تشکیل اتحادیه اقتصادی اوراسیا نهایی شد

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از آسوشیتدپرس، رهبران کشورهای بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان، ارمنستان، و روسیه روز گذشته آخرین مرحله لازم برای شکل گیری اتحادیه قتصادی اوراسیا را انجام دادند. 

این اتحادیه که هدف اصلی آن تسهیل امر تجارت میان کشورهای استقلال یافته از اتحاد جماهیر شوری است از ابتدای ژانویه سال 2015 آغاز به کار خواهد کرد. 

"ولادیمیر پوتین" رئیس جمهور روسیه، در این رابطه گفت: با آغاز به کار این اتحادیه بهره تجاری چهارمیلیارد و 500 میلیون دلاری به کشورهای می رسد و 170 میلیون نفر از آن بهره مند می شوند. 

در مقایسه با اتحادیه اروپا که با جمعیتی معادل ۵۰۵ میلیون نفر تولید ناخالص داخلی آن به ۱۳ هزار میلیارد یورو می رسد، اتحادیه اقتصادی اوراسیا با در بر گرفتن جمعیت ۱۷۰ میلیون نفری تولید ناخالص داخلی اش به یک هزار و ۷۰۰ میلیارد یورو خواهد رسید.کشورهای روسیه و قزاقستان صاحب ۱۵ درصد از ذخایر جهانی نفت هستند. همچنین کشورهای عضو این اتحادیه صاحب ۲۰ درصد از ذخایر جهانی گاز نیز است.بدین ترتیب این اتحادیه با دارا بودن یک پنجم منابع گازی دنیا و منابع قابل توجه نفت می تواند به عنوان وزنه ای در معادلات اقتصادی جهانی مطرح باشد.

البته این اتحادیه امکان پذیرش کشورهای جدید را نیز دارد و حتی گفته می شود که امکان پیوستن هند به آن وجود دارد. روسیه پیشتر تمایل داشت که اوکراین نیز به این اتحادیه ملحق شود اما کی یف با انتخاب گزینه افزایش ارتباط با اتحادیه اروپا مسیر پیوستن به این اتحادیه اقتصادی را مسدود کرد. 

لازم به ذکر است که ولادیمیر پوتین، آلکساندر لوکاشنکو و نورسلطان نظربایف، روسای جمهوری روسیه، بلاروس و قزاقستان در ابتدای سال میلادی 2014 در شهر آستانه، پایتخت قزاقستان، موافقت خود را با پیمان تشکیل اتحادیه اقتصادی "اوراسیا" اعلام کردند و با امضای خود تاسیس این پیمان را رسمیت بخشیدند و چند ماه بعد نیز قرقیزستان و ارمنستان نیز موافقت خود را با حضور در این اتحادیه اعلام کردند. 

پوتین در آن زمان گفته بود: مزیت متقابل این اتحادیه در حال خودنمایی است. همکاری اقتصادی کشورهای روسیه، بلاروس و قزاقستان پیشرفت می کند، ساختار بازرگانی کشورها توسعه می یابد، تناسب تولیدات و اموال مربوط به بخش تکنولوژی افزایش می یابد، و برتری رقابتی بودن اقتصاد ما در دنیا اهمیت بیشتری پیدا می کند.

تشکیل این اتحادیه یکی از اولویتهای ولادیمیر پوتین، بود که برای رقابت با ایالات متحده آمریکا واتحادیه اروپا روئسای جمهوری بلاروس و قزاقستان را با خود هم داستان کرد.

نورسلطان نظربایف، رییس جمهوری قزاقستان درباره تشکیل این اتحادیه می گوید: اتحادیه اوراسیا یک اتحادیه اقتصادی است و ارتباطی با استقلال اعضای آن ندارد. حاکمیت سیاسی کشورهای عضو در فرآیند یکپارچه سازی در این اتحادیه لحاظ می شود.

در مقایسه با اتحادیه اروپا که با جمعیتی معادل ۵۰۵ میلیون نفر تولید ناخالص داخلی آن به ۱۳ هزار میلیارد یورو می رسد، اتحادیه اقتصادی اوراسیا با در بر گرفتن جمعیت ۱۷۰ میلیون نفری تولید ناخالص داخلی اش به یک هزار و ۷۰۰ میلیارد یورو خواهد رسید.کشورهای روسیه و قزاقستان صاحب ۱۵ درصد از ذخایر جهانی نفت هستند. همچنین کشورهای عضو این اتحادیه صاحب ۲۰ درصد از ذخایر جهانی گاز نیز است.بدین ترتیب این اتحادیه با دارا بودن یک پنجم منابع گازی دنیا و منابع قابل توجه نفت می تواند به عنوان وزنه ای در معادلات اقتصادی جهانی مطرح باشد.

