تاریخ خاورمیانه و آفریقا پر از مداخلات نظامی است/جنگ علیه داعش می تواند مسیر خود را عوض کند.

با گذشت ماه ها از تشکیل ائتلاف ضد داعش به رهبری آمریکا هنوز ابهامات و سوالات زیادی در خصوص هدف نهایی آمریکا و متحدان غربی این کشور از ایجاد این ائتلاف علیه گروهی که ساخت و پرداخته مستقیم و غیر مستقیم آمریکا و متحدان منطقه ای آن است، باقی است.

در همین راستا خبرنگار مهر گفتگویی با دکتر "محمود منشی پور" استاد مطالعات خاورمیانه دانشگاه کالیفرنیا-برکلی آمریکا انجام داده است که مشروح آن به شرح زیر است.

خبرگزاری مهر-سرویس بین الملل: جنگ علیه داعش سوالات بی جواب متعددی به جا گذاشته است که مهمترین آنها این است که آیا اقدام نظامی ناتو برای تعقیب داعش به فراتر از مرزهای عراق به سوریه هم خواهد کشید؟ رهبران غربی، دولت بشار اسد را به زعم خود، دولتی نامشروع خوانده اند، آیا این می تواند به این معنی باشد که مداخله نظامی غربی ها در سوریه ممکن است با هدف برکناری وی صورت بگیرد؟

دکتر منشی پور- جنگ علیه داعش می تواند به طور بالقوه مسیر خود را عوض کند و عملیات های ناخوانده بیشتری به دنبال داشته باشد. چندین احتمال را باید در نظر گرفت. اولین احتمال این است که آمریکا و متحدانش بعد از پیروزی بر داعش به بشار اسد و مخالفان میانه روی وی فشار بیاورند تا برای یک گذار سیاسی وارد مذاکرات دیپلماتیک شوند. که احتمالا این گروه ارتش موسوم به ارتش آزاد سوریه باشد که از داخل خاک ترکیه که مخالف دولت سوریه است علیه دولت سوریه عملیات می کنند. به هر حال دولت باراک اوباما از سوی کنگره برای حمایت و تسلیح ارتش آزاد سوریه علیه داعش و دولت دمشق تحت فشار است.

احتمال دومی که باید در نظر داشت هرچند خیلی جدی نیست، این است که شکست داعش در سوریه منجر به سقوط بشار اسد هم خواهد شد . در پی شکست غرب از روسیه در اوکراین، برخی استراتژیست های آمریکایی ممکن است تصمیم بگیرند که جنگ را به مناطق جنوبی و غربی سوریه بکشانند زیرا اینها مناطقی هستند که منافع روسیه در آنجا قرار دارند مثل شهر طرطوس.

اگر آمریکا بتواند برای شکست دادن داعش در مرزهای سوریه نفوذ کند چه با تکتیک و چه با موافقت صریح دولت اسد، و همچنین اگر این استراتژی به همکاری با گروه های موسوم به گروه های مخالف میانه روی بشار اسد منجر شود، هر چند این گروه ها قبلا نشان داده اند که توانایی ساقط کردن دولت بشار اسد را ندارند، اما در نهایت این همکاری می تواند زمینه را برای ساقط کردن بشار است هموار کند. اغلب اینگونه بوده است که ماموریت ها و اقدامات نظامی زمینه ساز دستیابی به اهداف بوده اند. و سوالاتی در خصوص مصونیت، مشروعیت و قانونی بودن اینگونه جنگ ها و اقدامات نظامی هم بسیار سریع توسط ناتو نادیده گرفته می شوند اگر موضوع ساقط کردن یا بقای دولت بشار اسد باشد.

احتمال سوم این است که صرف نظر از نتایج جنگ علیه داعش شرایط کنونی در سوریه ادامه پیدا کند که در چنین شرایط و سناریویی قدرت گروه داعش در سوریه هر روز بیشتر خواهد شد و همین امر می تواند باعث شود که مقامات آمریکایی در یک مقطعی شروع به حمایت از اقدامات ضد بشار اسدی از درون خاک سوریه کنند. فراموش نکنیم که آمریکایی ها در سال 2003 بعد از حمله به عراق، صدام را سرنگون کردند و سپس وی را دستگیر و تحویل عراقی ها دادند تا اعدامش کنند. رژیم صدام همان رژیمی بود که آمریکایی ها در طول 8 سال جنگ خونین وی علیه ایران به خاطر اینکه این جنگ در راستای منافع آمریکا بود از وی حمایت کردند .

تاریخ خاورمیانه و آفریقا پر از این مداخلات نظامی است .از آنجایی که اقدام نظامی علیه داعش تضمین شده است به همین دلیل درباره ماهیت واقعی این ماموریت نظامی سوالاتی وجود دارد. اضافه شدن ترکیه به جنگ علیه داعش یک لایه دیگر به پیچیدگی های این جنگ افزوده است. این سوالات پیش آمده است که آیا ترکیه در حملات هوایی علیه داعش مشارکت خواهد کرد یا خیر و اگر شرکت کند آیا این حملات منجر به حمله زمینی هم خواهد شد یا نه. تا به حال 30 کشور متعهد شده اند تا در حملات آمریکا علیه داعش کمک کنند . اقدامات نظامی گذشته که به خوبی تعریف شده و برنامه ریزی شده بود، در نهایت به جنگ های بی انتها منجر شدند و وجود این حقایق است که سوالات جدی به وجود آورده است. به همین علت طرح چنین سوالات و احتمالاتی غیر منطقی به نظر نمی رسد.

-----------

گفتگو از پیمان یزدانی