دیابت خطری به شیرینی قند!

دیابت یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در همه‌ی سنین و جوامع است و تعیین روز جهانی برای آن شاید بتواند فرصتی برای آشنایی جامعه با خطری باشد که از سوی این بیماری شیرین آنها را تهدید می‌کند.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه‌ی مرکزی، «جواد جواهری» متخصص طب پیشگیری و اجتماعی در نشست بمناسبت روز جهانی دیابت در محل دفتر خبرگزاری در خصوص این بیماری گفت: وقتی در بدن اختلال در سوخت‌وساز قند بوجود آید، کربوهیدرات و قندی که وارد بدن و سلول‌ها می‌شود خوب مصرف نشده و بیماری دیابت ایجاد می‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اراک، با بیان اینکه ابتلا به دیابت در یکی از انواع چهارگانه‌ی آن شامل ‌دیابت نوع یک، نوع دو، دیابت حاملگی و حالت پری‌دیابت(پیش دیابتی) رخ می‌دهد افزود: در نوع یک، سلول‌های تولیدکننده‌ی انسولین نابود می‌شوند. در این حالت تولید انسولین به صفر می‌رسد در نتیجه برای درمان حتماً باید از بیرون انسولین به بدن وارد شود که با روش تزریق این اقدام می‌شود.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه در دیابت نوع یک، قند به‌ یک‌باره صفر می‌شود، گفت: در این حالت با علائمی چون حالت تهوع، استفراغ و دل درد سریع متوجه بیماری می‌شویم، این نوع، معمولاً در سنین نوجوانی ایجاد می‌شود ولی 25 درصد ابتلا به این نوع دیابت در افراد بالای 25 سال نیز دیده می‌شود.

انسولین تولید شده در دیابت نوع دو اثربخش نیست

جواهری در خصوص مکانیسم دیابت نوع دو گفت: انسولین تولید شده در این نوع دیابت، اثربخش نیست و ویژگی بدی که این نوع دیابت دارد این است که قند بدن در طول سالیان دراز کم‌کم افزایش می‌یابد.

وی در توضیح تفاوت نوع یک با نوع دو اظهار کرد: در دیابت نوع دو، با افزایش تدریجیِ قند در بدن، فرد بیمار طی سال‌های آینده دچار آسیب‌های جدی در اندام‌های بدن از جمله چشم، کلیه، قلب و پا می‌شود که اهمیت غربالگری در اینجا مشخص می‌شود که آن را پیشگیری سطح دو می‌نامند.

جواهری با اشاره به اینکه در این حالت، پس از 10 سال از ابتلا، بیمار با مشکلات بسیاری روبرو می‌شود، تصریح کرد: می‌توان از طریق غربالگری‌ این بیماری را به موقع تشخیص داد.

این عضو هیئت علمی دانشگاه، با بیان اینکه اخیراً دیابت حاملگی رو به افزایش گذاشته است، گفت: با توجه به نوع سبک زندگیِ کم‌تحرک زنان، رژیم‌های غذایی پرکالری و چاقی، این بیماری در زنان باردار شیوع یافته است.

وی افزود: هنگام بارداری، بدن هورمون‌های زنانگیِ مقاوم به انسولین ایجاد می‌کند، در نتیجه قند افزایش می‌یابد و هرچه فرد بی‌تحرک‌تر شود و مصرف قند و کالری بیشتر شود این عامل تشدید می‌شود.

عوارض دیابت حاملگی

جواهری عوارض دیابت حاملگی را بزرگ شدن جثه بچه و تشکیل چربی زیاد زیرپوست دانست که باعث می‌شود بچه موقع به دنیا آمدن دچار حالت کمبود اکسیژن و خفگی شود.

وی از دیگر عوارض دیابت حاملگی را، نواقص جنینی، مشکلات قلبی، غلظت خون و زردی خون نام برد که باید به موقع به آنها رسیدگی شود.

