ديپلماسي فرهنگي ايران، بر مبنا‌ي روح فرهنگي انسان است/ ايران، قدرت انطباق‌پذيري با مسايل روز جهان را دارد

به گزارش خبرگزاری مهر، در آغاز برگزاري سلسله نشست‌هاي «فرهنگ ملل» توسط مؤسسه‌ي فرهنگي، هنري و انتشاراتي الهدي ـ وابسته به سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي ـ با خانه‌ي هنرمندان ايران، نشست تخصصي «مفهوم ديپلماسي فرهنگي و شاخصه‌هاي آن در جمهوري اسلامي ايران» شب گذشته دوشنبه 28 مهر، در باغ هنر خانه‌ي هنرمندان، برگزار شد و طي آن، قهرمان سليماني، معاون آموزشي و پژوهشي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، مجيد سرسنگي، مدير خانه‌ي هنرمندان و رضا ملكي، استاد دانشگاه علامه طباطبايي و پژوهش‌گر ديپلماسي فرهنگي، به بيان نظرات خود در اين خصوص پرداختند.

معدل فراورده‌هاي ما در رشته‌هاي مختلف فرهنگ و هنر، مثبت است

در اين نشست كه با استقبال فعالان بخش هنري و فرهنگي و دانشجويان و محققان كشورمان همراه بود، قهرمان سليماني، معاون آموزشي و پژوهشي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، به تبيين تفاوت‌هاي ديپلماسي فرهنگي و هنري پرداخت و گفت: اصل ديپلماسي فرهنگي بر صداقت استوار است؛ زيرا هر آنچه عرضه مي‌كنند، فرهنگ و هنر است و اين محصولات نمي‌توانند صورت دروغ داشته باشند. ديپلماسي جمهوري اسلامي ايران هم بر اين اساس بنا شده و تمامي اقدامات آن صادقانه بوده است.

وي در ادامه به تأثيرگذاري فعاليت‌هاي فرهنگي جمهوري اسلامي ايران تأكيد كرد و گفت: آثار اين فعاليت‌ها در جهان ديده مي‌شود و جريان‌هايي كه ايران، شيعه و اسلام را هدف قرار داده‌اند، در حقيقت به مقابله با حركت فرهنگي جمهوري اسلامي ايران در جهان مي‌پردازند. همچنين بخشي از رفتارهايي كه توسط امپراتوري‌هاي رسانه‌اي جهان، به عنوان سازندگان افكار عمومي در سطح جهان سامان داده مي‌شود، محصول همين صداقت ديپلماسي فرهنگي جمهوري اسلامي ايران است.

سليماني همچنين با اشاره به استقبال از محصولات فرهنگي و هنري ايراني در جهان، افزود: معدل فراورده‌هاي ما در رشته‌هاي مختلف فرهنگ و هنر، مثبت است. مانند سينماي ايران كه به دليل دور بودن از جذابيت‌هاي خشونت و جنسي و ارايه‌ي پيام‌هاي انساني، ژانر مخصوص به خود را دارد؛ اما ابزارهاي كنترل در سطح جهان، مانع از ترويج اين آثار هستند. با اين حال ديپلماسي فرهنگي جمهوري اسلامي ايران، بر مبنا‌ي روح فرهنگي انسان است كه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، حامل اين پيام فرهنگي است.

وي همچنين درباره‌ي شاخص‌هاي ديپلماسي فرهنگي جمهوري اسلامي ايران، اظهار كرد: در ابتدا بايد با روح فرهنگي ايران آشنا شويم كه از سپيده‌دم تاريخ با ايرانيان همراه بوده و الان داراي دو مؤلفه‌ي ايران و اسلام است. در 2 هزار و 500 سال پيش، ايرانيان مجموعه‌ي تخت جمشيد را كه محصولي تركيبي از تمدن‌هاي مختلف ايراني، يوناني، مصري، هندي و ... بود، ساختند. بعدها چون خصلت مهاجرت داشتند و سرزمين‌شان در وضعيت ژئوپلتيكي خاصي قرار گرفته بود، متعاملانه با ديگران كار و همكاري و همدلي مي‌كردند. بعدها كه مسلمانان آمدند، هم هويت ايراني خود را حفظ كردند و هم مسلمان شدند. پس از آن هم مغول‌ها و ترك‌ها در ايران حضور پيدا كردند؛ ولي ايرانيان متعاملانه برخورد كردند و ايراني هم باقي ماندند.

رايزن پيشين ايران در تاجيكستان ادامه داد: به اين ترتيب فرهنگ ايران و فرهنگ اسلام با هم تعامل ايجاد كردند و يكي از مشخصه‌هاي فرهنگ ما بعد از پيروزي انقلاب اسلامي، همين روحيه‌ي متعاملانه بود.

وي با بيان اينكه جمهوري اسلامي ايران قدرت انطباق‌پذيري با مسايل روز جهان دارد، گفت: شاخصه‌ي ديپلماسي فرهنگي جمهوري اسلامي ايران، روحيه‌ي متعاملانه‌ي ان است و اينكه موضع‌گيري اين جمهوري، در خصوص مواضع فرهنگي، موضع‌گيري عاقلانه است.

