پاک‌آیین: کشور به اندازه ایران خواهان حل مناقشه قره‌باغ نیست

سفیر ایران در باکو در گفت‌وگو با یک روزنامه آذربایجانی با اشاره به مساله قره‌باغ گفت: کشور دیگری را نمی‌توان یافت که به اندازه ایران خواهان حل مناقشه قره باغ در چارچوب تمامیت ارضی آذربایجان باشد.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، روزنامه «اوچ نقطه» جمهوری آذربایجان با محسن پاک آیین سفیر ایران در باکو گفت‌وگو کرده است که متن آن به شرح زیر است:

- ابتدا مایلم سؤالی از شما بپرسم، اقامت و فعالیت در آذربایجان چگونه است و شما وقتی از این «پنجره» به بیرون نگاه می کنید، کشور ما را چگونه می‌بینید؟

- ما آذربایجان را به عنوان کشوری دارای فرهنگ مشترک با کشور خود می‌بینیم. در این کشور خود را در میان بستگان خود احساس می‌کنیم. کشور ما چه از لحاظ تاریخ، دین و چه آداب و رسوم و فرهنگ به یکدیگر بسیار نزدیک هستند. موسیقی ما شباهت زیادی به همدیگر دارد، شخصیت های مایه افتخار هر دو ملت مشترک هستند. زبانی که مردم ایران و آذربایجان به آن تکلم دارند، بسیار نزدیک است. به طور کلی، ما در اینجا احساس غربت نمی‌کنیم. اگر از نظر اقتصادی نگاه کنیم، کشوری در حال توسعه سریع و مشغول به امور سازندگی می بینیم که روز به روز بهتر و قشنگ‌تر می‌شود. ما از توسعه سریع جمهوری آذربایجان خرسند هستیم. اگر از نظر سیاسی نگاه کنیم، می‌بینیم که مسئولان هر دو کشور عزم راسخی برای توسعه بیش از پیش مناسبات فیمابین دارند و مانعی بر سر راه توسعه این مناسبات وجود ندارد. در سطح بین المللی نیز آذربایجان و ایران دو کشوری هستند که در سازمان‌های بین‌المللی از همدیگر حمایت می‌کنند. به این دلیل فکر می‌کنیم که دو کشور به یکدیگر بسیار نزدیک هستد. کشورهای سومی در جهان یافت نمی‌شود که مانند آذربایجان و ایران چنین مشترکاتی داشته باشند. در ضمن ما این نکته را نیز به خوبی می‌دانیم که روزنامه‌نگاران و خبرنگاران بسیار خوب و صمیمی داریم و روابطی نزدیک بین نمایندگان رسانه‌های دو کشور برقرار شده است.

- جناب سفیر، به خاطر این که آذربایجان را زیبا می بینید، تشکر می کنم. ولی این نکته نیز از کسی پوشیده نیست که هر خانه ای در عین حال مشکلات و مسایل نگران کننده ای دارد که به طور مصنوعی ایجاد شده است. مثلا، مانند مسأله قره باغ کوهستانی. وقتی از این زاویه نگاه می کنید، چه منظره ای مشاهده می کنید؟

- زیبایی‌هایی که در حال حاضر در آذربایجان وجود دارد، به مراتب بیشتر از مشکلات و نواقص موجود در این کشور است. به مرور توسعه تحولات مثبت جدیدی ایجاد خواهد شد. همان گونه که شما نیز اشاره کردید، مسأله قره باغ کوهستانی مسأله ای جدی است و ما امیدواریم که این مسأله نیز حل و فصل شود. کشور شما تمایل شدید و اراده محکمی برای حل این مناقشه دارد. مردم آذربایجان نیز آرزو می کندد که اراضی اشغالی کشورشان به زودی باز گردانده شود. ما امیدواریم که سازمان های بین المللی و گروه مینسک نیز وظایف محوله را اجرا نمایند و قطعنامه های صادر شده در رابطه با این مسأله نیز به اجرا گذاشته شود. انشاء الله در کشور شما نیز امنیت و صلح برقرار خواهد شد.