این متخصص طب پیشگیری و اجتماعی با بیان اینکه برای پیشگیری از این مشکلات، در هفته‌های اول بارداری آزمایش‌های غربالگری انجام می‌شود، اظهار کرد: معمولاً 70 درصد مشکل با رعایت رژیم غذایی مناسب و 30 درصد آن با تزریق انسولین برطرف می‌شود.

پری‌دیابت چیست؟

جواهری در توضیح نوع پری‌دیابت این بیماری تصریح کرد: در این نوع، قند خون بالاست اما به سطح دیابت نرسیده و افراد به شدت مستعد ابتلا به دیابت هستند.

وی، سبک زندگی ناسالم، سابقه‌ی خانوادگی، کم‌تحرکی، چاقی، رژیم غذایی ناسالم، اختلال در چربی خون که به آن سندروم متابولیک می‌گویند را از عوامل ابتلا به نوع پری‌دیابت نامید.

این متخصص طب پیشگیری و اجتماعی با بیان اینکه الگوی غذایی در افراد مبتلا به دیابت می‌تواند مانند یک فرد سالم باشد، اما باید مقدار مصرف کنترل شود، مصرف حبوبات را نیز برای تنظیم قند خون مناسب دانست و گفت: باید حبوبات را هفته‌ای یک تا دو بار در برنامه غذایی گنجاند. برنج نیز نباید به صورت سفید مصرف شود.

وی با اشاره به اینکه در این بیماری شمار دفعات صرف غذا باید بیشتر باشد، افزود: این بیماران باید شش وعده غذای کم حجم در روز بخورند، وعده‌های اصلی را کمتر میل کنند و از میوه، سبزیجات، لبنیات کم‌چرب و گوشت سفید بیشتر استفاده کنند.

ورزش عامل مهم در کنترل دیابت

جواهری، ورزش را عامل مهمی در کنترل بیماری دانست و خاطرنشان کرد: این بیماران باید روزانه به مدت نیم ساعت تا 45 دقیقه به ورزش کنند.

متخصص طب پیشگیری و اجتماعی با بیان اینکه اگر دیابت کنترل نشود باعث آسیب به عروق و اعصاب می‌شود، گفت: در این حالت، حس لامسه بیمار ضعیف شده و این امر باعث می‌شود متوجه جراحت‌های ایجاد شده در بدن نشود و اندام‌های تحتانی بدن بویژه پاها زخم می‌شوند که به آن «پای دیابتی» یا «دیابتی‌فوت» می‌گویند.

وی با اشاره به اینکه آموزش در زمینه کنترل دیابت مهم است و بیماران باید مراقبت‌های خاصی را رعایت کنند، افزود: تنها عارضه‌ای که می‌توان 100 درصد از آن پیشگیری کرد زخم پای دیابتی و قطع آن است.

این استاد دانشگاه در بیان مراقبت‌های ویژه جهت پیشگیری از عارضه پای دیابتی، به شستن روزانه‌ی پاها و بررسی دقیق آنها، راه نرفتن در مکان‌های داغ و حفظ پوشش مناسب پاها برای جلوگیری از ایجاد جراحت در کف پا اشاره کرد.

این متخصص طب پیشگیری و اجتماعی در ادامه گفت: در بحث مراقبت‌ها، آموزش بسیار مهم است در غیر این‌صورت با پیشرفت بیماری باید سریعاً به پزشک ارزیابی مراجعه و درمان مناسب انجام شود، چون با پیشرفت آن زخم عفونی ‌شده و منجر به قطع پا می‌شود.

وی افزود: همچنین در مرحله بعد از پیشگیری برخورد معاینه‌گر برای نخستین بار بسیار مهم است، خیلی از مواقع این زخم‌ها مثل کوه آتشفشان هستند و ناگهانی بروز و پیشرفت می‌کنند. از همین‌رو فردی که می‌خواهد بیمار را ارزیابی کند باید کاملاً متخصص و با تجربه باشد.

