ملک سلمان و آینده روابط با کشورهای حوزه خلیج فارس

 با مرگ ملک عبدالله بن عبدالعزیز و بیعت مقامات و شهروندان عربستانی با پادشاه جدید این کشور سلمان بن عبدالعزیز حالا با خیلی از پرونده‌های داغ و جنجالی درباره حوادث کشورهای حوزه خلیج فارس و منطقه خاورمیانه رو به روست که به نظر می‌رسد که یمن داغ‌ترین پرونده در میان پرونده‌های روی میز پادشاه جدید باشد.

 روزنامه العربیه الجدید در تحلیلی در خصوص عربستان و مسائل پیش روی سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه جدید این کشور چنین می‌نویسد: به نظر می‌رسد پرونده یمن بارز‌ترین و برجسته‌ترین چالش خارجی و منطقه‌ای باشد که سلمان بن عبدالعزیز که از روز جمعه بر اریکه قدرت در عربستان تکیه زده با آن رو به روست.

یمن که در حال حاضر بعد از انقلاب حوثی‌ها و تسلط آنها در صنعا برای کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و در راس آنها عربستان به مثابه چالشی است که امکان غفلت از آنچه در یمن اتفاق می‌افتد و سکوت درباره آن وجود ندارد.

بیماری ملک عبدالله بن عبدالعزیز به شکل واضحی در اتخاذ تصمیمات عربستان و کشورهای حوزه خلیج فارس در قبال حوادث یمن موثر و ریاض میزبان نشست فوق‌العاده‌ای بود که توسط وزرای خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس چهارشنبه گذشته برگزار شد و در پایان آن بر مشروعیت عبدربه منصور هادی،‌ رئیس جمهور مستعفی یمن تاکید و اعلام شد که اقدام حوثی‌ها "کودتا" به حساب می‌آید.

اما استعفای هادی و دولت وی و افتادن زمام امور به دست حوثی‌ها چیزی است که اوضاع این کشور را تهدید و احتمال جدایی و دو دستگی در یمن را بیشتر می‌کند. لذا از ریاض و پادشاه جدید این کشور انتظار می‌رود که در تعامل با بحران یمن فعال بوده و تصمیماتی فوری برای حمایت از منافع حیاتی عربستان و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در یمن اتخاذ کنند.

پادشاه جدید عربستان با مرگ ملک عبدالله با جمعی از پرونده‌های منطقه‌ای و عربی روبه‌رو است که مبارزه با تروریسم و جنگ ائتلاف بین‌المللی ضد داعش در عراق و سوریه که با حضور 20 کشور خارجی صورت می‌گیرد و همچنین کاهش قیمت نفت و تاثیر آن بر اوضاع داخلی عربستان بخشی از این پرونده‌هاست.

همچنین ادامه پرونده اصلاحات که ملک عبدالله پیش از مرگش آن را آغاز کرده بود یکی دیگر از مسئولیت‌هایی است که سلمان بن عبدالعزیز با آن رو به روست.

وجود این پرونده‌ها چالش‌های بزرگی را پیش روی پادشاه جدید ایجاد کرده و می‌طلبد که سلمان بن عبدالعزیز 79 ساله تصمیماتی مهم و سرنوشت ساز در عرصه‌های داخلی و خارجی اتخاذ کند. کسی که در سال‌های گذشته در تصمیم‌گیری‌های مهم در دو عرصه مذکور نقش داشت.

مرگ ملک عبدالله براساس گفته تحلیل‌گران کشورهای حوزه خلیج فارس بر روابط کشورهای عربی حوزه خلیج فارس تاثیری نگذاشت و آشتی در میان این کشورها یعنی میان دوحه با ریاض، منامه و ابوظبی از سوی دیگر آخرین دستاوردی بود که ملک عبدالله فقید آن را کسب کرد و این دستاورد زمینه‌ای برای برگزاری نشست سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و دسامبر گذشته در دوحه را فراهم کرد.

براساس تفاهم صورت گرفته با نظارت ریاض سفیران عربستان، بحرین و امارات بار دیگر و پس از یک غیبت هشت ماهه به عربستان بازگشتند.

مشخص است که این آشتی در انتقال تخت پادشاهی در عربستان به سلمان بن عبدالعزیز تاثیری نداشت و عربستان همچنان و به احتمال زیاد چیزی که پادشاه سابق عربستان در خصوص عادی سازی روابط دوحه با قاهره آغاز کرده بود و خالد العطیه، وزیر خارجه قطر از آن به عنوان اختلاف در دیدگاه‌ها یاد می‌کرد توسط سلمان بن عبدالعزیز دنبال شود.

تعهد پادشاه جدید عربستان در اولین سخنرانی‌اش پس از به دست گرفتن قدرت نشان می‌دهد که سلمان قصد ادامه مسیر پیشینیان خود را دارد و این مساله حکایت از آن دارد که هیچ تغییری در سیاست‌های عربستان که کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس آن را سیاستی استراتژیک می‌دانند به وجود نیامده است. اما سوال مهمی که در اینجا مطرح است در خصوص سرنوشت طرح ملک عبدالله بن عبدالعزیز درباره تبدیل روابط کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس از همکاری به اتحاد کامل است.

این طرح مخالفت شدید عمان را در پی داشت و باعث شد که کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به ادامه مذاکراتشان از طریق کمیته‌ای بلندپایه ادامه دهند و تصمیم گیری در این خصوص را به تاخیر بیندازند.

به نحوی که احتمال می‌رود این مساله حتی در غیاب ملک عبدالله بن عبدالعزیز به فراموشی سپرده شده و روی میز پادشاه جدید قرار نگیرد.

در پایان باید گفت که انتقال قدرت در عربستان چیز غافلگیرانه‌ای نبود و تنها چیز جدیدی که اتفاق افتاده این بود که دفتر پادشاهی عربستان روز جمعه بیعت محمد بن نایف، وزیر کشور عربستان و ولیعهد ولیعهد را اعلام کرد تا وی به عنوان اولین کسی که از نسل دوم خاندان سعودی قدرت را به دست خواهد گرفت باشد و تعیین محمد بن سلمان پسر پادشاه کنونی به عنوان وزیر دفاع و جانشین وی و رئیس دفتر پادشاهی عربستان در حقیقت پیام واضحی بود مبنی بر اینکه خاندان حاکم عربستان درک کرده که زمان روی قدرت آمدن نسل دوم این خاندان یعنی نواده‌های عبدالعزیز آل سعود موسس خاندان پادشاهی عربستان فرا رسیده است.

49 261