- جناب سفیر، در تاریخ 12 نوامبر سال جاری دیدار رسمی حسن روحانی رییس جمهور ایران به باکو انجام گرفت. در خلال دیدارهایی که با حضور الهام علی یف رییس جمهور آذربایجان و هیأت های نمایندگی هر دو کشور برگزار شد، حسن روحانی دیدگاه خوبی بیان نمود و گفت که روابط موجود بین ایران و آذربایجان در جهت منافع هر دو ملت خواهد بود. این، چهارمین دیدار الهام علی یف و حسن روحانی بود. به نظر شما، در پایان این دیدارها چه نتایجی به دست آمد و ما چه مسایلی را برای خود مشخص کردیم؟

- این که رؤسای جمهور دو کشور ظرف یک سال، چهار مرتبه دیدار کرده اند، خود یک رکورد است. این نشان می دهد که هر دو طرف تمایل شدید و عزم راسخی برای توسعه روابط فیمابین دارند و یک امتیاز و ارزش است. ما روابط فیمابین را در زمینه های مختلف گسترش می دهیم. اقداماتی برای رفع موانع موجود در زمینه تجارت انجام گرفته و شماری از این موانع از میان برداشته شده است. اکنون مرزهای بین دو کشور نسبت به گذشته امن تر است. تسهیلات جدیدی در رژیم روادید بین دو کشور به عمل آمده است. به ویژه رژیم صدور روادید اکنون به صورت آسان تری انجام می گیرد. روابط میان تجار و کارفرمایان دو کشور گسترش یافته و این روابط در حال رشد می باشد. در زمینه ترانزیت، هر دو کشور به اتفاق روسیه مشغول انجام کارهای مشخصی در جهت اتمام هر چه زودتر احداث خط آهن رشت - آستارا و به ویژه آستارا - آستارا هستند و مایلند این کار را هر چه زودتر به پایان برسانند. احداث اتوبان های آستارا و بیله سوار از طرف آذربایجان به سوی ایران رو به پایان است. در آینده تحرک جدیدی در حمل و نقل بین دو کشور به عمل خواهد آمد. در زمینه نیروی برق نیز تحولات مشخصی چه در بخش صادرات برق و چه مبادله آن به دست آمده است. در زمینه نفت و گاز مقرر شده است که ایران سرمایه گذاری بیشتری در طرح « شاهدنیز» نماید. انتقال گاز از آذربایجان به نخجوان از طریق اراضی ایران در حال حاضر ادامه دارد و پیش بینی می شود که حجم آن در آینده افزایش یابد. در زمینه گردشگری ما سفرهای کثیری شهروندان آذربایجان به ایران را داریم. هر سال حدود یک میلیون نفر آذربایجانی به ایران سفر می نمایند. گردشگری در سه جهت اصلی مشخص می گردد: گردشگری به منظور سلامت، زیارت و سیاحت. اخیرا گردشگری ورزشی نیز در حال توسعه می باشد، شهروندان آذربایجان برای اسکی به ایران سفر می نمایند. دستاوردهای زیادی از دیدارهای رؤسای جمهور دو کشور به دست آورده ایم. در رابطه با مسایل منطقه ای تفاهم بیشتری بین دو کشور مشاهده می شود. در حال حاضر به منظور برقراری صلح در منطقه بیش از پیش همکاری می نماییم. اخیرا گروه های تکفیری و سایر گروه های افراطی در منطقه ما ظهور کرده اند که ما مایل به از میان برداشته شدن این گروه ها هستیم. اقدامات مشترکی در زمینه مبارزه با گروه های تکفیری و قاچاق مواد مخدر انجام می گیرد. در سازمان های بین المللی از موضع یکدیگر حمایت می کنیم. سالانه حدودا 250-200 هزار ایرانی از آذربایجان دیدن می کنند. در حال حاضر صدور روادید برای ایرانی ها جهت ورود به نخجوان در خود نخجوان انجام می گیرد که به این دلیل گردشگران زیادی از ایران به این منطقه جمهوری آذربایجان سفر می کنند. در صورتی که تسهیلات در نظر گرفته شده برای رژیم روادید در منطقه عبور و مرور مرزی آستارا و بیله سوار تحقق یابد، سفرهای گردشگران ایرانی به آذربایجان افزایش خواهد یافت. مذاکرات در حال حاضر ادامه دارد و طرف آذربایجان در این باره قول مساعد داده است.