مرکز بیماری‌های غیرواگیر اراک متولی ندارد

جواهری با اشاره به اقدامات دولت برای بیماران خاص گفت: یک سری مراکز جامع سلامت در شهرستان‌ها تعریف شده تحت عنوان پزشک خانواده که مردم به آن مراجعه می‌کنند، اما مدیریت و درمان پای دیابتی که ما بر آن تأکید داریم، سطح چهار و فوق تخصصی است.

وی افزود: این‌گونه خدمات باید در کلینیک فوق تخصصی امام رضا(ع) یا بیمارستان امیرالمؤمنین(ع) اراک ارائه شوند، چون این مراکز درمانی در سطح فوق تخصصی هستند و درمان این بیماران که به دستگاه‌ها و مراقبت‌های خاص نیاز دارند در مراکز یاد شده بهتر انجام می‌شود.

این متخصص طب پیشگیری و اجتماعی یکی دیگر از مشکلات در این زمینه را کمبود نیروی انسانی دانست و گفت: می‌توان به پزشکان عمومی و پرستاران هم آموزش داد تا کمبود نیرو جبران شود.

مرکز بیماری‌های غیرواگیر استان هیچگونه متولی ندارد و به حال خود رها شده است.

وی با بیان اینکه دیابت، مهم‌ترین بیماری غیرواگیر است، افزود: برنامه جامع دیابت استان باید در راستای برنامه‌های کشوری باشد و همه ارگان‌ها باید در تدوین و مدیریت آن همکاری کنند.

جواهری با بیان اینکه فضای کافی و مناسب برای ورزش این بیماران وجود ندارد، گفت: براساس بیانیه سازمان بهداشت جهانی باید گزینه‌های سلامت را برای مردم ایجاد کرد، به‌عنوان مثال در کنار فست‌فود باید غذایی با همان کیفیت اما سالم ارائه شود. هم‌چنین اماکن ورزشی برای استفاده این بیماران باید مرتب و تمیز بوده و افراد در هوای پاک ورزش کنند.

این استاد دانشگاه با تأکید بر اینکه باید بیشتر به فکر مردم بود، تصریح کرد: باید پشتیبانی‌ها در این راستا بیشتر باشد و گروه‌های جدید تمهیدات گروه‌های پیشین را خنثی نکنند، روابط و تعاملات پشت پرده نیز باید از میان برود.

آلودگی هوا می‌تواند در ابتلا به دیابت مؤثر باشد

این متخصص طب پیشگیری و اجتماعی با بیان اینکه آلودگی هوا می‌تواند در دیابت تأثیر داشته باشد، گفت: در تحقیقی که در اصفهان انجام شده است نشان داده شده که آلودگی می‌تواند مکانیسم‌های التهابی در بدن ایجاد کند و نهایتاً ممکن است روی سلول‌های بدن تأثیر گذاشته و تولید انسولین را دچار مشکل کند.

وی با اشاره به اینکه آمار دقیقی از مبتلایان به این بیماری وجود ندارد، خاطرنشان کرد: شیوع دیابت در کشور تقریباً 10 تا 12 درصد است.

جواهری گفت: در همه جای دنیا افراد دنبال پیشگیری هستند، اما ایران فقط دنبال درمان است و پیشگیری اهمیتی ندارد، در صورتی که با پیشگیری هم‌چنین تشخیص زودهنگام می‌توان به مرحله درمان نرسید یا آنرا کوتاه‌تر کرد.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه برای کنترل دیابت باید برنامه‌ریزی کرد، افزود: از این شاخه به آن شاخه پریدن سودی ندارد. باید طرح و برنامه استراتژیک بلندمدت و کوتاه‌مدت در این حوزه تعریف شود.

وی، شعار جهانی اعلام شده برای روز جهانی دیابت که امسال برابر با 23 آبان‌ماه است را «امروز عمل می‌کنیم تا فردا را تغییر دهیم» دانست و گفت: عملکرد در این عرصه مهم است نه شعار و حرف.

جواهری عملکرد مدارس مروج سلامت در این خصوص را ضعیف دانست و گفت: باید این مدارس را کمک و حمایت کرد. 20 درصد از مدارس، این طرح آموزشی را برای دانش‌آموزان اجرا می‌کنند، اما باید کارشناسی وارد کار شد و فعال‌تر بود.

