ارتقای سطح کیفی آموزش نباید بهانه‌ای برای افزایش نابرابری‌های اجتماعی شود

به اعتقاد رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران، اگر عدالت آموزشی را به معنای دسترسی برابر بدانیم تنها در تحقق عدالت صوری گام برداشته‌ایم، ضمن اینکه افزایش دسترسی کیفی و ارتقای سطح کیفی آموزش نباید بهانه‌ای برای افزایش نابرابری‌های اجتماعی شود.

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، دکتر قانعی‌راد در پنل تخصصی همایش "توسعه عدالت آموزشی" ضمن بیان اینکه نظام آموزشی فعلی ما قادر به تأمین سرمایه انسانی به مفهوم کامل خود نیست افزود: این سیستم نه تنها قادر به تأمین سرمایه انسانی نیست بلکه سرمایه اجتماعی را هم فراهم نکرده و نمی‌تواند فاصله‌های طبقاتی، اجتماعی و فرهنگی موجود در جامعه ما را پر کند.

وی با اشاره به مفهوم تمایز یا جدایی مبتنی بر مدرسه‌ها اظهار کرد: تمایز مدرسه‌ای یک نظام رده‌بندی شده مدارس است که تحت عناوینی نظیر غیر انتفاعی، استعداد درخشان و ... شکل گرفته و در نهایت به دو نوع تمایز دیگر یعنی تمایز دانش و تمایز در جامعه می‌انجامد.

قانعی راد یکی از کارکردهای آموزش را بهره‌وری و ایجاد سرمایه اجتماعی بین فردی دانست و با تصریح اینکه دولت در برخورد با مدرسه‌ها تنها به فکر تأمین نیاز خویش به نیروهای اداری است و بخش صنعت هم با هدف پرورش نیروی کار با بازده بالا خواهان ایجاد تقسیم کار کارخانه‌ای و تفکیک رشته‌های گوناگون است، بیان کرد: در این رویکرد، آموزش به معنای علوم در نظر گرفته می‌شود و انسان را بر مبنای میزان توانایی IQ تقسیم می‌کنند در حالی که در کشورهای دیگر رویکرد به آموزش عوض شده است.

وی در همین خصوص افزود: آموزش مدنی رویکرد غالب کشورهای پیشرفته است که دبیرستان را مکانی برای افزایش ارتباط و برقراری جریان اندیشه، کاهش پیش‌داوری‌های اجتماعی و افزایش ارتباط صلح‌آمیز و انسانی می‌داند، در حالی که ما با این شیوه طبقه‌بندی پیش‌داوری اجتماعی و نابرابری اجتماعی را تداوم می‌بخشیم.

رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران در ادامه سخنانش تصریح کرد: اگر نتوان در مدارس برابری را به شکل عملی تأمین کرد باید منتظر بود تا جامعه دستخوش انقلابی دیگر شود. تمایز مدرسه‌ای برنامه پنهانی است که در حال حاضر از طریق تداوم در سیستم آموزشی به ذهن دانش‌آموزان کشور تزریق می‌شود و این به معنای برتری افراد بر مبنای نژاد و طبقه است که تحت عناوینی نظیر ارتقاء کیفیت آموزشی پنهان شده است.

قانعی راد با اشاره به تاریخ شکل‌گیری نهادهای آموزشی مدارس را مکانی برای تأمین برابری اجتماعی، علمی و شکل‌گیری اعتماد و تعامل بین افرادی با نژاد و سطح اقتصادی متفاوت دانست و افزود: قرار بود مدرسه کانونی برای پایه‌گذاری جامعه عادلانه و رکنی برای شکل‌دادن به جامعه ایده‌آل و انسانی‌تر باشد.

وی همچنین ادامه داد: اگر عدالت آموزشی را به معنای دسترسی برابر بدانیم تنها در تحقق عدالت صوری گام برداشته‌ایم، ضمن اینکه افزایش دسترسی کیفی و ارتقاء سطح کیفی آموزش نباید بهانه‌ای برای افزایش نابرابری‌های اجتماعی شود.

این جامعه‌شناس با اشاره به اینکه از ظرفیت دانش‌آموختگان علوم انسانی در اداره جامعه استفاده نمی‌شود گفت: به جوانی که در رشته مهندسی تحصیل می‌کند اما با تاریخ، ادبیات و سینمای کشور خود بیگانه است ظلم می‌شود.

وی در پایان سقف‌بندی رشته‌ای را مانعی برای شکل‌گیری جریان دانش و طبقه‌بندی مدارس به بهانه تفاوت سطح کیفی را موجب توسعه نگرش نژادی و جدا کردن آدم‌ها از هم و ایجاد احساس حقارت در بین آن دسته از دانش‌آموزانی اس

ت که در مدارس عادی درس می‌خوانند دانست و بر اهمیت این مسأله در نظام آموزش و پرورش تأکید کرد.

انتهای پیام