معاون آموزشي و پژوهشي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، همچنين درباره‌ي رابطه‌ي بين ديپلماسي فرهنگي و ديپلماسي رسمي گفت: اين دو نوع ديپلماسي در حوزه‌هاي مختلف با هم همسان نيستند. در كشوري مثل پاكستان ما 4 نمايندگي سياسي ولي 8 نمايندگي فرهنگي داريم. در آلمان اما ما 3 نمايندگي سياسي و تنها يك نمايندگي فرهنگي داريم. زيرا حضور سياسي و فرهنگي ما در كشورهاي مختلف، مرتبط با وضعيت سياسي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران در آن كشور است و منافع ملي اين را تعيين مي‌كند كه تا چه اندازه حضور داشته باشيم.

سعادت انسان در كل جهان، آرمان جمهوري اسلامي ايران است

رضا ملكي، استاد دانشگاه علامه طباطبايي و پژوهش‌گر ديپلماسي فرهنگي، يكي از سخنرانان اين ديدار بود. وي در آغاز كلام خود در تعريف ديپلماسي فرهنگي، گفت: روابط فرهنگي قدمت چند هزار ساله دارد؛ ولي ديپلماسي فرهنگين براي اولين بار در سال 1949 ميلادي و با اعزام 14 رايزن فرهنگي توسط دولت فرانسه به نقاط مختلف دنيا، ايجاد شد. پس از آن كشورهاي متعددي تمايل پيدا كردند كه وارد اين عرصه شوند و ديپلماسي فرهنگي را در خدمت منافع ملي خود كه امنيت و اقتصاد، ركن‌هاي آن هستند، درآورند.

وي افزود: به تدريج جايگاه ديپلماسي فرهنگي در سياست خارجي كشورها ارتقا پيدا كرد و به ركن اول و حتي مبناي سياست خارجي آنان؛ به ويژه كشورهاي پيش‌رو كه منافع كشورهاي ديگر را به خاطر منافع ملي خود ناديده مي‌گيرند، مبدل شد.

وي با بيان اينكه ديپلماسي عمومي، گفت‌وگوي دولت‌ها با دولت‌ها و ديپلماسي فرهنگي، ارتباط دولت‌ها با ملت‌ها و روابط فرهنگي هم ارتباط ملت‌ها با ملت‌هاست، اذعان كرد: در خدمت منافع ملي بودن، از مبناهايي كه مي‌توان بر ديپلماسي فرهنگي فرض كرد، مثل آمريكا. اما اين موضوع بر تمامي كشورها صدق نمي‌كند؛ مانند فعاليت شوري سابق كه با ديپلماسي فرهنگي به دنبال تبليغ ايدئولوژي سوسياليستي و كمونيستي خود بود و يا عربستان كه با فعاليت‌هاي فرهنگي‌اش به دنبال معرفي كشور عربستان سعودي، به وعرفي وهابيت مي‌پردازد.

ملكي ادامه داد: جمهوري اسلامي ايران اما متفاوت با روند اين كشورها وارد ديپلماسي فرهنگي شد و با استناد به اصل 154 قانون اساسي، سعادت انسان در كل جهان را، بدون دخالت در امور كشورهاي ديگر آرمان خود مي‌داند.

استاد دانشگاه علامه طباطبايي، افزود: ايران با تعريف خاص خودش، نشر ارزش‌هايي كه براي بشر امروز خدمت معرفي مي‌شود، حضور اثربخش و ارزش‌آفرين در جهان را سرلوحه‌ي خود قرار داده است كه نمي‌تواند رفتار غيرصادقانه باشد.

وي همچنين درباره‌ي شاخصه‌هاي فرهنگي گفت: تمدن ايراني و اسلامي، آموزه‌هاي اسلام ناب و انقلاب اسلامي، حوزه‌هاي جمهوي اسلامي ايران در پايگاه‌هاي خارجي براي عرضه‌ي فرهنگ هستند. اين موارد، در حقيقت حوزه‌هاي قدرت ما در كار فرهنگي ما در خارج از كشور هستند.

ملكي در پايان سخنان خود، ظرفيت استفاده از ايرانيان خارج از كشور را در اقليم‌هاي فرهنگي مختلف، متفاوت دانشت و گفت: حفظ هويت، ارتقاي جايگاه و بهره‌گيري از ظرفيت ايرانيان خارج از كشور، هدف فعاليت‌هاي جمهوري اسلاي ايران است.

همچنين، مجيد سرسنگي، مدير خانه‌ي هنرمندان در سخناني به تأثيرگذاري هنر در ديپلماسي فرهنگي جمهوري اسلامي ايران اشاره كرد. وي گفت: بناي ديپلماسي فرهنگي جمهوري اسلامي ايران، آزادي انديشه است. بايد اين نگاه عميق، پرشورتر و تأثيرگذارتر از گذشته به جهانيان انتقال داده شود و هنر، به عنوان يك زبان بين‌المللي بهترين راه براي تأثيرگذاري در ديپلماسي فرهنگي است.

وي تأكيد كرد: تنها با ابزارهايي مانند فرهنگ و هنر مي‌توان در عمق باورها و اعتقادات ملل رسوخ كرد و اتحادهايي را در ابعاد بين‌المللي بنيان كرد. ولي راه رسيدن به اين اهداف، جلب مشاركت هنرمندان كشورمان در قالب كمپين‌هاي هنري است.

سرسنگي سخنان خود را اينگونه پايان داد: به باور بسياري از صاحب‌نظران روابط بين‌الملل، كاميابي‌ در سياست خارجي در گروي استفاده‌ي درست از ساز و كارهاي هنري و فرهنگي در چارچوب ديپلماسي هر كشوري است.