آمار واقعی از مبتلایان به این بیماری مهلک وجود ندارد

به گزارش ایسنا، «علیرضا افتخاری» مسئول انجمن دیابت استان مرکزی نیز در این نشست گفت: انجمن دیابت اراک حدود دو سال است که آغاز به کار کرده است.

وی افزود: حدود هفت سال پیش به‌دنبال ابتلای والدینم به بیماری سرطان، انجمن بیماران سرطانی را با هدف حمایت از این بیماران تأسیس کردیم و با همین ذهنیت انجمن دیابت را نیز با کمک همکاران تأسیس کردیم.

افتخاری یادآور شد: ظرف سه ماه پس از تأسیس این انجمن بدون هیچگونه تبلیغاتی، حدود 8000 نفر ثبت‌نامی داشتیم که خود نشان‌دهنده‌ی آمار بالای ابتلا به این بیماری در استان است.

مسئول انجمن دیابت استان با بیان اینکه چونکه غربالگری انجام نشده آمار واقعی از مبتلایان به این بیماری مهلک وجود ندارد، در خصوص مشکلات مبتلایان به این بیماری تصریح کرد: مراکز تفریحی و ورزشی برای این افراد بسیار کم است مخصوصاً برای خانم‌های دیابتی امکانات ورزشی وجود ندارد.

افتخاری افزود: بیماران دیابتی نه به کوهنوردی می‌توانند بپردازند و نه به پیاده‌روی و باید به‌علت تکرر ادراری که دارند حتماً باید به سرویس بهداشتی دسترسی داشته باشند.

حلقه مفقوده‌ای به نام پیشگیری

مسئول انجمن دیابت با اشاره به اینکه امسال سال خودمراقبتی است، گفت: دولت قول‌هایی در رابطه با طرح تحول سلامت داده و همه را عملی کرده است اما تا امروز برای خودمراقبتی در بخش دیابت یک قدم نتوانسته بردارد.

وی افزود: با توجه به تعداد زیاد دیابتی‌ها، دولت‌ با همه‌ی منابعی که دارد هنوز نتوانسته قدم بزرگی در این راه بردارد.

افتخاری با بیان اینکه حلقه مفقوده‌ای به نام پیشگیری میان هزینه‌های تخریب بواسطه آلاینده‌ها و درمان وجود دارد، خاطرنشان کرد: برای پیشگیری از این بیماری در حوزه ورزش، از سرانه کمی برخوردار هستیم.

وی ادامه داد: هم‌اکنون سرانه فضای ورزشی در ایران 80 سانتی‌متر است و در چشم‌انداز 1.5 متر پیش‌بینی شده در حالی که این رقم در جهان به دو و نیم متر می‌رسد که با آن خیلی فاصله داریم.

مسئول انجمن دیابت استان گفت: طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، ظرف 10 سال آینده هیچ خطری مهلک‌تر از دیابت نیست. فقط در کشور ما سالی 34 هزار نفر به‌علت دیابت فوت می‌کنند.

وی افزود: کشورهای خارجی ادعا می‌کنند 16 درصد دیابتی دارند که هشت درصد از آنها شناخته شده و هشت درصد دیگر ناشناخته محسوب می‌شوند اما در ایران این آمار بالای 21 درصد بوده و چونکه غربالگری انجام نشده اصلاً آمار دقیقی نداریم.

وی با تأکید بر اینکه باید تغییر ایجاد کرد و اگر خودمان بخواهیم می‌توانیم بر این مشکل غلبه کنیم، خاطرنشان کرد: باید روی تربیت بدنی بیشتر وقت بگذاریم که خوشبختانه در این خصوص، اداره ورزش و جوانان اراک سه ورزشگاه در اختیار انجمن گذاشته است.

