خانه‌ تاریخی مشهد تحت حفاظت یزدی‌ها

از سال‌ها پیش که خانه را نمایندگان یکی از هیات‌های مذهبی روستای شهیدیه شهرستان میبد یزد خرید تا به امروز، شرایط برای این بنای تاریخی هر روز بهتر از دیروز می‌شود.

به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا، خانه‌ تاریخی «داروغه» در مشهد در راسته‌ حوض مسگران و راسته‌ بهادرخان شهید سالاری مقدم، کوچه‌ یوسف‌خان این روزها در حال مرمت است.

هرچند اطلاعات چندانی از زمان ساخت این بنای تاریخی در دست نیست، اما با توجه به اظهارنظرهای ریش‌سفیدان محلی، این خانه حدود 110 سال پیش به دستور شخصی که در اواخر دوره‌ قاجار داروغه‌ی مشهد (شغلی که در گذشته یکی از مشاغل انتظامی شهری محسوب می‌شده است) بوده، توسط معماران و بنّاهای روس ساخته شده است.

خانه‌ «داروغه» در زمان ساخت به عنوان منزلی شخصی مورد استفاده بوده که پذیرایی‌های رسمی در آن انجام می‌شده است. همچنین بر اساس شواهد موجود تا حدود سه دهه‌ گذشته، این بنای تاریخی کابرد مسکونی داشته است، اما در سال 1366 این خانه توسط ورثه به نمایندگان یکی از هیات‌های مذهبی روستای شهیدیه شهرستان میبد یزد فروخته شد و از آن پس تا کنون، از این بنا به عنوان محل تجمع و اسکان هیات‌های مذهبی استفاده می‌شود و در حال حاضر با نظارت کارشناسان فنی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری مشهد در دست مرمت است.

این خانه‌ی قدیمی و ارزشمند که هفتم مهرماه 1381 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، به عنوان یکی از ساختمان‌هایی در شهر مشهد مطرح است که در آخرین مرحله‌ی معماری سنتی ایران ساخته شده و در عین حال بیانگر نفوذ اولین تاثیرات هنری روس در مشهد بوده است.

با توجه به اطلاعات موجود در پرونده‌ی ثبتیِ این بنای تاریخی، بررسی سبک ساختاری بنا و استفاده از آجرهای قالبی در اشکال مختلف، کاشی‌های هفت‌رنگ، تزئینات چوبی زیر سقف اتاق‌ها، تندیس‌های گچی قالبی و تراشیده شده در نمای رو به حیاط نیز موید این نوع از تاثیرات هنری در آن است.

در این بنا تزئینات متنوعی به کار رفته است. تمامی نمای رو به حیاط آن با آجرهای قالبی تزئین شده‌اند و در بعضی از قسمت‌های این آجرکاری‌ها نیز از تندیس‌های گچ‌بری شده و گاه قالبی استفاده شده است.

این تندیس‌ها شامل سر شیر،‌ سر انسان، فرشته‌ی بالدار و از این قبیل است. بر روی پیشانی ایوان ستون‌دار بخش غربی نیز کاشی‌های هشت ضلعی و بیضی‌شکل نصب شده که عبارت «بسم‌الله الرحمن الرحیم»، «محمد (ص) شمع جمع آفرینش» نوشته شده و نقوش گیاهی که به صورت زیر رنگی کار شده نیز درآن به چشم می‌خورد. همچنین ساخت یک شومینه‌ی گچبری شده در اتاق پنچری قسمت شرقی خانه‌ی «داروغه» نیز حائز اهمیت است.