دلایل نگرانی اتحادیه اروپا از برنامه هسته ای ایران

به گزارش خبرنگار مهر، دکتر احمد نقیب زاده استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران در نشست نخست همایش دیپلماسی هسته ای که از صبح امروز سه شنبه 11 آذرماه در دانشگاه علامه طباطبایی تهران در حال برگزاری است گفت: غیر از آنچه که در مذاکرات وین اتفاق افتاد، امکان دیگری وجود نداشت. مثلا فکر کنید تحریم ها برداشته می شد و ایران هنوز قدرت منطقه ای بود و شعار مرگ بر آمریکا هم می داد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود افزود: کشورهای اتحادیه اروپا هنوز نتوانسته اند بین خود به تفاهم برسند. شاهد بودیم که در انتخاب مسئول سیاست خارجی نیز فرد ضعیفی انتخاب شد تا باعث شود وزیران خارجه اتحادیه تضعیف نشوند.

به اعتقاد دکتر نقیب زاده نگاه اعضای اتحادیه اروپا به مذاکرات هسته ای متفاوت است، آلمان نگاه اقتصادی دارد در حالی که نگاه فرانسه سیاسی-اقتصادی-نظامی است.

این استاد علوم سیاسی تاکید کرد: مخالفت هایی که فرانسه در مذاکرات هسته ای دارد، واقعی نیست. به گفته وی نگرانی اتحادیه اروپا از این است که ایران هسته ای موازنه قدرت را در منطقه به هم زده و به زیان دوستان این اتحادیه شود. نگرانی دیگر اروپایی ها از ماهیت نظام جمهوری اسلامی است که بر اثر القائات برخی گروه ها مانند منافقین ایجاد شده است و البته این القائات در حال از بین رفتن است.

دکتر "فواد ایزدی" عضو هیئت علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران دیگر سخنران این نشست بود که موضوع امکان لغو تحریم های آمریکا علیه ایران را مطرح کرد. وی با بیان این که هدف از اعمال تحریم ها بازگرداندن ایران به پای میز مذاکرات بوده گفت: لغو تحریم ها از سوی آمریکا عامل مهمی در کاهش فشارهای اقتصادی بر ایران محسوب می شود. زیرا واشنگتن برای شرکت هایی که با ایران وارد معامله شوند مجازات هایی در نظر می گیرد.

ایزدی در ادامه افزود: با توجه به پیشرفت مذاکرات و احتمال رسیدن به توافق جامع میان ایران و گروه 1+5، هم اکنون مباحث گسترده ای در خصوص پایان تحریم ها در جریان است. به گفته وی لغو و پایان تحریم ها از سوی آمریکا کار چندان آسانی نیست زیرا اگر چه رئیس جمهوری این کشور می تواند برای مدت کوتاهی تحریم ها را لغو کند اما در بسیاری از موارد پایان تحریم ها مستلزم تایید کنگره است.

به گفته این استاد علوم سیاسی تحریم های اعمال شده علیه ایران در سه حوزه تروریسم، حقوق بشر و برنامه هسته ای انجام گرفته و در صورت حصول توافق نهایی، تنها تحریم های هسته ای لغو خواهند شد.

دکتر "غلامعلی چگنی زاده" استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی در بخش دیگر این نشست از دیپلماسی به عنوان روشی نام برد که همنشینی بین اهداف متعارض دولت ها را میسر می کند. وی افزود: با این حال جمهوری اسلامی ایران سعی داشته از روش جانشینی اهداف کار خود را پیش ببرد.

چگنی زاده اظهار داشت: دولت آقای روحانی گرایشی را در تعریف منافع ملی ایجاد کرده که می تواند گام مهمی در سیاست خارجی کشور باشد. به اعتقاد این استاد دانشگاه طی سال های گذشته ایران فضاهای بین المللی لازم را از دست داده و در نهایت به برخی گزینه ها تن داده است.

وی در ادامه گفت: اگر ایران در دیپلماسی هسته ای خود موفق شود می تواند سنت سیاسی جدیدی را پایه ریزی کند. برخی معتقدند ما نیاز به کار سیاسی دراز مدت نداریم اما ما باید برای دراز مدت کار کنیم.

چگنی زاده تاکید کرد: دیپلماسی هسته ای به ما نشان داده که تفاوت هایی را که در سابقه دیپلماسی وجود دارد، می توان با ایجاد پل از بین برد. تفاوت ها ربطی به دیپلماسی ندارد چرا که کار دیپلماسی از بین بردن این تفاوت ها است.

این استاد دانشگاه علامه طباطبایی در بخش دیگری از سخنان خود عملکرد تیم مذاکره کننده هسته ای را در راستای حل اختلافات مثبت ارزیابی کرد و گفت: در دولت پیشین جهان علیه ما بود و این غیرقابل انکار است اما در حال حاضر این آمریکا است که تنها مانده است. وی در عین حال ضمن انتقاد از عدم وجود استراتژی در دیپلماسی هسته ای ایران یاد آور شد: بدون استراتژی ما به نتایج دلخواهمان دست نمی یابیم.

به گفته وی وزارت خارجه ایران نگاه راهبردی به موضوع هسته ای نداشته و این امر اهمیت موضوع را در ذهن سیاستمداران و پیگیری کنندگان مذا کرات هسته ای کم می کرد. چگنی زاده از منزلت طلبی و عزت جویی به عنوان دو عنصر مهم در کلیت پرونده هسته ای ایران یاد کرد و افزود: این دو عنصر تمام تاریخ ایران از صفویه تاکنون را توضیح می دهد. پرونده هسته ای پیش از آن که یک اتفاق باشد، اقدامی است که طی سال های اخیر مورد پیگیری قرار گرفته و به دنبال عزت جویی است. به اعتقاد این استاد دانشگاه تعریف درست از ماهیت پرونده هسته ای موجب خروج از بن بست می شود.

وی در ادامه اظهار داشت: اگر قرار است در این مسیر حرکت کنیم نیازمند بوروکراسی ملی هستیم. یعنی مذاکره باید به یک سنت بوروکراتیک در کشور تبدیل شود. مانند روسیه که موفقت کنونی دیپلماسی خود را مدیون سنت 50 ساله مذاکره است و این به یک سنت بوروکراتیک در این کشور مبدل شده است. ما باید در حوزه هسته ای یک بوروکراسی ملی داشته باشیم چون این موضوعی نیست که به یکباره حل و فصل شود.

در پایان نشست نخست همایش دیپلماسی هسته ای دکتر "سید محمد کاظم سجاد پور" استاد دانشکده روابط بین الملل وزارت خارجه و مدیر نشست به جمع بندی سخنرانی ها پرداخت و گفت: موضوعاتی که در این نشست مطرح شد از اهمیت دیپلماسی هسته ای و چند وجهی بودن آن حکایت داشت وجه تکنولوژی، وجه برداشتی و نگاه های داخلی و خارجی به آن، وجه سیاسی و وجه مربوط به برداشت ما از دیپلماسی که تمام این ها اهمیت موضوع را نشان می دهد.

وی افزود: تفاوت هایی که در مذاکرات بین طرف های اروپایی و آمریکایی وجود دارد موضوع دیگر مطرح شده توسط سخنرانان بود. به گفته وی مطالب مطرح شده همچنین نشان داد که پرونده هسته ای ایران با قدمت 12 ساله خود ظرفیت های خوبی برای به آزمون گذاشتن نظریه های علوم سیاسی دارد و دارای ظرفیت های خوبی نیز برای آزمودن این نظریه ها به شکل عملی است.