الگوی مصرف باید اصلاح شود

افتخاری در اشاره به اقداماتی که در این خصوص انجام شده است، خاطرنشان کرد: به مراکز مختلفی رجوع کردیم و با مجتمع ورزشی آلومینیوم‌سازی و سپاه استان نیز قرارداد بستیم تا امکانات راهپیمایی و کوه‌پیمایی امن همراه پزشک با تجهیزات مورد نیاز از قبیل آمبولانس را برای ما فراهم کنند.

مسئول انجمن دیابت استان مرکزی با بیان اینکه با استاندار مرکزی مذاکرات خوبی در این زمینه داشتیم، افزود: برای تغییر نوع زندگی و اصلاح الگوی مصرف در حوزه تغذیه قدم‌های خوبی برداشته شده است، اما همه‌ی اینها، به سرمایه کلانی نیاز دارد. همچنین توانستیم 10 واحد دیابت در شهرهای مختلف راه‌اندازی کنیم.

وی خاطرنشان کرد: علاوه‌بر این، در بخش درمان توانستیم با همکاری برخی پزشکان با 30 درصد تخفیف در آزمایشگاه و حق ویزیت بسیار ناچیز به بیماران خدمات‌دهی کنیم. هم‌چنین برای افراد بی‌بضاعت دارو تهیه می‌کنیم که البته هم‌اکنون بیمه‌ی سلامت همگانی از این لحاظ افراد را تحت پوشش خود قرار داده است.

این مسئول با بیان اینکه پارسال، همایش‌های آموزشی در این راستا برگزار شد، اظهار کرد: با همکاری مسئولان آلومینیوم‌سازی، آموزش و پرورش، نماینده مجلس و برخی پزشکان کار مشترکی را آغاز کردیم.

وی افزود: طرحی به استانداری دادیم که طی آن مقرر شد سه هکتار زمین را به فضای سبز تبدیل کنیم که خود مزایای بسیاری از جمله کاهش آلودگی هوا دارد و اگر این موضوع نهایی شود می‌توانیم در کل استان هزینه‌ها را کاهش دهیم.

افتخاری یکی از معضلات بیماران را نبودِ درمانگاه تخصصی چشم، قلب و مغز آنطور که تخصصی روی مشکلات افراد دیابتی کار کنند دانست که خود فشار مضاعفی به مردم وارد می‌آورد.

خودمراقبتی به جای خود درمانی

وی خاطرنشان کرد: از نظر فضا خیلی در مضیقه هستیم اما در بخش تخصصی و پزشکی همکاری‌ها خوب است.

افتخاری گفت: نکته مهم در زمینه فرهنگی این است که ما خودمراقبتی را با خود درمانی اشتباه گرفته‌ایم؛ تقریباً مردم ایران خوددرمانی و حتی هم‌درمانی هم می‌کنند.

مسئول انجمن دیابت استان مرکزی برای ارتقای سطح آموزش‌ها در این‌باره، طرح تحول پرورشی در آموزش و پرورش را پیشنهاد داد و گفت: آشنا کردن بچه‌ها با این بیماری و زخم پا و راه‌های پیشگیری از آن نقش بسیار مهمی در فرهنگ‌سازی دارد.

وی با تأکید بر اینکه باید شیوه زندگی را تغییر داد، گفت: باید روی ایجاد فضای سبز بیشتر کار کنیم طوری که بتوان به دور از آلودگی هوا ورزش کرد.

افتتاح کلینیک فوق‌تخصصی چشم در آینده نزدیک

این مسئول افزود: همچنین تکمیل تجهیزات مورد نیاز درمان به طور همزمان ضروری است و غفلت از یکی از اینها مثل این است که هیچ کاری نکرده‌ایم. در این راستا بزودی شاهد افتتاح کلینیک فوق تخصصی چشم در اراک خواهیم بود.

وی خاطرنشان کرد: در بخش امنیت خوب هستیم، اما در بخش پیشگیری، بهداشت و درمان ضعیف عمل می‌کنیم.

انتهای پیام

‌

ایسنا منطقه مرکزی

خبرنگار: 10121

انتهای پیام