چرا بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده در کشور شتاب نگرفته است؟

نشست تخصصی گروه مدیریت و برنامه‌ریزی شهری پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی با عنوان «بررسی تجارب نوسازی و بهسازی بافت فرسوده به شیوه مشارکتی و ارائه‌ی راهکارها» با حضور اعضای هیات علمی پژوهشگاه برگزار شد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، دکتر ایرج قاسمی، مدیر طرح پژوهشی «بررسی تجارب نوسازی و بهسازی بافت فرسوده به شیوه مشارکتی و ارائه‌ی راهکارها» در این نشست که در سالن جلسات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی برگزار شد، به ارائه‌ی گزارشی از طرح و یافته‌های آن پرداخت.

وی با اشاره به خاستگاه مشارکت در طرح‌های شهری و نحوه‌ی حضور شهروندان به شیوه‌های مستقیم و غیرمستقیم در بستر مدرنیته و شهرنشینی، افزود: با توجه به تجربه‌های طرح‌های مداخله در ایران که از شیوه‌های متفاوت اعم از تزریق مالی به پروژه‌های نوسازی و یا رویکرد صرفا کالبدی و موضعی بوده و نوسازی انجام پذیرفته است، این سوال هنوز باقی است که چرا بهسازی و نوسازی شتاب نگرفته است؛ طی سال‌های اخیر برای شتاب بخشیدن به بهسازی و نوسازی رویکرد مشارکتی بافت‌های فرسوده به رویکرد غالب تبدیل شده است و طی این سال‌ها الگوهای متفاوتی از مشارکت مالی تا مشارکت اجتماعی و فرایندی در نوسازی بافت‌ها تجربه شده است. این پژوهش بر آن بوده است تا در نمونه‌ها و محلات دارای بافت‌های فرسوده، تجارب مشارکتی به کار رفته در آنها را مورد ارزیابی قرار دهد و موانع و مشکلات و راهکارهای افزایش مشارکت را تبیین کند.

مدیر طرح ادامه داد: در این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوال بوده‌ایم که چه ویژگی‌ها و مولفه‌هایی در مشارکت محلات مورد مطالعه تاثیر‌گذار بوده و چگونه می‌توان از این تجربه‌ها برای تدوین راهکار ارتقای مشارکت استفاده کرد؟ و در ادامه این سوال به سوالات دیگری همچون نقش ویژگی‌های فردی شهروندان در مشارکت، نقش ویژگی‌های نهادی و ساختاری در مشارکت، نقش ویژگی‌های شخصیتی کنشگران در مشارکت و به نقش قوانین و مقررات نیز در افزایش یا کاهش مشارکت پاسخ مناسب داده شود.

قاسمی هدف اصلی طرح را بررسی و ارزیابی تجربه‌های نوسازی و بهسازی مشارکتی اجرا شده در سطح شهر تهران و معرفی راهکارهایی برای جلب مشارکت حداکثری در بهسازی و نوسازی بافت فرسوده دانست و افزود: اهداف فرعی طرح از جنس شناختی بوده و به شناخت عوامل فردی و ساختاری مرتبط با موفقیت مشارکت مردم، شناخت مسائل و مشکلات مشارکت شهروندان در طرح‌های نوسازی و شناخت راهکارهای لازم برای افزایش مشارکت است.

مجری طرح در ادامه به روش تحقیق در پژوهش پرداخته و از روش کیفی و کمی صورت گرفته در پژوهش گزارشی ارائه کرد و سپس به توضیح مبانی نظری طرح پرداخت شد.

وی با بیان توضیحاتی در مورد مکاتب نظریه‌پرداز در حوزه مشارکت مانند ساختارگرایان، کارکرد‌گرایان، تضاد‌گرایان و نظریات تلفیقی، نظریه به کار رفته در این پژوهش را نظریه تلفیقی و ساخت‌یابی اعلام کرد.

مدیر پروژه بررسی تجارب نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده با توضیح در مورد مدل مفهومی و ابعاد و مولفه‌های پژوهش، به بیان نتایج پروژه پرداخت.

قاسمی در مورد یافته‌های پژوهش گفت: از دید ساکنان و مالکان بافت‌های فرسوده نقش ویژگی‌های فردی کمرنگ بوده و نقش قوانین و مقررات، ساختارها و سازمان‌ها و نهادها در حد متوسط بیان شد. این ابعاد از دیدگاه برنامه ریزان و مدیران متفاوت بوده و آنها نقش خاصی را به ساکنان و مالکان داده و نقش آنها را پررنگ بیان کرده‌اند.

وی تصریح کرد: بر اساس یافته‌های پژوهش به تفکیک محلات مورد مطالعه، تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد و تحلیل عوامل و مولفه‌های اصلی در پژوهش حاکی از آن بود که هفت مولفه تاثیر‌گذار با عناصر آنها در مشارکت شهروندان تاثیر بسزایی داشته است. این مولفه‌ها عبارت از مشارکت در تصمیم‌سازی، توزیع منافع، بستر‌سازی حقوقی و قانونی، نهادسازی در اطلاع‌رسانی، ترویچ، آموزش و رعایت حقوق شهروندی است.

مدیر طرح در ادامه با اشاره به مصاحبه‌ها و نتایج کیفی طرح، مدل مفهومی را در قالب مولفه‌های اثر‌گذار ارائه کرد و در ادامه به توضیح موانع و مشکلات مشارکت شهروندان در پروژه‌های نوسازی پرداخت.

قاسمی در پایان جلسه از محمد قاسمی، حسین حیدری و علیرضا نظری به عنوان همکاران این طرح تشکر کرد و ادامه‌ی جلسه نیز به پرسش و پاسخ حاضران اختصاص یافت.

انتهای پیام