ماراتن دیپلماتیک لاریجانی چه پیامهایی دارد؟

از آغاز بحران جدید فعالیت گروههای تروریستی در سوریه و عراق کشورهای بزرگ و کوچک داخل و خارج منطقه سعی در بازیگری و نقش افرینی موثر داشتند ولی هرچه بحرانهای مذکور وسیع تر شد، به همان اندازه هم حل مشکلات ناشدنی تر بنظر آمد.

اعلام برنامه های مختلف برای مبارزه با گروههای تکفیری و تروریستی توسط قدرتهای بزرگ اگرچه ابتدا مانند همیشه با طوفان تبلیغاتی شروع شد ولی هر چه روزگار گذشت دیدگان افکار عمومی به ناکارایی این اقدامات بیشتر پی برد.

در چنین فضایی تصمیم کشورهای درگیر یا در معرض درگیری نمی تواند بی تفاوتی و نداشتن دغدغه باشد چرا که موج تفکرات تروزیستی بگونه ای است که بالاخره محیط را خواهد گرفت بویژه اگر این تنازع نگاه اعتقادی و باور مند را هم یدک بکشد.

از سوی دیگر رشد و توسعه گروههای تروریستی و همه گیر شدن فضای حضور آنها در منازعات منطقه ای نشان از اهداف پشت پرده ای دارد که قدرتهای پیدا و پنهان عرصه بین الملل در تلاش برای سوار شدن بر موج خشونتها و افراط گری هستند.

در این صورت می توان از ظهور و بروز گروههای افراطی و تروریست منازعه ای را به تصویر کشید که دو نیروی متضاد با اهداف گوناگون در صدد رقابت با هدف فائق آمدن بر شرایط و شکل دهی ترتیبات سیاسی و امنیتی هستند.

بدین منطور تحرکات کشورها می تواند به میزان قابل توجهی به هنر نقش آفرینی و داشتن طرحی برای مدیریت صحنه آینده مربوط باشد که در این صورت این میدانداری دلالت بر هنر مدیریت بر بازیگران منطقه ای داشته و از فضای جدیدی حکایت دارد که در لابلای رایزنی و گفتگوهای سیاسی حاصل می گردد.

سفر رئیس مجلس شورای اسلامی به سه کشور مهم منطقه می تواند در چنین فضایی تحلیل شود که تهران به مجموع اقدامات و طرحهای اعلامی به دیده تردید نگریسته و با توجه به چشم انداز حوادث و ناکارامدی سیاستهای قدرتهای بزرگ اینک خود را برای شکل دهی سامانه جدید منطقه ای آماده می کند.

برای ازریابی بهتر چشم انداز آتی می توان به متغیرهایی اشاره کرد که زمینه ساز تصمیم تهران برای مدیریت بحرانهای آینذه شده است که مهمترین انها این چنین است:

- محور تهران، بغداد ، دمشق و بیروت در دهه های گدشته توانسته بر فعل انفعالات مهم منطقه سایه سنگینی داشته باشد که در سایه بحرانهای اخیر نیازمند تحکیم و استمرار حیات سیاسی است.
- نوسانات طرحها و اقدامات کشورهای بزرگ و کوچک منطقه در مبارزه با گروههای تروریستی نشان از ایستایی و نافرجامی آن دارد و لذا می بایست طرحی نو با اهداف نوین طراحی گردد.
- آثار و تبعات حضور گروههای تکفیری در منطقه و تداوم حیات سیاسی آن که از لابلای افعال و سیاستهای برخی کشورها مشهود است ، می تواند به استحکام این گروهها و گسترش تفکر آنها بیانجامد که پیشگیری فوری نیاز کشورهای درگیر است.
- ارائه مدلی تازه و پویا برای مدیریت تحولات منطقه از دیگر مباحث مورد توجه همه کشورهای درگیر پدیده تروریسم است که در این میدان اتفاق نظر و اجماع نگاه می تواند به کاهش موثر هزینه های این مبارزه منجر شود.
- بازیهای سیاسی برخی کشورها و فرصت طلبی آنها برای یارگیری و تقسیم حوزه های نفوذ و حتی دست اندازی به مناسبات قبلی از جمله نکات قابل دقت تهران است که می کوشد از مجموع هزینه های گدشته خود در منطقه همچنان بهره برداری نماید.
- نکته پایانی اینکه تهران تجربه مفید و موثری در مبارزه با انواع گروههای تروریستی در قالبهای گوناگون دارد که می تواند این تجربیات را در اختیار کشورهای دوست قرار دهد تا هزینه های توحش این گروهها علیه دولتها و ملتهای دوست را کاهش دهد.

سخن اخر اینکه مارتن دیپلماتیک این بار جمهوری اسلامی ایران که در قالب سفر شش روزه رئیس مجلس شورای اسلامی تبلور یافت ، پیام روشنی به کشورهای پدید آورنده گروههای تروریستی بویژه داعش داده تا در مناسبات آتی چشم خویش را بر روی واقعیات پیش روی بازنموده و از هزینه کرد بیشتر در این زمینه اجتناب نمایند.
در عین حال توقف این هیئت سیاسی در ایستگاه های مختلف نشان از طرحی نو در منطقه دارد که تهران با هماهنگی کشورها و بازیگران موثر بدنبال اجرا و نتیجه گیری حتمی از آن بوده تا در آستانه جنگ سرد نوین بین قدرتهای بزرگ مباحث منطقه ای قربانی منافع بزرگان نشده و کشورهای منطقه برای روز مبادای خود تفکری بهینه کرده باشند.