- بهرام امیراحمدیان کارشناس سیاسی ایرانی گفته است که معاملات تجاری بین دو کشور در سطح بالایی قرار دارد، ولی ما نمی توانیم از آن بهره زیادی ببریم. وی بر لزوم رفع برخی موانع موجود در قوانین مربوط به این بخش تأکید می کند. به نظر شما، چه قوانینی می تواند این موانع را از میان بردارد؟

- بدیهی است که تعرفه های گمرکی و عوارض گمرکی از هر دو طرف هر قدر کاهش داده شود، رفت و آمدها و تجارت کارفرمایان نیز به همان اندازه مثمر ثمر خواهد بود. این مسأله در حال حاضر یکی از موضوعات اصلی مورد مذاکره بین دو کشور است. به این منظور باید سندهایی بین دو کشور تهیه و تدوین شود و به امضا برسد. فعالیت در این جهت ادامه دارد. تسهیل در صدور روادید نیز بسیار حایز اهمیت است و طرف آذربایجانی نیز باید کارهای مشخصی در جهت تسهیل صدور روادید انجام دهد.

- جناب سفیر، معمولا دوست ها و برادران از یکدیگر انتظاراتی دارند. جامعه آذربایجان نیز از این لحاظ مایل است ایران را در روند حل مناقشه قره باغ کوهستانی که دردناک ترین معضل این کشور می باشد، در کنار خود ببیند. این نکته نیز بر ما معلوم است که ایران همواره از تمامیت ارضی آذربایجان حمایت کرده و اعلام کرده است که حمایت خود را در روند برقراری صلح در منطقه دریغ نخواهد کرد. در بیانیه امضا شده توسط رؤسای جمهور دو کشور نیز وضعیت کنونی مناقشه قره باغ کوهستانی قابل قبول دانسته نمی شود. ایران به عنوان کشوری قدرتمند چه طرز برخوردی با حل این مناقشه دارد و چه قدرت دیپلماتیکی را می تواند در رابطه با این مسأله به نمایش بگذارد؟ از جمله، فعالیت گروه مینسک را چگونه ارزیابی می کند؟

- کشور دیگری را نمی توان یافت که به اندازه ایران خواهان حل مناقشه قره باغ در چارچوب تمامیت ارضی آذربایجان باشد. زیرا موجودیت این مناقشه مرزهای خود ما را نیز با ناامنی مواجه می کند. اراضی مورد مناقشه در حال حاضر با ایران هم مرز است. به دلیل این که این اراضی خطرناک می باشد، ما نمی توانیم طرح های زیرساختاری را در آن به اجرا بگذاریم. کشور ما از اولین روز آغاز این مناقشه در کنار آذربایجان قرار داشته است. موضعی نیز که در حال حاضر دکتر حسن روحانی رییس جمهور ایران اتخاذ کرده، موضعی بسیار قوی است که مورد حمایت همه مردم ایران قرار دارد. بیانیه مشترک رؤسای جمهور نیز منتشر شد که بسیار قوی بود. مسأله در این است که حل مناقشه قره باغ کوهستانی در حال حاضر برعهده گروه مینسک است. در واقع، انجام فعالیتی در این زمینه جزو اختیارات این گروه است. کشورهای ریاست کننده بر گروه مینسک،برخی از اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد هستند، لذا در وهله اول این کشورها باید خواهان اجرای قطعنامه های شورای امنیت باشند و آن را به اجرا درآورند. این کشورها، هم در شورای امنیت سازمان ملل متحد عضویت دارند و هم هدایت گروه مینسک را بر عهده دارند، لذا به دلیل داشتن مسئولیت بیشتر در این رابطه باید انتظارات بیشتری نیز از این کشورها وجود داشته باشد. ولی متأسفانه، گروه مینسک تمایل و اراده چندانی برای حل مناقشه قره باغ ندارد. آنها توانائی دارند، ولی تمایلی برای حل آن ندارند. آنها بیشتر مایل به طولانی شدن مناقشه هستند. زیرا در این صورت طرف های درگیر مناقشه محتاج اعضای گروه مینسک می شوند. آنها با طولانی کردن این مناقشه در واقع در جهت تأمین منافع خودشان عمل می کنند. بر این باوریم که اگر گروه مینسک از امکانات خود استفاده کند، قادر است این مناقشه را حل نماید.

