گذشته تاکنون 4 نامه برای مقام معظم رهبری نوشته است، نامه هایی که محرمانه و به طور مستقیم از سوی رئیس جمهوری آمریکا خطاب به آیت الله علی خامنه ای ارسال شده است؛ نامه هایی که هیچ گاه متن کامل آنها فاش و یا رسانه ای نشد و خبر ارسال آنها نیز از سوی رسانه ها و مقامات ایرانی و یا از طریق رسانه های غربی مورد گمانه زنی قرار گرفته و اعلام شد.

خبر روز جمعه روزنامه وال استریت ژورنال درباره پاسخ رهبر ایران به چهارمین نامه ای که اوباما ارسال کرده بود اما بار دیگر نامه نگاری های چند سال اخیر را بر سر زبان ها انداخت؛ اگرچه تا چند ماه گذشته هیچ گاه پاسخ به این نامه ها از سوی هیچ یک از مقامات ارشد ایران تایید و یا به آن اشاره هم نشده بود اما این علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی بود که برای نخستین بار این نامه نگاری ها و پاسخ به آن را مورد تایید قرار داد.

شمخانی در این باره گفت: "نامه نگاری رئیس جمهور آمریکا دارای سابقه چندین ساله است و در برخی موارد نیز پاسخ هایی به این مکاتبات ارایه شده است."

روز گذشته نیز، مشاور نماینده ولی فقیه در واکنش به ادعای روزنامه وال استریت ژورنال درباره پاسخ به نامه اوباما عنوان داشت: به نامه‌هایی که در گذشته توسط رئیس‌جمهوری آمریکا برای مقام های جمهوری اسلامی ایران و به خصوص مقام معظم رهبری نوشته شده، پاسخ محترمانه، معقول و منطقی داده شده است.

اردیبهشت 88، شهریور 88، دی ماه 90 و آبان 93 ، چهار برهه زمانی بودند که بر اساس آنچه رسانه های غربی فاش کردند، باراک اوبامای دموکرات به رهبر جمهوری اسلامی ایران نامه نوشت. نامه هایی که هریک حواشی و متنی به همراه داشتند.

نامه نخست اوباما به رهبری ایران پیش از انتخابات ریاست جمهوری سال 88 برای مقام معظم رهبری ارسال شد و در آن اوباما خواستار بهبود روابط دو کشور شده بود، رهبر جمهوری اسلامی ایران نیز در خطبه های نماز جمعه تاریخی پس از حوادث انتخابات آن سال، اشاره تلویحی به این نامه نگاری داشتند؛ ایشان در این باره عنوان کردند:از قول رئیس جمهور آمریکا نقل شد که گفته ما منتظر چنین روزی بودیم که مردم به خیابانها بریزند. از آنطرف نامه بنویسند، اظهار علاقه ‌به روابط کنند، ابراز احترام به جمهوری اسلامی بکنند، از این طرف این حرفها را بزنند. کدام را ما باور کنیم؟''

به نوشته سایت تابناک نامه نگاری نخست اوباما به رهبر ایران در همان زمان یعنی پیش از انتخابات سال 88 از سوی مقام معظم رهبری با پاسخ همراه بوده است. ادعایی که آن زمان از سوی هیچ مقام رسمی مورد تایید قرار نگرفت.

نامه دوم در شهریور ماه سال 88 برای رهبر ایران ارسال شد و این بار این سایت تابناک بود که ارسال این نامه را افشا و محتوای آن را درخواست مجدد رئیس جمهوری آمریکا از مقام ارشد ایران برای بهبود روابط دو کشور عنوان کرد. سایت تابناک در توضیح این نامه می نویسد که هر چند جزییات نامه روشن نیست اما رئیس ‌جمهور آمریکا با فرستادن این نامه به دنبال راهی برای مذاکره با ایران است.

روزنامه واشنگتن‌ تایمز هم خبر داد که اوباما درآن نامه خواهان ''همکاری بهتر'' میان ایران و آمریکا شده بود.

مقام معظم رهبری اما پس از گذشت چند ماه از این نامه نگاری در سخنانی تلویحا به آن اشاره کرده و فرمودند: همین رئیس جمهور جدید آمریکا، حرفهای قشنگی زد؛ به ما هم مکرر پیغام داد؛ شفاهی، کتبی، که بیایید صفحه راعوض کنیم، بیایید وضع تازه‌ای درست کنیم، بیایید در حل مشکلات عالم با همدیگر همکاری کنیم؛ تا این حد! ما هم گفتیم پیش ‌داوری نکنیم؛ ما به عمل نگاه می‌کنیم. گفتند، می‌خواهیم تغییر ایجاد کنیم. گفتیم خوب، ببینیم تغییر را.''

سومین نامه نگاری رئیس جمهوری آمریکا به رهبر ایران اما دو سال بعد و در زمستان سال 90 ارسال شد. این بار علی مطهری، نماینده اصولگرای مجلس ایران بود که از این نامه نگاری خبر داد و گفت که بخشی از این نامه تهدید و بخش دیگری از آن مواضع دوستی بوده است.

علی مطهری همچنین دراین باره گفت که اوباما در این نامه که در میانه تهدید ایران به بستن تنگه هرمز ارسال شده بود نوشته است که بستن تنگه هرمزخط قرمز ما است.

سومین نامه نگاری اوباما به تهران اما به نظر می رسد لحنی متفاوت با دو نامه قبلی و در شرایطی متفاوت ارسال شده بود. دورانی که از یک سو مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 بدون رسیدن به نتیجه خاصی برگزار می شد و از سوی دیگر تحریم های غرب علیه ایران روز به روز در حال افزایش بود.

چهارمین نامه ای که از واشنگتن به تهران ارسال شد اما در شرایطی متفاوت نوشته شده بود؛ دور جدیدی از مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 پس از روی کار آمدن دولت جدید در ایران آغاز شده بود و تهران و واشنگتن چندین دوره مذاکرات محرمانه برگزار کرده بودند و دو طرف در آستانه ضرب الاجل دستیابی به توافق نهایی بودند؛ در شرایطی که داعش فرصت خروج نیروهای آمریکایی در عراق و ضعف ارتش در این کشور را مغتنم و جنایت های بی نظیری را در این کشور به راه انداخته بود.

اوباما در این نامه به منافع مشترک ایران و آمریکا و همکاری های مشترک برای دفع خطر داعش اشاره کرده بود؛ نامه نگاری که در آن زمان و با افشای آن از سوی روزنامه وال استریت ژورنال به شدت واکنش جمهوری خواهان واشنگتن در انتقاد از روند نامه نگاری را به همراه داشت.

آنچه که از این نامه نگاری ها و پاسخ منطقی، محترمانه و معقول به آنها بر می آید این است که بی شک دو کشور ایران و آمریکا به ویژه پس از توافق ژنو مسیر دیپلماسی جدیدی را آغاز کرده اند، اگرچه بنا بر گفته مقام معظم رهبری هیچ گاه حرف و عمل واشنگتن در قبال ایران و منطقه یکسان نبوده و سرشار از تناقض بوده است اما این موضوع بیش از گذشته دست برتر ایران و نقش کلیدی این بازیگر فعال و مهم منطقه ای را عیان کرده است.

45231