ایجاد«ائتلاف بزرگ» برای سوریه/اخوانی ها هم مخالف توصیه های ترکیه هستند

به گزارش خبرگزاری مهر، در روزهای اخیر خبرهایی مبنی بر سفر رهبران حماس به ترکیه و احتمال انتقال دفتر حماس از دوحه قطر به ترکیه در رسانه های مطرح است. در همین خصوص گفتگویی با دکتر«نورای مرت» استاد علوم سیاسی دانشگاه استانبول و کارشناس مسائل منطقه انجام شده است که مشروح آن در زیر آمده است.

گفته می شود که دفتر حماس قرار است از قطر به ترکیه منتقل شود و برخی از مقامات حماس در همین راستا دیدارهایی از آنکارا داشته اند. چرا ترکیه در تلاش است روابط خود با حماس را توسعه دهد؟

حزب حاکم همیشه بنا به دلایل قابل فهم علاقمند به داشتن روابط نزدیک با حماس بوده است زیرا اولا حماس مشروع ترین نماینده فلسطینیان در کشورهای اسلامی است به ویژه در میان اسلام گراها، ثانیا بین حزب حاکم عدالت و توسعه ترکیه و حماس همگرایی های ایدئولوژیک وجود دارد و ثالثا نزدیکی ترکیه و حماس نقش کلیدی در نتیجه بخش بودن مذاکرات فلسطینیان دارد. آنچه که اخیرا موجب علاقمندی دولت ترکیه به نزدیک شدن به حماس شده است نیازی است که حزب حاکم برای جبران شکست سیاست خارجی اش دارد. دولت ترکیه در تلاش است تا در سیاست های خاورمیانه تاثیرگذار باشد و برای این منظور حماس شانس خوبی را به این حزب می دهد. علاوه بر اینها حماس در جریان آغاز تحولات و اتفاقات سوریه چرخشی در سیاست های خود داشت و از متحدان قدیمی خود فاصله گرفت هر چند امروز بعد از گذشت 3 سال و شکست سیاست های غربی ها و متحدان سنی آنها در سوریه اوضاع و احوال تغییر کرده است.

با توجه به مواضعی که قطر در راستای بهبود روابط خود با عربستان سعودی اخیرا در قبال اخوان المسلمین گرفته است، آیا می توان گفت که این امر موجب حمایت های بیشتر دولت ترکیه از اخوان المسلمین خواهد شد؟

شاید ترکیه بخواهد حمایت خود از اخوان المسلمین را افزایش دهد اما من مطمئن نیستم که در حال حاضر فضای برای اخوان المسلمین در سیاست های منطقه وجود داشته باشد. علت حذف اخوان المسلین از قدرت تنها کودتای نظامی در مصر نبود بلکه این گروه حمایت های غرب را هم از دست داده بود و علاوه بر اینها رهبری این گروه ثابت کرد که نسبت به پروسه دموکراسی سازی در مصر چندان متعهد نیست. اصلی ترین دلیل قطع حمایت های غرب از اخوان المسلمین ، ناتوانی اخوان المسلمین در فاصله گرفتن از رادیکالیسم بود. تنها در تونس الغنوشی توانست یک راه معتدل و میانه ای را در پیش گیرد حتی با اینکه تحت فشارهای غرب بود. اگر غنوشی هم به توصیه های ترکیه مشابه آنچه که به اخوان المسلمین مصر می کرد توجه می کرد و به کار می بست الان اوضاعش اینگونه نبود. حتی گفته می شود برخی اعضاء اخوان المسلمین مصر به توصیه های سیاسی ترکیه معترض هستند. بطور کلی تحولات بهار عربی نشان داد که علت موفق نبودن اخوان المسلمین فقط ناکارآمدی این گروه و فاصله نگرفتن این گروه از گروه های رادیکال نبوده است بلکه نشان داد که این حمایت های غرب بود که موجب شد آنها راه را به سیاست باز کنند و بدون حمایت و پشتیبانی غرب نمی تواند کار زیادی از پیش ببرند. این روزها اخوان المسلمین و دولت ترکیه دارای وضع مشابهی هستند. هر چند آنها نمی خواهند اعتراف کنند که بخشی از قدرت آنها از غرب است و بعد از اینکه حمایت های غرب را از دست داده اند برای بقا به همدیگر تکیه داده اند و همچنین نمی خواهند اعتراف کنند که ظرفیت و توانایی تغییر سیاست های آشفته خاورمیانه ای خود را ندارند.

با توجه به اظهارات اخیر« شعبان بثینه» مشاور رئیس جمهور سوریه که دولت مصر و «محمد السیسی» رئیسس جمهور این کشور را دوست سوریه خوانده بود، آیا می توان گفت که مصر دولت عربستان سعودی را متقاعد خواهد کرد تا سیاست خود در قبال سوریه را تغییر دهد و باقی ماندن بشار اسد در قدرت را بپذیرد؟

من درباره اظهارات وی چیزی نمی دانم اما حقیقت این است که بهترین راهکاربرای حل بحران سوریه ایجاد "یک ائتلاف بزرگ" است. به نظر می رسد که محور اتحاد سنی – غربی به خطرات جریانهای اسلامگرای افراطی که تحت عنوان جعلی"مخالفین" مطرح می شوند پی برده است. با اینحال حامیان دولت بشار اسد هم باید این حقیقت را به رسمیت بشناسند که اسد هم باید راهی برای مصالحه بیابد و حتی مسئله انتقال قدرت و یا تقسیم قدرت را هم مد نظر داشته باشد.

-----------------

گفتگو از پیمان یزدانی