تأثیر انتخابات کنگره بر سیاست خارجی آمریکا/ از بین رفتن فرصت همکاری با ایران در صورت شکست مذاکرات

پروفسور محمود منشی پوری استاد علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه کالیفرنیا برکلی در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص چرایی پیروزی جمهوری خواهان در انتخابات میان دوره ای کنگره تصریح کرد: انتخابات میان دوره ای 2014 در ایالات متحده نارضایتی عمومی مردم آمریکا از برنامه های اقتصادی را به تصویر کشید. آنچه ما از نتایج این انتخابات متوجه می شویم تحت این حقیقت قرار دارد که دو سوم افراد حائز شرایط رای دادن معمولا برنامه های دولت را تائید نمی کنند. البته نباید این نکته را نادیده بگیریم که برای رئیس جمهوری که در دور دوم ریاست خود است شکست خوردن در انتخابات میان دوره ای در حالی که در سال ششم ریاست است امر غیر معمولی نیست. 

وی تصریح کرد: از دوره بازسازی آمریکا (1863-1877) تا کنون در تاریخ آمریکا فقط سه رئیس جمهور بوده اند که حزب آنها در انتخابات میان دوره ای توانسته است حداکثر کرسی ها را تصاحب کنند. این سه رئیس جمهور عبارتند از فرانکلین روزولت، بیل کلینتون و جرج دبلیو بوش.

منشی پوری در خصوص تأثیر انتخابات میان دوره ای بر سیاست خارجی آمریکا نیز افزود: در مورد انتخابات میان دوره ای کنگره باید گفت که اغلب نتایج این انتخابات اگر تاثیری قابل توجه بر سیاست خارجی نداشته باشند بر برنامه های اقتصادی تاثیری قابل توجه داشته اند.

استاد دانشگاه ایالتی سانفرانسیکو در ادامه یادآور شد: "میچ مک کانل" سناتور جمهوریخواه از ایالت کنتاکی که رئیس اکثریت های سنا را بدست می گیرد اعلام کرده که در موارد مربوط به مالیات، مبارزه با داعش، و اقدام نظامی علیه داعش با رئیس جمهور همکاری خواهد کرد. اما در مورد موضوعات داخلی همچون بهداشت و خدمات درمانی، انرژی، مهاجرت، حداقل دستمزد، حق سقط جنین، کنترل سلاح، قانونی کردن استعمال ماری جوانا و حفاظت از منابع و مناطق طبیعی تهدید شده و مناقشات مربوط به زمین تا حد زیادی میان کاخ سفید با مجلس نمایندگان و سنا کشمکش بوجود آمده و نتایج این بحث ها بر انتخابات ریاست جمهوری 2016 تاثیر خواهند گذاشت. 

منشی پوری در خصوص این موضوع که گذشته از مباحث داخلی، کنترل مجلس نمایندگان و سنای آمریکا از سوی جمهوریخواهان چه معنا و یا تاثیری بر توافق هسته ای با ایران خواهد داشت؟ افزود: در حالیکه فرصت کمی تا تاریخ 24 نوامبر برای رسیدن به توافق جامع هسته ای باقی مانده تغییرات ایجاد شده در سیاست آمریکا می تواند تائیدی باشد بر مشکل بودن رسیدن به توافق. توافقی که ممکن است دشمنی میان دو ملت در سال های اخیر را به روشی بسیار خوب پایان دهد. 

وی تأکید کرد: اگر سیاست داخلی آمریکا به سمت انجام توافق با ایران پیش برود انتظارها برای لغو تحریم های سازمان ملل افزایش یافته و رایزنی ها و امیدها برای آغاز یک روند جدید در میان اعضای 1+5 نیز به طور چشمگیری افزایش می یابد. 

استاد مطالعات خاورمیانه دانشگاه کالیفرنیا در ادامه تصریح کرد: صرف نظر از چنین موقیعت منحصر به فردی برای حل پرونده هسته ای ایران تبعات منفی زیادی هم برای ایران و هم برای آمریکا خواهد داشت و موجب شدت یافتن تنش های میان دو طرف می شود. مشخص کردن این روند جدید بوسیله منافع جدید امنیت ملی آمریکا بسیار مهم بوده و نیاز به آن کاملا حس می شود. در صورت نبود چنین روندی موقعیت منحصر به فردی که برای حل پرونده هسته ای ایران بوجود آمده از بین خواهد رفت. 

منشی پوری یادآور شد: ایران و آمریکا اکنون منافعی مشترک برای رسیدن به توافق نه تنها در خصوص پرونده هسته ای دارند بلکه می تواند مسیر همکاری های دو کشور برای مبارزه با داعش را که تهدیدی برای همه محسوب می شود هموار کند. گذشته از داعش، ایران و امریکا منافع مشترک منطقه ای دیگری دارند که عبارتند از جلوگیری از گسترش خشونت، برقراری ثبات در عراق و افغانستان، و آشتی دوباره میان ایران و عربستان که تاثیری بسزا در ارتباطات ایران با همسایگانش در شورای همکاری خلیج فارس دارد. 

استاد دانشگاه کالیفرنیا در پایان تأکید کرد: تا کنون هیچگاه همکاری میان ایران و آمریکا از یک سو و ایران و همسایگان عرب آن از سوی دیگر تا این اندازه مهم و حساس نبوده است زیرا در حال حاضر جهان با رشد خشونت و افراط گرایی که ثبات منطقه خاورماینه را تهدید می کند مواجه است. این وضعیت به راحتی این نکته را بازگو می کند که دامنه تصمیمات اشتباه در هر دو طرف بسیار محدود است. انتظارها بسیار بالاست و شکست در رسیدن به توافق با ایران به عنوان یک شکست سیاسی و از دست دادن فرصت مناسب برای همکاری با ایرانی ها در زمینه های منافع مشترک تعبیر خواهد شد. بحث های زیادی در این مورد باقی مانده اما نمی توان این موضوع را انکار کرد که به نتیجه رسیدن مذاکرات نه تنها به سود طرفین است بلکه موجب ثبات امور نیز خواهد شد.

.............

گفتگو از عبدالحمید بیاتی