مطبوعات حقوق عکاسان را رعایت نمی‌کند / گفت‌و‌گو با عکاس برگزیده جشن سینمای ایران

گروه فرهنگ و هنر: دو ماه قبل زمان برگزاری پانزدهمین جشن سینمای ایران زریباف به عنوان نفر اول در بخش عکاسی فیلم این رویداد سینمایی معرفی شد. از آنجا که این جشن بعد از سه سال برگزار می‌شد عکس‌هایی که نامزد شدند از میان فیلم‌هایی گزینش شده بودند که در طول این سه سال به روی پرده رفته بودند.

او عکس‌های فیلم «اشباح» ساخته داریوش مهرجویی را به صورت سیاه و سفید برای داوری ارائه کرده بود. زیباف از 9 سال وارد عرصه عکاسی سینما شد و در این مدت فیلم‌هایی نظیر «دل شکسته» و «زمهریر» ساخته علی رویین‌تن، «نیلوفر» به کارگردانی سابین ژمایل، «بیداری» فرزاد موتمن، «ندارها» محمدرضا عرب و... را عکاسی کرده است. فیلمبرداری چند فیلم کوتاه و مستند و همچنین دومین فیلم بلند داستانی علی جناب با عنوان «زنده به گور» را هم برعهده داشته است. با او درباره ویژگی عکس‌های فیلم «اشباح»، نگاهی که به عکاسی سینما وجود دارد و همینطور تاثیرات مثبت و منفی دیجیتال بر عکاسی گفت و گو کردیم.

ف یلم «اشباح» سیاه و سفید بود و شما هم ترجیح دادید متناسب با فضای فیلم عکس‌ها را برای داوری سیاه و سفید ارائه کنید. چرا؟

 وقتی عکس قرار است در خدمت فیلم و در راستای تفکر جاری در آن باشد، ایجاب می‌کند همانطور که فیلم سیاه و سفید فیلمبرداری شده است، عکس‌ها هم سیاه و سفید باشند. البته در بخش تولید ترجیح دادند برای تبلیغات محیطی از عکس های رنگی هم استفاده کنند.

   عکس‌های «اشباح» چه خصوصیتی دارند که مورد توجه داوران قرار گرفتند؟

به نظر من عکس‌های چهار کاندید دیگر هم از کیفیت بالایی برخوردار بودند. شاید بتوان گفت من به نوعی این جایزه را به نمایندگی از این عزیزان در انجمن عکاسان سینمای ایران گرفتم .

در اشباح سعی کردم از آنچه که در اختیار داشتم استفاده کنم. سینمای داریوش مهرجویی یکی از دلایل اصلی علاقه‌ام به این مدیوم بوده است. قبل از فیلمبرداری از اینکه قرار است دو ماه با خالق فیلم‌هایی مثل «هامون»، «اجاره‌نشین‌ها»، «بانو» و ... همکاری کنم هیجان‌زده بودم، همینطور همکاری با محمود کلاری فیلمبرداری که سینمای ایران به مولفه‌های تصویری و قاب‌های وزین او می‌بالد. در عکاسی فیلم‌ها همیشه سعی کردم در خدمت فیلمنامه هم از زاویه‌ای که فیلمبردار و کارگردان تشخیص می‌دهند عکاسی کنم و هم نگاه خود را به عکس‌ها اضافه کنم.

عکاسی فیلم از مواد تبلیغی اثر است و تا حدودی باید مخاطب را با فضای فیلم آشنا کند. برای این مساله چه مولفه‌هایی برای عکاسی باید در نظر گرفت؟

اصولا در هر فیلمی کارگردان و فیلمبردار در پی دستیابی به یک مولفه بصری مشترک هستند که تصاویر را با نظم و هارمونی خاصی به سمت این عامل مشترک هدایت کنند. چه بهتر که عکاس اثر به عنوان یک چشم سوم و مستقل و با شناخت کافی، عکس‌هایش را با گذر از این فیلتر ثبت کند. همچنین عکاس می‌تواند علاوه بر عکس‌های هماهنگ با میزانسن کارگردان، نگاه خود را نیز به این زبان مشترک اضافه کند و عکس‌هایی تولید کند که شاید تا حدی با نماهای موجود در فیلم متفاوت باشند ولی با استفاده از کاراکترها، در صحنه عکسی ثبت کند که در فضای فیلم گرفته شده و مربوط به آن است.

به عنوان مثال عزیز ساعتی در فیلم سیاه و سفید «کلاغ» ساخته بهرام بیضایی عکسی رنگی از پروانه معصومی؛ بازیگر نقش اصلی گرفته که در نهایت تبدیل به پوستر فیلم شده است. با اینکه نمای این عکس دقیقا به همین شکل در فیلم وجود ندارد ولی فضای  فیلم را به خوبی منتقل می کند. عکاس با این عکس به خوبی جای پای خود را در اثر باقی گذاشته است.

شما در عکاسی سینما با چه مشکلاتی رو به رو هستید؟