- از قرار معلوم، امروزه در منطقه ما مناقشاتی وجود دارد که مدت مدیدی است ادامه دارد. مسأله خاورمیانه، مسأله کریمه، مناقشه قره باغ و غیره. این مناقشات روز به روز بیشتر «شعله ور می شود.» آیا وقت آن فرا نرسیده است که کشورهای بزرگ دارای منافع در منطقه ما از جمله ایران با استفاده از قدرت تاثیرگذاری و امکان فشار خود بر این جنگ های تهدید کننده جهانی از جمله مناقشه قره باغ کوهستانی دارد. کلا قدرت های بزرگ در رابطه با این مناقشات چه موضعی دارند؟

- منافع ابرقدرت ها در منطقه منافعی درازمدت است، به ویژه منافع کشورهای خارج از منطقه که در صدد تحت کنترل درآوردن بازار انرژی منطقه هستند. ایران در این رابطه انتقادات زیادی به عمل آورده و پیشنهادات زیادی مطرح نموده است. ولی کسی گوش شنوا ندارد. گمان می کنم دیگر زمان آن فرا رسیده باشد که در باره نحوه میانجیگری بار دیگر تأمل شود. باید ابتکارات و پیشنهادات جدیدی در این رابطه مطرح شود. یکی از چنین ابتکارات و پیشنهاداتی، میانجیگری کشورهای منطقه برای حل این مناقشه است. ایران به عنوان یکی از کشورهای منطقه آماده گسترش فعالیت خود می باشد. ولی این مهم بستگی به پذیرفته شدن این میانجیگری توسط ارمنستان و آذربایجان دارد. در صورت فراهم شدن چنین شرایطی، ما نیز برخی پیشنهاد و طرح هایی داریم که می توانیم مطرح کنیم. با توجه به شرایطی که در حال حاضر وجود دارد، نمی توان انتظار داشت که این مناقشه در آینده نزدیک حل و فصل شود.

- کارشناسان بر این عقیده هستند که «منطقه آزاد تجارت ارس» هسته اصلی همکاری اقتصادی بین ایران و آذربایجان را تشکیل می دهد. به نظر شما، آغاز فعالیت این منطقه چه زمانی تحقق خواهد یافت و آن چه نویدی به ما می دهد؟

