ابتکارات امام موسی‌صدر برای موضوع دین در جامعه متکثر

یک استاد دانشگاه گفت: مهمترین وجه دین، وجه کلامی آن نیست، بلکه خدمت اجتماعی آن است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، حجت الاسلام و المسلمین داود فیرحی درنشستی در رابطه با سبک زندگی مسلمانی در جامعه متکثر از دیدگاه امام موسی‌صدر اظهار کرد: یکی از دشواری‌هایی که تئوریسین‌ها درباره سبک زندگی در جامعه متکثر بیان می‌کنند، موضوع دین است و این یکی از بحث‌های بسیار مهمی است که امام موسی‌صدر با ابتکارات خاص خود وارد آن شده است.

وی ادامه داد: منظور از جامعه متکثر یک واحد سیاسی،‌ اجتماعی است که از قومیت‌های مختلف تشکیل شده است و البته درون این واحد سیاسی شکاف‌های فرهنگی خاصی وجود دارد؛ تاکنون دو تصویر رایج از دین و جامعه متکثر در جهان مطرح شده است؛ اول این‌که باید در تنور فرقه‌گرایی بیفتد و دوم این‌که سکولاریسم را بپذیرد که اگر پذیرفت باید دین را خصوصی کنند. یعنی می گفتند که جامعه متکثر نمی‌تواند رابطه اش را با دین حفظ و برقرار کند.

وی با اشاره به یکی از مقالات امام موسی صدر در همین راستا یادآور شد: در مقاله‌ای از امام موسی صدر ایشان سعی کردند قرائتی از قرآن و بی‌طرفی در رابطه با این موضوع را داشته باشند اما سعی می‌کنند قواعد مذهبی را با تکیه بر سکولار حل کنند. در ادبیات اخیر دوگانه جدیدی بوجود آمده است که می‌گویند می‌توان بین سکولاریسم و فرقه‌گریی راه دیگری را انتخاب کرد.

این استاد دانشگاه با بیان این‌که «ادبیات امام موسی‌صدر گسستن از دوگانه سکولاریسم و فرقه‌گرایی است» گفت: از امام موسی صدر می‌پرسند که شما مجلس اعلای شیعیان را تاسیس کنید، آیا این فرقه‌گرایی نیست؟ در حالی که شما از نظر ما یک روحانی سکولاریسم هستید. امام در پاسخ می‌گویند به سکولاریسم اعتقاد ندارم، یعنی در چارچوب الگوی شهروندی اگرچه برخی تصور می‌کنند که مردود شمردن فرقه‌شماری به معنای پذیرفتن دوگانگی است، این تصور اشتباه است در حالی‌که می‌شود سکولاریسم و فرقه‌گرایی را مردود دانست و در کنا رآن می توان از ره‌آوردهای دین استفاده کرد.

وی اظهار کرد: فرقه‌گرایی برای حفظ خود، یا اعضای خود را زندانی می‌کند و یا دیگران را می‌کشد؛ زیرا نمی‌تواند با دیگران ارتباط برقرار کند و به نوعی منزوی هستند.

وی با اشاره به بخشی دیگر از سخنان امام موسی صدر گفت: امام در جایی می‌گوید که تنها سرمایه لبنان انسان‌هایش هستند و این انسان را نباید در تنور فرقه‌گرایی ذوب کرد. این سخنان امام از یک طرف به این موضوع اشاره می‌کند که باید دین را حفظ کرد و از طرف دیگر می‌گوید دین نباید باعث سوختن انسان شود.

فیرحی با اشاره به بخش دیگری از صحبت‌های امام موسی‌صدر مبنی بر این‌که «دولت باید دولت آسمانی باشد نه دولت دینی» گفت: منظور امام از دولت آسمانی یعنی این‌که فراتر از دعواها باشد و امام می‌گوید که دولت اگر نماینده اقلیت باشد، ظلم آشکاری علیه اکثریت است و اگر نماینده اکثریت باشد چه بلایی سر اقلیت خواهد آمد؟

وی با بیان این‌که «امام موسی صدر ناسیونالیسم را نیز نفی می‌کند» خاطرنشان کرد : امام می گفتند که دین درست دینی است که به مردم خدمات دهد و راه را به مردم نشان دهد و اگر دین درست باشد اخلاق در جامعه درست می‌شود و آن جامعه ، جامعه خوبی است. در واقع دین را باید در خدمت جامعه بگذاریم. مهمترین وجه دین ، وجه کلامی نیست، بلکه خدمت اجتماعی است. دین باعث نمی‌شود که پیروانش منزوی باشند.

وی خاطرنشان کرد: در فرقه‌گرایی گفت‌و‌گو وجود ندارد؛ زیرا می‌گویند که یا با مایی یا علیه ما. در حالی که امام موسی صدر نقض این حرف را می‌زند و می‌گوید که گفت‌و‌گو تنها راه ماست. در واقع امام باور داشت که با گفت‌و‌گو، به دین خودش آسیب نمی‌رسد وایشان از گفت‌و‌گو نمی‌ترسید.

این استاد دانشگاه با بیان این‌که «تئوری امام موسی صدر به دموکراسی انجمنی بسیار نزدیک است» گفت: آزادی ،‌احترام،‌اعتماد و تحمل اساس گفت‌وگو هستند. شرط اساسی برای آن‌که بتوانیم این اندیشه‌های متنوع را کنار هم جمع کنیم همین چهار اساس هستند. در واقع امام موسی صدر تکثر مذهبی را عیب تلقی نمی‌کردند و اعتقاد داشتند که حیات دینی به تنوع آن بستگی دارد.

وی با بیان این‌که «ذات دین در صداقت است» اظهار کرد: امام موسی صدر می‌گویند صداقت شهروندان لبنانی را باید از چشمان آن‌ها متوجه شد. در واقع مفهوم وحدت ملی،‌ وحدت همه شهروندان در هنجارهای کلی اجتماعی است و برای تحقق این هدف همه هموطنان باید به یکدیگر احترام بگذارند که درآن صورت جامعه صادق می‌شود.

وی گفت: امام موسی‌صدر دین را محدودیت نمی‌داند و می‌گوید در حقیقت آزادی کامل عین دین است و آزادی حقی است از جانب خدا و حدی بر آن نیست. آزادی بر خلاف آن‌چه می‌گویند هرگز محدود شدنی نخواهند بود.

انتهای پیام