این اتحادیه آزادی معاملات و نقل و انتقالات اموال همچنین همکاری در بخشهای مختلف اقتصادی بین کشورهای عضو را تضمین می کند.

در این میان "فئودور لوکیانوف" رئیس شورای سیاست خارجی و دفاعی روسیه معتقد است:  به نظر می آید که آینده اتحادیه اقتصادی اورآسیایی سه پایه اساسی دارد: 

چین هم مشغول تهیه طرح همگرایانه خود به نام "کمربند اقتصادی راه ابریشم" است. کره جنوبی برای اورآسیا خواب هایی دیده است. سازمان همکاری شانگهای آماده می شود که در سال آینده هند و پاکستان را به عضویت خود قبول کند که در این صورت به با نفوذ ترین و معتبرترین نیروی اورآسیایی تبدیل خواهد شد.اگر همه این طرح ها با هم توأم شوند، در نهایت امر سیمای جدید اورآسیا به عنوان فضای توسعه شکل خواهد گرفت. در شرایطی که جهان به مناطق بزرگ تقسیم می شود، گام مهمی به سوی نفوذ جهانی برداشته خواهد شد.

اولاً، باید به کار بزرگ در جهت تنظیم تعامل در داخل اتحادیه پرداخت. باید منافع کشورهای عضو را با هم سازگار کرد (که تجربه اتحادیه اروپا نشان می دهد که این کار هرگز پایان نمی یابد)، فعالیت نهادهای همگرایی (کمیسیون، دادگاه و غیره) را تنظیم کرد و نیز موازنه قابل قبول اختیارات دولت ها و نهادهای فراملیتی را برقرار نمود. این جنبه هر طرح هم گرایی، ملال آور است ولی ضروری. با توجه به اینکه همگرایی اورآسیایی در آغاز استقرار و توسعه خود قرار دارد، این مرحله ضروری به نظر می آید.

ثانیاً، اتحادیه کشورها باید حالت «ما بعد شوروی» را از دست بدهد. نورسلطان نظربایف رئیس جمهور قزاقستان بارها به این واقعیت اشاره کرده و حتی پیشنهاد نموده است که کشورهایی که عضو اتحاد شوروی نبودند ولی در گذشته بخشی از امپراطوری روسیه را تشکیل داده بودند، به اتحادیه اقتصادی اورآسیایی دعوت شوند. مسکو هم بارها تأکید کرده است که احیا و بازسازی «چیزی از گذشته» در کار نیست ولی باید قبول کرد که ما خودمان دوست داریم به یاد «عصر طلایی» بیفتیم. همگرایی اورآسیایی تنها در صورتی که به آینده بنگرد و به وسیله حرکت مشترک به پیش و نه بازگشت به عقب تبدیل گردد، می تواند موفقیت آمیز باشد. حتی تجربه شوروی ثابت می کند که فقط با طرح «ایدئولوژی پیشرفت» می توان شرکای خارجی را به خود جلب کرد.
و بالاخره، ثالثاً، همگرایی باید واقعاً اورآسیایی باشد یعنی به کشورهای عضو اجازه دهد به طور کامل از امکانات آسیای در حال رشد بهره بگیرند.

می توان گفت که اروپا خود را در "پیله" قرار می دهد. این روند می تواند در داخل مرزهای اروپایی صورت بگیرد که در این شرایط مناقشه در اوکراین به معنی مبارزه برسر فیکس کردن مرزهاست، یا در چارچوب فضای مشترک با ایالات متحده که "غرب قدیمی" را احیا می کند. آنهایی که خارج از محدوده اروپایی هستند، باید فضای خاص خود را ایجاد کنند. اوراسیا توجه فزاینده ای به خود جلب می کند. چین هم مشغول تهیه طرح همگرایانه خود به نام "کمربند اقتصادی راه ابریشم" است. کره جنوبی برای اورآسیا خواب هایی دیده است. سازمان همکاری شانگهای آماده می شود که در سال آینده هند و پاکستان را به عضویت خود قبول کند که در این صورت به با نفوذ ترین و معتبرترین نیروی اورآسیایی تبدیل خواهد شد.

اگر همه این طرح ها با هم توأم شوند، در نهایت امر سیمای جدید اورآسیا به عنوان فضای توسعه شکل خواهد گرفت. در شرایطی که جهان به مناطق بزرگ تقسیم می شود، گام مهمی به سوی نفوذ جهانی برداشته خواهد شد.