- «منطقه آزاد تجارت ارس» هسته اصلی همکاری اقتصادی بین ایران و آذربایجان است و می تواند نقش بزرگی در گسترش روابط اقتصادی و تجاری بین دوکشور ایفا نماید. کلا ایجاد این منطقه آزاد تجارتی برای گسترش روابط اقتصادی با آذربایجان در نظر گرفته شده است. زیرا این منطقه تجارتی در منطقه هم مرز با جمهوری آذربایجان است و منطقه وسیعی را در برمی گیرد. سرمایه گذاران آذربایجانی می توانند با بهره مندی از امتیازاتی، در این منطقه سرمایه گذاری نمایند. به عنوان مثال، می توانند زمین به دست آورند و با شرط معافیت از پرداخت مالیات در این منطقه به کسب و کار بپردازند، می توانند تا حدودی از تعرفه های گمرکی آزاد باشند، به احداث کارخانه و مؤسسات دیگر بپردازند که همه گونه شرایط لازم برای این کار در آنجا وجود دارد. می توانند محصولات تولید شده خود را صادر نمایند. به دلیل این که منطقه آزاد تجارتی در نزدیکی ترکیه و عراق واقع شده، کارفرمایان آذربایجانی می توانند برای انتقال محصولات خود به اروپا از اراضی ترکیه استفاده کنند. علاوه بر منطقه آزاد تجارتی ارس، منطقه آزاد تجارتی ماکو نیز در نزدیکی نخجوان وجود دارد که در آنجا نیز همه این امکانات فراهم می باشد. همچنین منطقه آزاد تجارتی انزلی واقع در بندر انزلی نیز فعال است و امکانات خوبی برای حمل و نقل دریایی در آنجا فراهم می باشد. در این مناطق امکانات خوبی برای سرمایه گذاران آذربایجانی وجود دارد. سرمایه گذاران آذربایجانی در حال حاضر تا حدودی در این مناطق فعالیت می کنند، ولی در واقع باید ابعاد این فعالیت ها به مراتب بیشتر باشد.

- مسأله ایجاد کردیدور حمل و نقل «شمال - جنوب» که در بیانیه رؤسای جمهور نیز منعکس شده، برای کشورهای مان تا چه اندازه اهمیت دارد؟

- بدیهی است که در صورت گشایش این خط آهن، آذربایجان می تواند راه ارتباطی با خلیج فارس به دست آورد. در نتیجه آن خطوط آهن روسیه از طریق آذربایجان با خطوط آهن ایران متصل خواهد شد که بدین ترتیب درانتقال کالاها به خلیج فارس تسریع خواهد شد. احداث قسمت قزوین - رشت این خط آهن در حال حاضر تقریبا به پایان رسیده است. طرف آذربایجان متعهد شده است که بخشی از این خط آهن تا مرز ایران را و نیز پل را برای اتصال این دو خط احداث نماید. هر دو طرف مصمم بر احداث این خط آهن هستند.

- در مطبوعات برخی ملاحظاتی در خصوص احداث خط آهن از ایران به ارمنستان مطرح شده بود. این اطلاعات تا چه اندازه واقعیت دارد؟

- این خبرهایی هستند که بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد. چنین برنامه ای وجود ندارد.

- جناب سفیر، حرف های زیادی درباره دوستی بین ایران و آذربایجان می زنند. آقای حسن روحانی رییس جمهور ایران در جریان سفر خود به آذربایجان سخنان زیبایی در این باره بیان کرد. وی همچنین گفت: «ملت های آذربایجان و ایران یک روح در یک جان هستند.» (رییس جمهور ایران : «ملت های آذربایجان و ایران یک روح در دو کالبد هستند.» - مترجم) آقای روحانی با این حرف های خود در واقع برخورداری هر دو ملت از ارزش های بالای مشترک را مورد تأکید قرار داد. وی همچنین اعلام کرد: «دوستی ایران و آذربایجان خلل ناپذیر است و هیچ نیروی بیگانه ای قادر نیست میان این دو کشور را بر هم زند.» گمان می کنیم که این سخنان رییس جمهور محترم تصادفی نیست. با در نظر گرفتن این مهم، لطفا بگویید که امروزه کدامین دست های «بیگانه» ایجادکننده مانع بر سر راه دوستی بین آذربایجان و ایران را می توان مشاهده کرد؟

- «نیروی» ثالث همیشه وجود دارد. ولی در حال حاضر میزان تأثیر گذاری آنها بسیار ناچیز است. علتش نیز این است که مسئولان دو کشور با درایتی که دارند، «نیروهای» ثالث را شناخته اند. هر گاه این نیروها فعالیت خود را شدت می بخشند، مسئولان دو کشور موضعی اتخاذ می کنند که تبلیغات این نیروها تأثیر کمتری داشته باشد. بر این باورم که امکانات تأثیر گذاری و میزان تأثیر گذاری نیروهای ثالث به حد اقل رسیده است.

انتهای پیام